Yedinci Haçlı Seferi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Noyder (mesaj | katkılar)
Noyder (mesaj | katkılar)
59. satır:
Fakat o günlerin kronik-tarihçisi olan ve Fransa sarayında önemli bir pozisyonda bulunan İngiliz asıllı Matthew Paris Haçlı Seferine gitmek icin yapılan yeminin hasta ve kendinden geçmiş olarak yatakta olan Kral IX. Louis tarafından değil de annesi olan "Blanche Kastilli" tarafından yapıldığını bildirmektedir. Ona göre oğlunun bitkin kendinden geçmiş bir şekilde hasta yatağında görmekten çok etkilenen annesi oğlu iyileşirse onun bir Haçlı Seferi yapmasını sağlamak için yemin etmiştir ve oğlu iyileşince onu anne yemine uymaya zorlamıştır. Buna karşılık olarak diğer tarihçiler (örneğin bu seferin o günleri yaşayan ana tarihçisi olan Joinville) kralın annesi "Blanche Kastilli"'nin oğlunu sefere gitmeye zorlamak şöyle dursun; gerçekte onu sefere gitmekten alakoyup vazgeçirmek için elinden gelen herşeyi yaptığını iddia etmektedirler.<ref name="rileysmith">Riley-Smith, Jonathan (2005) , ''The Crusades: A History 2.Ed.'', New Haven:Yale University Press; ISBN:0300101287 {{ing}}</ref>
 
==HacliHaçlı Seferinin askeri gelismesigelişmesi ==
<!--
 
=== Hazırlıklar ve gemiler ile yola çıkma===
Bu yeni bir Hacli seferi konusu ortaya ciktigi zaman Fransa devleti bati Avrupa'da en guclu devlet durumundaydi. Fransa'da [[Albigeois Haçlı seferi]] ile [[Provence]] eyaleti idaresi ve gayet zengin devlet gelirleri Paris'deki merkezi hukumetin eline gecmsti. {{Poitou]] eyaleti Fransa Krali IX. Louis'in kardesi Poitou Kontu Alfonso tarafindan idare edilmekteydi ve bu kisi de 1246'de kardesinin actigi Hacli seferine katilacagini bildirmsti. I. Carlo Anjulu da Fransa Karli'nin diger bir kardesi idi ve o da bu sefere katilacagini ilan etmisti.
Bu yeni bir Haçlı seferi konusu ortaya cıktıgı zaman Fransa devleti Batı Avrupa'da en guclu devlet durumundaydı. Fransa'da [[Albigeois Haçlı seferi]] ile [[Provence]] eyaletinin idaresi ve gayet zengin devlet gelirleri Paris'deki merkezi hukumetin
eline geçmişti. [[Poitou]] eyaleti kralın kardeşi olan Poitiers Kontu [[Alphonse de Poitiers|Alphonso]] tarafından idare edilmekteydi ve bu kisi de 1246'de kardesinin sevk ve idare ettigi Haçlı seferine katılacagını bildirmsti. [[I. Carlo (Napoli)|I. Carlo]] da Fransa Kralı'nın diger bir kardesi idi ve o da bu sefere katılacagını ilan etmisti.
 
IX. Louis'in bu HacliHaclı Seferi icin hazirliklarihazırlıkları icin devlet gelir ve harcamalarininharcamalarının mali kontrol ve organizasyonu donemine gore gayet ileri seviyelere eristi. 1245'den 1248'e kadar uc yillikyıllık donemde Fransa kralikralı sirfsırf Hacli seferi harcamalariharcamaları yapmakicin kullanılmak icin ulkesinde bulunan herkesden bir kilise vergisi olarak, genellikle tarim sektorunde bulunanlardan, gelirlerinigelirlerinin (1/10)ini ([[aşar]] (öşür) vergisi gibi) ozel bir vergi olarak topladitopladı. Bu toplanan ek vergilerin degeri yaklasikyaklasık olarak 1,500,000 ''livres tournois '' <ref>1203-1795 doneminde Fransa Kraliyet devletinin resmi para birimi</ref> yekununa varmaktadydivarmaktaydı. Bnun yanindayanında IX. Louis'in haclihaclı seferine katilankatılan Fransa asilleri kendi kaynaklarindankaynaklarından gelir saglayipsaglayıp ona gore harcamalar yapmalariyapmaları gerekmisti. Bir asil icin Hacli seferine gitmek icin yapilmasiyapılması gereken harcamalar gunune gore gayet yuksek meblagara erismektedydierismektedeydi. Bu harcamalara geliri yetismeyen Fransiz bircok asil Krliyet Hazinesi'nden odunc paralar almaya mecbur kaldilarkaldılar. <ref name="rileysmith">Riley-Smith, Jonathan (2005) , ''The Crusades: A History '2.Ed. ', Yale:Yale University Press; ISBN:0300101287 {{ing}}</ref>
 
1248 yiliyılı sonunda yaklasikyaklasık 15,000 kisilik bir ordu hazirlamistihazırlamıstı. Bu orduda yaklasikyaklasık 3,000 agir suvari sovalyesi olan asker, yaklasikyaklasık 5,000 kurmalikurmalı [[tatar yayi]] kullanan okcu asker bulunmaktaydi. Bu ordu Kral IX. Louis, I. Robert Artoisli, Artois Kontu [[Alfonso de Poitiers|Alphonso]], [[I. Carlo (Napoli)|I. Carlo Napolili]], [[Bretanya]] Duku ve [[Burgunya]] Duklu komutasinda 25 Ağustos 1248'de sirf bu Hacli seferi icin yaniden yaptirilmisyaptırılmıs 36 gemi ile yine Hacli seferi icin yeniden yapilmisyapılmıs olan [[Aigues-Mortes]] limanlarindanlimanlarından ve [[Marsilya]] limanindalimanında Dogu Akdeniz'e gitmek icin ayrildiayrıldı. <ref name="rileysmith"/>
 
Bu filo once [[KibrisKıbrıs]]'a gitti ve Hacli ordusu adaninadanın iclerinde bir ordugahda kisikısı gecirdi. Bu arada IX. Louis kendinende askeri destek isteyen cesitli Dogu Akdeniz Hristiyan devleti ile muzakerelere gecti. Bunlar arasida 21204'de [[Dorduncu Hacli Seferi]]'nde Konstantinopolis'de zapteden HaclilaraHaclılara tarafidan kurulmus [[Latin İmparatorluğu]] Bizans'i ihya etmek isteyen [[İznik İmparatorluğu|İznik Rum İmparatorluğu]]; kendini Bizans'in varisi gorup yeniden Bizans Imapratorlugu kurmak isteyen [[İznik İmparatorluğu]], Suriye'de Muslumanlara [[Sayda]] kalesini kaybeden ve bunu geri almak isteyen [[Tapinak Sovalyeleri]] ve HaclilarHaclılar [[Antakya Prensliği]] bulunmaktaydi. Fakat IX. Louis bunalrdanbunlardan hicbirine yeni Hacli ordusuyla destek saglamamaya karar verdi. Misir'in Haclilar ordusuna reel destek saglamak icin yeterli zahire ambari ile ileride zahire yetistirme kaynaklarikaynakları oldugunu ve mali gereksinimleri karsilamak icin yeterli fisikselfiziksel sermaye ve servet, mali guc, para ve insan gucu kaynagikaynagı ihtiva ettigini dusunmekteydi. Bunlarin yaninda fethedilirse Misir'i askeri baz olarak kullanarak Filistin ve Kudus'u ele gecirmenin daha kolay olacaginiolacagını da dusunmekte idi. Bu nedenle filosu ile Kibris'tan ayrilip
 
===Misir'a cikma ve Misir'da askeri harekat===
 
Bu nedenle Hacli ordusu gemi filo ile Kibris'tan ayrılıp Misir'a yoneldi ve [[Nil Nehri]] deltasinin [[Dimyat]] kalesi yakinda agzinda karaya ciktilar. [[Altinci Hacli Seferi]] sirasinda Eyyubilerin buyuk bir direnis gosterdikleri Dimyat kalesi 6 Haziran'da pek az direnisten sonra Haclilar elline gecti. Eyyubiler ordusu daha guneye Mansure yakinlarina cekildi. Hacli ordusu Nil Nehri'inin mevsimlik sellerle kavbaracagini planlarina almamislardi ve bu nedenle sulara cekilinceye kadar 6 ay Hacli ordusu bu kalede kaldi. Bu ordu bu kalede bulunan buyukk erzak ve iase deposu dolayisiyla hci levazim sikintisi cekmedi ve kaledeki alinan diger ganimet mallari ile vakitlerini gecirdiler. Hacli ordusu eger Dimyat'i eline gecirise bu kalenin idaresinin [[Akka]] baskentli [[Kudus Kralligi]]'na teslim edilecegine dair bir anlasma yapmistiu. Fakat Fransa Krali bu anlasmaya uymayarak alarak kalede Katolik [[Kudus Latin Patrigi]] altinda bir kardinallik ihdas etti ve kaleyi Suriye'de bulunan Muslumanlara karsi askeri harekatta bulunmak icin bir katolik ussu olarak kullanmaya basladi. 15. yuzyil Misir tarihini yazan Arap tarihci [[Makrizi]] IX. Louis'in Misir REyyubiler Sultani olan [[Salih Eyyub]]'a yazdigi su mektubu tarih eserine koymustur:
They sailed first to [[Cyprus]] and spent the winter on the island, negotiating with various other powers in the east; the [[Latin Empire]] set up after the [[Fourth Crusade]] asked for his help against the [[Byzantine Empire|Byzantine]] [[Empire of Nicaea]], and the [[Principality of Antioch]] and the [[Knights Templar]] wanted his help in [[Syria]], where the Muslims had recently captured [[Sidon]].
 
Nonetheless, [[Egypt]] was the object of his crusade, and he landed in 1249 at [[Damietta]] on the [[Nile]]. Egypt would, Louis thought, provide a base from which to attack Jerusalem, and its wealth and supply of grain would keep the crusaders fed and equipped.
 
<!--
<ref name="makrizi"> </ref>
On 6 June Damietta was taken with little resistance from the Egyptians, who withdrew further up the [[Nile]]. The flooding of the Nile had not been taken into account, however, and it soon grounded Louis and his army at Damietta for six months, where the knights sat back and enjoyed the spoils of war. Louis ignored the agreement made during the [[Fifth Crusade]] that Damietta should be given to the [[Kingdom of Jerusalem]], now a rump state in Acre, but he did set up an archbishopric there (under the authority of the [[Latin Patriarch of Jerusalem]]) and used the city as a base to direct military operations against the Muslims of Syria. The fifteenth century Muslim historian [[al-Maqrizi]] portrays Louis IX as sending a letter to as-Salih Ayyub that said :{{cquote| As you know that I am the ruler of the Christian nation I do know you are the ruler of the Muhammadan nation. The people of [[Andalusia]] give me money and gifts while we drive them like cattle. We kill their men and we make their women widows. We take the boys and the girls as prisoners and we make houses empty. I have told you enough and I have advised you to the end, so now if you make the strongest oath to me and if you go to Christian priests and monks and if you carry kindles before my eyes as a sign of obeying the cross, all these will not persuade me from reaching you and killing you at your dearest spot on earth. If the land will be mine then it is a gift to me. If the land will be yours and you defeat me then you will have the upper hand. I have told you and I have warned you about my soldiers who obey me. They can fill open fields and mountains, their number like pebbles. They will be sent to you with swords of destruction.<ref>Al-Maqrizi, p. 436/vol.1</ref>}}
 
Satır 80 ⟶ 83:
 
In March 1250 Louis finally tried to return to Damietta, but he was taken captive at the of [[Battle of Fariskur]] where his army was annihilated. Louis fell ill with dysentery, and was cured by an Arab physician. In May he was ransomed for 800,000 bezants, half of which was to be paid before the King left Egypt, with Damietta also being surrendered as a term in the agreement. Upon this, he immediately left Egypt for [[Akko|Acre]], one of few remaining crusader possessions in Syria.<ref>Watterson, Barbara. ''The Egyptians''. Blackwell Publishing, 1998. [http://books.google.com/books?id=bm1YdwLQ3pYC&pg=PA261&dq=Turanshah,+as-Salih%27s+successor&sig=kG5kNS7NSPqUS4bqYeEuyIk9E1M ''page 261'']</ref><ref>Al-Maqrizi</ref>
-->
 
=== IX. Louis Filistin'de===
 
IX. Louis esaretten kurtariliktan sonra Filistin'e Akka'ya dondu. Burada Misir'da gayet fena yenilgisine ragmen, ozellikle [[Lubnan]]'dan gelen binlerce [[Maroni]] Hristiyan tarafindan, gayet hararetle karsilandi. Akdeniz sahillerinde bir kucuk seride donusen Kudus Kralligi'nin gelecegi ile yakindan ilgilenmekte idi ve bu karlligi savunuklur bir hale sokmak icin Muslumanlarla savasmak isteyip boylece Tanrisina karsi yaptigi MUslumanlaral savasma yeminintutmak istemekteydi. Diger taraftan resmen Kudus Krali olan [[II. Konrad]] Avrupa'da bulunmaktaydi ve Filistin'e donmek hic istememekteydi. Misir'da yeni kurulan Memlukluler Devleti ile ticaretci olan Venedik, Cenova ve Pisa gibi Italyan denizlerarasi tuicaret sehirleini menfaatlerini korumaktaydi. Dogu Akdeniz'de buluan Hacli Farnk asilli Hristiyanlar ve onlara kaderlrleini naglamis (Lubnanli Maronil]]ler gibi Arap Hristiyanlar imparatorun kendilerini svunacagini inanmamaktaydilar ve koyu bir Katolik Hristiyan olan IX. Louis'in Filistin'de kalimasini desteklemekteydiler. <ref name="grousset">Grousset, Rene (1936 Yeni baski:2006) '' Histoire des Croisades et du Royaume Franc de Jérusalem - C.III. 1188-1291 L'Anarchie Franque,''' Paris:Perrin,‎ {{fr}}</ref>
 
IX. Louis, Fransa 'da taht naibi olan annesi Blanche Kastilli'nin oglunu tekrar gorup onu tekrar Fransa idaresi sorunlari ile ugrasmasini istemesine ragmen ve yaninda sefere istirak etmis olan Fransiz asillerinin ulkelerine biran evvel donmek arzu ve tavsiyelerine ragmen Akka'da 4 yil kaldi. Bu uzunca donemde Kudus Krali Alamanyy'da bulunan Hohenstaufen Hanedani ve bu hanedandan II. Konrad olmakla beraber, efektif olarak IX. Louis Kudus Kralligi hukumdari olarak bu ulke uzerine krallik yapti. <ref name="grousset"/>
 
Bu sirada Muslumanlarla barius halinde bulunmaktaydi. Misir'da [[Eyyubiler]] devleti yikilmis ve ulke yeni kurulmakta olan [[Memluklu Devleti]] elinde idi. Suriye Eyyubiler [[Halep]] Emiri olan [[Nasir Yusuf]]'un Sam'i eline gecirmesi ile Eyyubiler Suriye Sultani ollamsi ile Eyyubiler eline gecmiti. Suriye Eyyubiler Sultani olarak Nasir Yusuf Misir'a hucuma hazirlanmakta idi. Eyyuvbiler Suriye ordusu ile Nasir Yusuf Misir'a yurudu. Bu sirada Misir'da Memluklu Sultani olarak ilan edilen [[Aybeg]] guya tek basina sultanliktan feragat ederek ortak nominal sultan olarak Eyyubilerden 10 yasinda [[Esref Musa]] ile birlikte ortak Misir sultani ilan etti. Fakat Memluklu ordusu 2 Subat 1251'de "Abbasa Muharebesi"'nde Suriye Eyyubiler ordusunu yenilgiye ugratti. <ref name="grousset"/>
 
Suriye Eyyubileri ile Misir'dagik Memluklulerr devleti arasindaki catismalar doneminde Akka'da Kudus Kralligini effektif olarak idare eden IX. Louis hangi tarafla ittifaklik yapacagina kakrar vermesi gerekmekteydi. Suriye Eyyubu=ileri Kudus sehrini hala ellerinde bulunmaktaydilar. Akka'ya bir elci gondererek Kudus'e Hritiyan hacilarin rahatca gidebilmeleri icin Louis ile bir baris anlasmasi istediklerini belirttiler. Fakat IX. Louis buna yanasmadi. Cunku Mansure'de teslim olmus olan Hacli ordunundan esirlerin fidyeleri daha verilemedigi icin buyuk bir kismi Misirli Memluklular ellerinde kalmislardi. IX. Louis siyasi durumu kendi lejine kullanarak MMisr';daki Memluklulara bir ultimatoj vererek eger belerinde kalan Haclilara ordusu esirleri geri verilmezse Suriy Eyyubileri ile bir ittifak anlasmasi yaparak onlara Misir'i isgal icin asker ve diger yardim yapacagini bildirdi. Misir'daki Memluklular buna razi oldular. Ek olarak eger IX. Louis Memluklularla ittifak yaparasa Suriye Eyyubileri Memluklular tarafidan yenilirlerse Kudus;'un statutus ve hatat Hristiyanlara geri verilmesi uzerine muzakerelere gecebileceklerini bildirdiler. Bunun uzerie IX. Loius Memluklular ile Mart 1252'de bir itifak anlasmasi yapti. <ref name="grousset"/>
 
Eyyubiler ve Memluklulra arasinda devamli mucadelenin Hacli Hristiyanlar tarffindan kendi lehlerin kullanilacagi mher iki taraftan Muslumanlarca gayet acik olarak anlasilmisti. Bagdad'da bulunan [[Abbasiler]] halifesinin arabulculugu ile Suriye Eyyuubileri ile Misir'daki Memluklulara arainda bir anlasma saglandi. Boylece Memluklulara Hacli Kudus Kraligi , yani IX. Louis, ile Kudus'u Hristiyanlara teslim hakkinda muzakerelere girismediler. IX. Louis'in diplamatik yolla Kudus'u ele gecirme hayalleri de boylece kayboldu.<ref name="grousset"/>
 
IX. Loius 4 yil Akka'da bulundugu sirada Kudus Kralligi'nin diger sorunlari ile de yakindan ilgilendi. Kudus Kralligi'nin eline bulunan arazilerin daha kolayca savunulmasi sorununa egildi. Kudus |Ktralligi elinde buluna [[Akka]], [[Yafa]], [[Kasariya]] ve [[Sayfa]] kalelerinin surlarini daha pekistirip daha korunakli hale getirtti. Bu tedbirlerin uygunlugu Suriye Eyyiubileri ile Misir'daki Memluklular arasinda anlasma yapildiktan sonra iyice anlasildi. Eyyubilker Suriye Sultani ile Kudus Kralligi arasinda yapilan bir anlasmaya gore [[Gaza]] sehrinde bulunan Suyriye Eyyubileri komutasi altindaki bir [[bedevi]] asireti Gaza'dn ayrilmak zorund akaldi. Bu asiret kuzey'e cekilemekte iken devamli capuulculukla yollari kenarindaki Hristiyanlara ait arazileri taciz ettiler. Yollari [[Yafa]] kalesi onunden gecmekteydi. Eger bu kale duvarlari pekistirilmemis olsa idi, bu sehrin tele gecirip talan edeilecegi muhakkak gibi idi ve pekistirklmis suralr bu felaketin onune gecebildi. Fakat bu bedevi birligi Akka'yi da kisa mudddet icin kusatmaya aldi. [[Sayda]] kalesi asagi mahalleri icin kale duvarlari dah yapilmakta idi ve Sayda'nin bu asagi mahalleleri talan edildi. Buna karsilik vermek icin Hristiyan Haclilar Paneas kasbasini ellerine gecirmek icin hcumnm etiler ama bunda basarisiz kaldilar. <ref name="grousset"/>
 
Bir baska icisleri meselesi ise [[VI. Boemondo]]'nun [[Antakya Prensi]] olarak kabul edilmesi ile oratay cikti. Bunu kabul etmek istemeyen bazi kucuk [[Kilikya Ermeni Krallığı]]'na karsi bu presnligi koruma altina aldigini ilan etti ve bunu acikca gostermek icin Antakya'da Fransa Kralligi'nin beyaz zambakli armasinin gosterilmesini kabul etti. <ref name="grousset"/>
 
<!--
Louis IX doit cependant renforcer l’autorité royale dans un royaume qui a appris à se passer d’un roi depuis vingt ans et met au pas les ordres militaires (Temple et Saint-Jean de l’Hospital) qui se considèrent comme quasiment indépendants. Il intervient également dans les affaires de la principauté d'Antioche et écarte Lucienne de Segni qui ne veut pas mettre fin à la régence. Il confirme Bohémond VI comme prince, et négocie un traité qui met fin entre l'antagonisme entre la Petite-Arménie et Antioche25.
 
Pour contrer la paix et l’alliance entre les Mamelouks et les Ayyoubides, il amorce un rapprochement avec les Ismaëliens et envoie une ambassade auprès du khan mongol de Perse. Cette action n’aboutit pas, car Louis IX est déjà reparti en France au retour de l’ambassade, mais cette démarche est à la base de l’alliance entre les khans mongols, le royaume de Petite-Arménie et la principauté d’Antioche dans la décennie qui suit26
 
-->
===IX. Louis'in Filistin'den ayrilisi ===
 
<!--
 
a mère Blanche de Castille, à qui Louis IX avait confié le royaume avant de partir en croisade, meurt le 27 novembre 1252. Il ne peut différer son départ, car son royaume se retrouve sans régence, et embarque à Saint-Jean-d’Acre le 24 avril 1254. Il laisse derrière lui Geoffroy de Sargines, nommé sénéchal du royaume, assisté d’une centaine de chevaliers et d’une centaine de sergents27..
 
De retour en France, il se préoccupe du sort des chevaliers blessés, en particulier des aveugles, pour qui il fonde, à Paris, un hôpital spécialisé : l’hôpital des Quinze-Vingts.
-->