Bulgaristan Prensliği: Revizyonlar arasındaki fark

[[Kafkaslar]] ve [[Tuna]]'da olmak üzere iki cephede süren savaş, Osmanlı ordularının yenilgisiyle sonuçlandı. [[Çatalca]]'ya kadar ilerleyen Ruslar, içinde Bulgarların hemen hemen bütün isteklerinin karşılandığı, Osmanlı Devleti için çok ağır şartlar taşıyan [[Ayastefanos Antlaşması|Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması]]'nı zorla kabul ettirdi. Antlaşmayla, Osmanlı Devleti'ne bağlı, özerk ve sınırları çok geniş bir Bulgaristan Prensliği kurulmaktaydı. Bu devletin sınırları kuzeyde [[Tuna Nehri]]'ne, doğuda [[Karadeniz]]'le, güneyde [[Ege Denizi]]'ne ve batıda da [[Arnavutluk]]'a dayanmaktaydı.<ref name="ref702">[[Oral Sander]], ''Siyasi Tarih: İlkçağlardan 1918'e'', [[İmge Kitabevi]], Eylül 2007. ISBN 975-533-043-3.</ref> Böylece [[Pirot]], [[Üsküp]], [[Ohri]], [[Dibar]], [[Kastoria]] ve [[Vranje]]'yi içine alan ve [[Balkan Yarımadası]]'nın beşte üçünü kapsayan yaklaşık 4 milyon nüfuslu bir Bulgar Prensliği kuruldu.

22 Şubat 1879'da [[Tırnova]]'da kurucu meclis toplandı. Üyelerinin çoğunluğunu köylülerin ve liberal parti üyelerinin oluşturduğu meclis, Avrupa'nın en demokratik anayasası'nı hazırladı. 29 Nisan 1879'da da Battenbergli prens Aleksandır'ı Bulgar prensi seçti. Ama, [[Rusya İmparatorluğu|Rus]] [[Çar]]ı [[II. Aleksandr]]'ın yeğeni olan 22 yaşındaki prens [[I. Aleksandr (Bulgaristan)|I. Aleksandr]], bir Bulgar prensi olmaktan çok Rusya'nın iç ve dış politikadaki temsilcisi gibiydi. Kısa sürede Bulgar liberallerini karşısına aldı. Önce muhafazakar bir hükümet, sonra da halkın baskısıyla [[Aleksandr Cankov]] başkanlığında liberal bir hükümet kuruldu. Liberaller iktidara gelir gelmez Rusya'ya karşı bir kampanya başlatınca prens yeniden muhafazakar bir hükümet oluşturdu. Yeni hükümetin yaptığı seçimlerde oluşan meclis Temmuz 1881'de anayasayı askıya alarak prense yedi yıl içinde mutlak yetkiler tanıdı. Böylece tutucuların ve Rus generallerin yönetiminde bir diktatörlük dönemi başladı. Kendisini destekleyenlerin demiryolu ayrıcalıkları konsundaki anlaşmazlıkları ve 1881'de Rus Çarı II. Aleksandr'ın ölümü üzerine Prens I. Aleksandır politikasını değiştirerek 1883'te anayasayı yeniden yürürlüğe koydu. Önce bir koalisyon hükümeti, 1884'te ise [[Petko Karavelov]] önderliğinde sol-kanat liberallerin oluşturduğu bir hükümet kuruldu.

Doğu Rumeli'de de Muhafazakar ve Liberal partiler vardı. Rus yanlısı bir politika izleyen Muhafazakarlar Bulgaristan Prensliği'yle birleşmek için zamanın gelmediğini savunuyordu. Muhalefetteki Liberaller 1885'te Prens I. Aleksandır'ın onayını alarak genel vali [[ Gavril Krasteviç|Krasteviç Paşa]]'yı tutukladılar. Ardından da Bulgaristan Prensliği'yle birleştiklerini ianilan ettiler. Birkaç gün sonra Prens I. Aleksandr [[Plovdiv]]'e gelerek hükümeti devraldı ve olası bir saldırıya karşı ordusunu Osmanlı sınırına yığdı. Osmanlılar müdahale etmediler ve uluslararası alandaki gelişmeleri beklediler. Rusya kendi etki alanı içinde böyle bir bağımsızlık hareketinden hoşlanmadığından birliğe karşı çıktı ve Doğu Rumeli'de yeniden Osmanlı otoritesinin kurulmasını istedi. [[Birleşik Krallık|Büyük Britanya]] bu öneriye karşı çıktı. Bu arada durumdan yararlanmak isteyen Sırp kralı [[I. Milan|Milan]] 14 Kasım 1885'te Bulgaristan'a savaş ilan etti ama Sırplar Bulgar ordusuna yenildiler. 3 Mart 1886 tarihli [[Bükreş Antlaşması (1886)|Bükreş Antlaşması]] ve 5 Nisan 1886 tarihli [[Tophane Konferansı]]'yla barış ve düzen yeniden kuruldu. Prens I. Aleksandır Doğu Rumeli genel valiliğine atandı. Bu gelişmeler üzerine Rus yanlıları ile durumdan hoşnut olmayan subaylar 21 Ağustos 1886'da bir darbe düzenleyerek I. Aleksandır'ı tahttan çekilmeye zorladılar; daha sonra da tutuklayıp Ruslara teslim ettiler. Plovdiv'deki birliklerin komutanı olan Albay Sava Mutkurov bir karşı darbeyle darbecileri devirdi ve prensi geri çağırdıysa da artık Rusların desteğine sahip olmayan prens 7 Eylül'de istifa etti. Yerine naip olarak Stambulov[[Stefan Stambolov]], [[Petko Karavelov]] ve [[Sava Mutkurov]]'u atadı.

Büyük Meclis 7 Temmuz 1887'de Saksonya-Coburg-Gotha sülalesinden, [[Fransa]] Kralı [[Louis-Philippe]]'in torunu [[I. Ferdinand (Bulgaristan)|Ferdinand]]'ı prens seçti. Ama Rusya onu tanımadı ve Osmanlıların bu seçimi onaylamamasını istedi. 3 Ağustos'ta başbakan olan Stefan Nikolov Stambulov Osmanlılarla dostluk kurmaya yönelirken, Prens Ferdinand Rusların desteğini kazanmaya çalıştı. Stambulov 1894'te istifa etti. Yerini alan [[Konstantin Stoilov]]'un başbakanlığı sırasında Ferdinand Rus yanlısı bir politika benimsedi. 14 Şubat 1896'da büyük oğlu Prens Boris'i (sonra [[III. Boris]]) Ortodoks Kilisesi'ndnde evaftizvaftiz ettirdi ve vaftiz babalığını Rus Çarı [[II. Nikolay]] yaptı. Rusya ile uzlaşmayı güvence altına alan bu davranış [[Avusturya-Macaristan]]'ın hoşnutsuzluğuna yol açtı. Büyük devletlerin onayı üzerine Osmanlılar Ferdinand'ı 14 Mart 1896'da Bulgaristan prensi ve Doğu Rumeli genel valisi olarak atadı. Bulgaristan'da Rus etkisi artmaya başladı.