Nikeforices: Revizyonlar arasındaki fark

'''Nikeforitzes''' ({{lang-el|Νικηφορίτζης}}), etkili bir Bizans ''eunuch'' ("hadım") rütbeli bürokrattır. Özellikle [[VII. Mikhail]] (1071–1078 arası hükümdar) dönemimde [[Bizans İmparatorluğu]]'nun gerçek yöneticisiydi. Gerçek adı '''Nikeforos''' olmasına rağmen saraya girdiğinde diğer akrabası ile karıştırılmaması için "Nikeforitzes" ("küçük Nikeforos") lakabını almıştır.<ref name="ODB">Kazhdan (1991), p. 1475</ref><ref name="PBW">PBW, [http://www.pbw.kcl.ac.uk/pbw/apps/person.jsp?personKey=107950 Nikephoros 63]</ref> Yüksek vergiler, [[Konstantinopolis]]'e yapılan buğday sevkiyatının bozulması, [[Küçük Asya]]'nın ihmali sonucu Türk akınları ile karşı karşıya kalınması nedeniyle sevilmeyen birisi olmuştur. Bu durum 1077 yılında iki büyük isyana neden olmuştur. Sonucunda VII. Mikhail tahtan feragat etmiştir. Nikeforitzes ise yakalanmış ve işkence ile öldürülmüştür.

 

Bucellarian [[Thema]]sında doğmuştur ve [[IX. Konstantin Monomakos]] (1042–1055 arası hükümdar) döneminde imparatorluk sekretaryasında çalışmaya başlamıştır. [[X. Konstantin]] (1059–1067 arası hükümdar) döneminde, imparatoriçe [[Eudokia Makrembolitissa]]'ya zina iftirası atması nedeniyle, saraydan çıkarılıp [[Antakya]]'ya vali olarak yollanmıştır. İmparatorun ölümünden sonra, imparatoriçe iktidar olunca tutuklanmıştır.<ref name="ODB"/><ref name="PBW"/><ref name="A121">Angold (1997), p. 121</ref> [[IV. Romanos Diogenes]] (1068–1071 arası hükümdar) serbest bırakılmış ve günümüz Yunanistan'ında bulunan iki [[thema]]'nın başına ''praetor'' ("sivil vali") olarak atanmıştır.<ref name="ODB"/><ref name="PBW"/> VII. Mikhail 1071 yılında iktidara geldiğinde, Nikeforitzes, yönetim yeteneklerine değer veren imparatorun amcası ''[[Kayser|Caesar]]'' [[Yannis Doukas (Sezar)|Yannis Doukas]] tarafından geri çağrıldı. [[Konstantinopolis]]'e geri döndü ve ''logothetes tou dromou'' olarak atandı. Sonra gücü ve etkinliği hızlı bir şekilde arttı. Güçlü [[Mikhael Psellos]] ile beraber diğer bakanları kenara itmiş, en sonunda 1073 sonbaharında, ''Sezar''{{'}}ın da hükümete aktif katılımından el çektirip emlaklarında emekliliğe zorlamıştır.<ref name="ODB"/><ref name="PBW"/><ref name="A121"/>

 

[[Dosya:NomismaMikaelVIIDoukas.jpg|thumb|right|200px|VII. Mikhail tarafından bastırılan 'Nomisma' altın sikkesi]]

İmparatorluğun fiili hükümdarı olarak, Nikeforitzes devleti yeniden organize ederek eski gücünü tesis etmek ve merkezi kontrolü yeniden kurmayı denedi. İlk önceliği hazineyi beslemekti. Bunu sağlamak için ağır vergiler koydu. Bu hem taşrada hem de Konstantinopolis'te huzursuzluğa neden oldu. Ayrıca devlet tekeli yaratarak, daha iyi vergi toplamak ve piyasayı düzenlemek için Konstantinopolis'in hububat tedariği için [[Tekirdağ|Rhaidestos]]'te ''phoundax'' ("merkezi depo") kurdu. Nikeforitzes'e düşman bir kaynak olan [[Mikhael Attaleiates]]'e göre, onun bu politikası tahıl sıkıntısına ve fiyatların artmasına neden olmuştur. 1076/1077 kışında, Konstantinopolis kıtlık çekmiştir.<ref name="ODB"/><ref name="PBW"/><ref>Angold (1997), p. 122</ref><ref>Stephenson (2000), pp. 99–100</ref>

Nikephoritzes, Roussel de Bailleul'in kamp kurduğu [[Karadeniz Ereğli, Zonguldak|Heraclea Pontica]]'ya kaçtı. Fakat Roussel onu tutuklayıp yeni imparatora teslim etti. ''Megas hetaireiarches'' Romanos Straboromanos tarafından acımasız işkencelere uğrayacağı önce [[Kınalıada|Prote]] sonra [[Sivriada|Oxeia]]'da sürgüne gönderildi. Bu işkencelerin sonunda ölmüştür.<ref name="PBW"/><ref>Kazhdan (1991), pp. 1475, 1815</ref><ref>Angold (1997), p. 124</ref>

 

{{Kaynakça|2}}

 

* {{Kitap kaynağı| son = Angold | ilk = Michael | yıl = 1997 | başlık = The Byzantine Empire, 1025–1204: A Political History (Second Edition) | yayıncı = Longman | isbn = 0-582-29468-1}}

* {{Kaynak| editor-first = Alexander | editor-last = Kazhdan |editor-link=Alexander Kazhdan | title = [[Oxford Dictionary of Byzantium]] | publisher = Oxford University Press | year = 1991 | isbn = 978-0-19-504652-6}}