Hidrojenasyon: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k düzen |
|||
1. satır:
'''Hidrojenasyon''', bir [[kimyasal reaksiyon]] sınıfıdır ve organik bileşiklere [[hidrojen]] (H<sub>2</sub>) eklenmesi işlemidir. Hidrojenasyon, özellikle [[doymamış organik bileşikler]] ([[alken]]ler, [[alkin]]ler, [[keton]]lar ve [[nitril]]ler ) için önemli bir reaksiyondur.
Bu kimyasal işlemin tersi [[dehidrojenasyon]]dur. Alkenlere hidrojenin katılması sonucunda Alkanlar oluşur. Alkankar sadece karbon-karbon tekli bağlara sahiptirler. Bu tepkimede katalizör kullanıldığından katalitik hidrojenleme olarak da adlandırılır. Alkenlere hidrojen katılma tepkimeleri ekzotermik tepkimeler olup oda sıcaklığında katalizörsüz tepkime gerçekleşmez. Burada katalizör kullanılarak tepkimenin oda sıcaklığında gerçekleşmesi sağlanır. Yalnız katalizörün etkisi bununla sınırlı kalmıyor. Kullanılan katalizör elde edilecek olan ürünün cis-Alkan ya da trans-Alkan olmasını etkilemektedir. Eğer kullanılan katalizör heterojen bir katalizör ise , (bir parça nikel, platin, paladiyum) yani çözelti içerisinde heterojen olarak karışıyorsa katılan her iki hidrojen atomu alkenin aynı tarafına eklenir ve böylece cis-Alkan oluşur. Şayet bu katalizör çözelti içerisinde homojen olarak yayılan bir katalkizörse bu seferde trans-Alkan oluşmuş olacak.
{|class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto;"
Satır 14 ⟶ 13:
| Alkenlere '''''heterojen katalizörlerle''''' hidrojen katıldığında '''''cis-Addition''''' oluşur. || Alkenlere '''homojen katalizörlerle''' hidrojen katıldığında '''''trans-Addition''''' oluşur.
|}
== Heterojen Katalizörlü Hidrojenasyon ==
Hidrojen atomunun kararlığından dolayı hidrojenleme tepkimeleri için bir katalizöre ihtiyaç vardır. Burada katalizör hidrojen atomları arasında ki bağları zayıflatır ve katalizör ve hidrojen atomları arasında orta dereceli bağlar kurulur. Bu yüzden elektron eksikliği oluşur ve sadece elektron bakımından yengin olan çift bağlarla tepkimeye girerler. Hidrojen katılması alkene iki hidrojen atomunun katalizör tarafından aktarılması sonucunda sona erer.
[[Dosya:Heterogenkatalytische Hydrierung 3.png|800px|thumb|center|'''1.''' Hidrojen molekülü katalizörün yüzeyine yaklaşır ve katalizörle yarım bağlar kurulur.<br/> '''2.''' İkinci basamakta hidrojen-hidrojen arasındaki bağlar kırılır ve buarada alkende katalizöre yaklaşmış ve yarım bağlar oluşmuştur.<br/> '''3.''' Üçüncü basamakta ise ilk etapta sadece bir hidrojen alkene bağlanır. Buarada bu oluşan aklan hala bir bağla katalizöre bağlıdır.<br/> '''4.''' Dördüncü ve son basamakta oluşan molekül dönmeden katalizörle bağ yapmış ikinci hidrojeni yapısına katar. Böylelikle '''''cis-Addition''''' oluşmuş olur.
==Organik Kimyadaki kullanımı==
Satır 28 ⟶ 26:
== Gıda sektöründeki uygulamaları ==
Hidrojenasyonun gıda sektöründeki en önemli uygulamasıdır, doymamış yağların ihtive ettiği ikili ve üçlü bağların platin ya da nikel katalizörlüğünde hidrojen ile doyurulması ile margarin elde edilmesidir
== Kaynak ==
Harold Hart (Autor), Leslie E. Craine (Autor), David J. Hart (Autor), Christopher M. Hadad (Autor); Nicole Kindler (Übersetzer): Organische Chemie, 3. Auflage, Wiley-VCH, Weinheim 2007, ISBN 978-3-527-31801-8.
T.W Graham Solamons( Yazar), Craig B. Fryhle (Yazar),Güral Okay (Çeviri Editörü), Yılmaz Yıldırır (Çeviri Editörü) Organik Kimya, ( Organik Chemsty), 7. Basımdan Çeviri, Literatür Yayıncılık 2002, ISBN 975-8431-87-0.
<references/>
| |||