Keops Piramidi: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
22/7=3.142 |
k 78.187.139.130 tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Cekli829 tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi. |
||
1. satır:
{{Coord|29|58|45.03|N|31|08|03.69|E|region:EG_type:landmark_scale:2000|display=title}}
{{Diğer anlamı|Keops}}
{| class="infobox geography" style="width: 23em;"
| class="mergedtoprow" align="center" colspan="2" bgcolor="FFFA" style="font-size:1.2em;" |'''Gize'nin Büyük Piramiti'''
{| width=100% style="text-align:center; margin:0 auto; background:none;"
|}
|-----
| colspan="2" align="center" bgcolor="#f9f9f9" | [[Dosya:Gizeh Cheops BW 1.jpg|right|300px|Genel görünüm]]<br /><small><div style="text-align: center;">
Gize'nin Büyük Piramiti
</div>
|-
| colspan="2" align="center" bgcolor="#f9f9f9" |<font color=green size=3> Özellikler
|-----
! bgcolor="#f9f9f9" | Diğer adı:
|align="center" |''3ḫt ḫwfw'' (Keops'un ufku)
|-----
! bgcolor="#f9f9f9" | Önceki:
|align="center" |Sneferu Kızıl Piramidi ,[[Mısır]]
|-----
! bgcolor="#f9f9f9" | Yüksekliğinin geçildiği yapı:
|align="center" |Lincoln Katedrali
|-----
| colspan="2" align="center" bgcolor="#f9f9f9" |<font color=green size=3> Bilgiler
|-----
! bgcolor="#f9f9f9" | Konum:
|align="center" |Gize, Mısır
|-----
! bgcolor="#f9f9f9" | Durum:
|align="center" |Tam
|-----
! bgcolor="#f9f9f9" |İnşa tarihi:
|align="center" |M.Ö.2500'lü yıllar
|-----
! bgcolor="#f9f9f9" | Temel:
|align="center" |güney : 230,454 m; kuzey : 230,253 m; batı : 230,357 m; doğu : 230,394 m;
|-----
! bgcolor="#f9f9f9" |Yükseklik:
|align="center" |ilk yükseklik 146,58 m, günümüzde 138,8 m /137 m
|-----
! bgcolor="#f9f9f9" |Çevre uzunluğu:
|align="center" |922 m
|-----
! bgcolor="#f9f9f9" |Yüzey:
|align="center" |53 056 m²
|-----
! bgcolor="#f9f9f9" |Hacim:
|align="center" |2 592 341 m³
|-----
! bgcolor="#f9f9f9" |Kütle:
|align="center" |5 000 000 ton
|-----
! bgcolor="#f9f9f9" |Yönlendirme:
|align="center" |yüzeyler dört yöne yönelik (hata payı : ~ 3')
|-----
! bgcolor="#f9f9f9" |Kütle:
|align="center" |5 000 000 ton
|-----
! bgcolor="#f9f9f9" |Taş bloğu başına ortalama kütle:
|align="center" |2,5 ton
|-----
! bgcolor="#f9f9f9" |Eğim oranı:
|align="center" |14/11 ([[altın oran]])
|-----
! bgcolor="#f9f9f9" |Eğim derecesi:
|align="center" |51°50'34"
|-----
|}
'''Keops Piramiti''' ('''Khufu Piramiti''', '''Büyük Piramit'''), günümüzde [[Mısır]]’ın başkenti [[Kahire]]'nin bir parçası olan [[Gize]]’yi (''El Giza'') çevreleyen antik “Gize mezar kenti”nde bulunan üç anıtsal piramitten en eski ve en büyük olanıdır. MÖ 2551-2560 yılları civarında yapıldığı sanılan bu anıtsal kompleks, [[Dünyanın yedi harikası]]ndan biri olup, bu yedi harika içinde günümüze kadar ulaşan tek eserdir, varlığını günümüze dek hemen hemen tam olarak sürdürebilmiş olanıdır.
Bu piramidin Mısır [[firavun]]u Khufu adına bir anıtsal mezar olarak inşa edildiğine inanılır ve yapımının yaklaşık yirmi yıl sürdüğü sanılmaktadır. 20. yüzyıl başlarına dek, yani 3800 yıl boyunca hacmi ve kütlesi bakımından Dünya’daki en büyük yapay (insan yapımı) yapı olarak kabul edilmiş <ref>Collins (2001) p.234.</ref> ve yükseklik rekoru 4000 yıl boyunca kırılamamıştır. <ref group=not>Rekor 1310 yılında 160 m yükseklikteki [[Lincoln Katedrali]]'nin inşaıyla kırılmıştır</ref> Büyük Piramidin orijinal halinde dış kısmı taş levhalarla kaplıydı. Günümüzde bu kaplama tabakası mevcut değildir. Büyük Piramit ve yapımı ya da inşa tekniği hakkında günümüzde çok çeşitli varsayımlar bulunmaktadır. İnşa tekniği hakkındaki varsayımlardan birine göre yapılan [[spiral]] bir rampadan çıkarılan taş bloklar üst üste konuyordu. Rampa çamur kaplanıyor, sulanıyor ve taş bloklar itilerek kaydırılabiliyordu. Bir başka varsayıma göre taş bloklar dev manivelalarla kaldırılıyordu.
Büyük Piramidin içinde üç oda saptanabilmiştir. Bunlardan yapının en altındaki oda, muhtemelen bitirilmemiş haldeki, piramitin üzerine inşa edildiği temel kayasının oyulmasıyla oluşturulmuş odadır. Sonradan “kral odası” ve “kraliçe odası” adları yakıştırılan <ref>John Romer, in his ''The Great Pyramid: Ancient Egypt Revisited'' notes "By themselves, of course, none of these modern labels define the ancient purposes of the architecture they describe." p. 8</ref> odalar ise piramidal yapının üst kısmında yer alırlar. Büyük piramit aslında, iki tapınaktan, bu iki tapınağı birbirlerine bağlayan bir yoldan, piramit çevresindeki [[mastaba]] adı verilen çeşitli küçük mezarlardan ve piramitlerden oluşan bir yapılar kompleksinin bir parçasıdır. Mısır’ın Eski İmparatorluk döneminden kaldığı sanılan bu taş eser, doğa koşullarının yıpratıcı etkilerine binlerce yıl karşı koyabilmiş olup, gizemleri bir bir ortaya çıkarılmakla birlikte, henüz tam olarak anlaşılamamış dev bir eser olarak varlığını sürdürmektedir.
Satır 85 ⟶ 75:
== Piramidin İnşası ==
[[Dosya:Sun Over Pyramid.jpg|223px|thumb]]
Birçok [[Mısırbilim]]ciye göre Büyük Piramit Dördüncü Hanedan’dan firavun Khufu için bir mezar olarak ve kimilerine göre 14 ile 20 yıl <ref>John Romer, Red pyramid, calculates 14 years — pp.74, schedule on pp 456-560.</ref> civarındaki bir süre zarfında inşa edilmiş ve yaklaşık MÖ 2551 yılında <ref>Oakes, Lorana; Lucia Gahlin (2002). Ancient Egypt. Hermes House. ISBN 1-84309-429-0.</ref> tamamlanmış olmalıdır. Kimileri mimarının Khufu’nun veziri olan Hemon ya da Hemiunu’nun olduğunu düşünürler.<ref>Shaw (2003) p.89.</ref> Büyük Piramit ya da Keops Piramidi, yontma taştan yapılma, 138 m yükseklikteki kare tabanlı bir piramittir. Bu piramidin orijinal yüksekliğinin 280 Mısır kübiti, yani 146.478 m olduğu sanılmaktadır. Fakat erozyon ve tepe kısmının yokluğu nedeniyle günümüzde yüksekliği 138,75 m'dir. Taban kenarlarından her biri 230.37 m. (440 kübit) uzunluktadır. <ref group=not>1 kübit=0,524 m</ref> Yapılan hesaplamalara göre piramidin kütlesi 5.9 milyon ton ağırlığında, hacmi ise 2.500.000 m<sup>3</sup>'tür.<ref>Levy (2005)
Piramidin ilk kesin ölçümleri 1880-1882 yıllarında Sir Flinders Petrie tarafından yapılmış ve ölçümleri “Gize piramitleri ve Tapınakları” (''Pyramids and Temples of Gizeh'') adlı kitabında yayımlamıştır.<ref>http://www.ronaldbirdsall.com/gizeh/petrie/index.htm</ref> Kuzeydoğu taşlarının arasındaki açıklık 0.5 mm. olarak saptanmıştır.<ref>Dr. I.E.S. Edwards: "The Pyramids of Egypt" 1986/1947 p. 285</ref>
Piramidin tabanının dört kenarının birbirlerine, 58 mm'lik fark gözardı edilirse, eşit olduğu görülmektedir. <ref group=not>Cole Survey (1925) tarafından yapılan ölçümlerde kenarlar 230,252 m, 230,454 m, 230,391 m, 230,357 m olarak saptanmıştır.</ref> Taban yatay ve hemen hemen düzdür (tabanın en alçak ve en yüksek noktaları arasındaki fark 21 mm.’yi geçmez.<ref>Lehner (1997) The Complete Pyramids. pp108</ref> Kare tabanın kenarları 4 [[açısal dakika]] gözardı edilirse, manyetik kuzey yerine gerçek kuzey esas alınıp, tam olarak dört ana yöne oturtularak hizalanmıştır <ref>Petrie (1883) pp38</ref><ref>Petrie (1883) pp125</ref> ve 12 açısal saniye gözardı edilirse, taban hatasız bir karedir.<ref>Petrie (1883) pp39</ref> Petrie’nin ölçümlerine ve sonraki çalışmalarına göre, orijinal halinde, piramit 280 [[kübit]] yüksekliğinde idi ve her bir kenarı 440 kübit uzunluğundaydı. Bu oranlar π
[[Dosya:PyramidsofGiza at night.jpg|left|223px|thumb]]
Verner konuya ilişkin olarak şöyle yazıyor: “''Eski Mısırlılar π sayısının kesin olarak belirlememişlerse de bunu uygulamada kullandıkları görülmektedir.''” <ref>Verner (2003) p.70.</ref> Piramitler üzerinde ilk hassas ölçümlerde bulunmuş uzman olan Petrie ise şu sonuca varmıştı: “''Piramidin yüzeylerinin matamatiksel ilişkileri ve dairesel oranları rastlantıyla açıklanamayacak derecede, o kadar sistemlidir ki, bunların projede öngörüldüğünü, yani inşaatçilerin tasarımında mevcut bulunduğunu kabul etmek zorundayız.''” <ref>Petrie, Wisdom of the Egyptians, 1940: 30</ref> Petrie, daha o zamandan kitabında şöyle yazıyordu: “ ''Buradan şu sonucu çıkarıyoruz ki dairenin çapına bölümünün yaklaşık oranı olan
== İnşa malzemeleri ==
Satır 156 ⟶ 146:
=== Kral Odası ===
[[Dosya:Chambre-roi-grande-pyramide.jpg|thumb|left|Kral Odası'ndan bir görünüm]]
Orijinal Kral Odası 10 × 20 × 11,18 kübit, yani yaklaşık 5.24 m × 10.48 m × 5,86 m <ref>Stecchini (1971) Secrets of the Great Pyramid p.366</ref> ya da 5.23 m × 10.47 m × 5,84 m <ref>G. Dormion, La chambre de Chéops, p. 298-299</ref> boyutlarında olup (doğudan batıya 34'4", kuzeyden güneye 17'2), kare biçimlidir. Kimileri bu oranların rastgele olmayıp [[altın oran]]a (φ, phi) göre belirlenmiş olduğu düşüncesindedir. Phi sayısı piramidin diğer ölçülerinde de göze çarpmaktadır.<ref>Calter (2008) pp. 156-171, 548-551.</ref> Petrie’ye göreyse ölçülerin bu oranlarda olması sadece sembolik nedenlere dayanıyordu.<ref name="Stamp 2002 pp153">Jackson and Stamp (2002) Pyramid: Beyond Imagination. pp153</ref> Bununla birlikte Petrie Kral Odası’nın Mısır [[geometri]]sinin bir şaheseri olduğunu doğrular. Odanın uzunluğunun çevresine oranı 1’in [[pi sayısı]]na (π) oranına eşittir. Piramidin kendisi de aynı oranlara göre inşa edilmiştir.<ref name="Stamp 2002 pp153"/><ref>Petrie (1940) Wisdom of the Egyptians pp. 29</ref><ref>Lightbody (2008) Egyptian Tomb Architecture. The Archaeological Facts of Pharaonic Circular Symbolism. pp 29</ref>
Kral Odası üzerinde Havalandırma Kanalı denilen bir kanal girişi yer alan düz bir tavana sahiptir. Havalandırma kanalı girişine günümüzde havalandırmayı sağlamak üzere bir vantilatör yerleştirilmiştir. Piramitteki bu tür kanalların yapılış amacı bilinmemektedir, görünüşe göre yıldızlara yönelik olarak yapılmış, yıldızlara göre hizalanmışlardır. Hangi amaçla yapılmış olurlarsa olsunlar bu kanalların piramidin havalandırılmasına katkı sağlamadıkları görülmektedir.
Satır 235 ⟶ 225:
[[Kategori:Gize Yaylası]]
<!--
[[
-->
[[Kategori:MÖ 26. yüzyıl'da mimarlık]]
|