Vikipedi

Kimyasal savaş: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Aditdigo (mesaj | katkılar)
634 değişiklik
Değişiklik özeti yok
1. satır:
{{Savaş}}
'''Kimyasal savaş''', [[kimyasal silah]]ların kullanıldığı saldırılara verilen isimdir.
'''Kimyasal savaş''' maddeleri, insan üzerinde fiziksel ya psikolojik tahrip etkisi yapmak üzere kimyevi maddelerin zehirleyici özelliklerinden yararlanılarak üretilmiş olan maddelerdir. Bu maddeler, cansız olmaları nedeniyle, çoğalmaları veya insandan insana veya diğer canlılara bulaşmaları söz konusu değildir. Ancak içerdikleri kimyevi maddeler nedeniyle insan üzerinde tahrip edici etkileri vardır.
 
Kimyasal silahlar, insan üzerinde fiziksel ya psikolojik tahrip etkisi yapmak üzere kimyevi maddelerin [[zehir]]leyici özelliklerinden yararlanılarak üretilmiş olan maddelerdir. Bu maddeler, cansız olmaları nedeniyle, çoğalmaları veya insandan insana veya diğer canlılara bulaşmaları söz konusu değildir. Ancak içerdikleri kimyevi maddeler nedeniyle insan üzerinde tahrip edici etkileri vardır.
 
[[Dosya:Poison gas attack.jpg|right|thumb|350px|Klorin: rüzgara bırakılarak gazın dağılması]]
Satır 92 ⟶ 94:
|-
|}
 
== Kimyasal savaş maddeleri ==
=== Boğucu gazlar ===
{{ana|Boğucu gaz}}
Maskesiz personelin solunum sistemine girerek kandaki oksijen miktarını azaltan ve bu nedenle [[asfiksi]] sonucu ölüme yol açan bir gazdır.
 
* [[Fosgen]]: Normal olarak kısa etki süreli bir kimyasal maddedir I. Dünya Savaşında geniş bir şekilde kullanılmış ve kimyasal madde ölümlerinin %80´inin bu gaz nedeniyle olduğu belirlenmiştir. Üzerinde en fazla araştırma yapılan gazlardan biridir.
** '''Simgesi:''' CG
** '''Kimyasal İsmi: ''' Karbonil Klorür
** '''Kokusu:''' Yeni biçilen taze ot veya yeşil mısır
** '''Rengi:''' Renksiz gazdır.
** '''Etkilenme Hızı:''' 1-3 saat arasında etkisini gösterir.
 
* [[Difosgen]]: Diğer bir boğucu gazdır. Fosgene göre baskın tarzında bir sürpriz yapmaz; çünkü difosgen önce gözlerde hafif yaş gelmesiyle kendini belli eder. Etkileri genel olarak fosgen gibidir.
** '''Simgesi:'''DP
** '''Kimyasal İsmi:''' Triklorometil Kloroformat
** '''Kokusu:''' Yeni biçilen taze ot veya yeşil mısır
** '''Rengi:''' Renksiz sıvı
** '''Etkilenme Hızı:''' 1-3 saat arasında etkisini gösterir.
 
=== Sinir gazları ===
[[Dosya:sarin.png|right|frame|Sinir gazı [[Sarin]]in kimyasal yapısı. 1938'de Almanya'da bulunmuştur.]]
Vücudumuzdaki sinir sistemlerinin dengesini bozarak felç meydana getirip saf dışı eden çok zehirli bileşiklerdir. Çok küçücük bir damlası bile insanı öldürebilir. Son yıllarda kendi başına sinir olmayıp, birleşince tehlike yaratan çift sinir maddeleri de üretilmiştir.
* [[Tabun]]: Renksizken kahverengine kadar renklenebilen bir sıvı olup, renksiz bir buhar verir.
** '''Simgesi:'''GA
** '''Kimyasal İsmi:'''Etil N, N-dimetil Fosforo Amidosiyanidat
** '''Kokusu:''' Saf halde kokusuz olup, buharlaştıği anda hafif meyve kokusu salar
** '''Rengi:''' Buharları Renksiz
** '''Etkilenme Hızı:''' Çok Hızlıdır.
** '''Fizyolojik Etkileri:''' Burun akması,göğüsün sıkışması, görüşün zayiflaması, nefes almada güçlük, aşırı terleme, kasların kasılması (kaslar çok fazla kasıldığı için bel ve omurga kemikleri kırılır.), kusma, gözbebeklerin küçülmesi ve görüşte bulanıklık, sendeleme, şaşkınlık, uyuşukluk, çırpınma, koma, nefesin kesilmesi ve ölümün meydana gelmesidir. Genellikle öldürücü doz alındığında, ölüm 1-10 dakika içinde meydana gelir.
 
* [[Sarin]]: Renksiz bir sıvi olup buharı da renksizdir. Son derece etkili ve öldürücü bir gazdır. Renksiz ve kokusuz olup, teşhisi ve sezilmesi zordur.
** '''Simgesi:''' GB
** '''Kimyasal Ismi:''' Izopropilmetil Fosdonofloridat
** '''Kokusu:''' Sarımsağımsı Bir Kokudur
** '''Rengi:''' Yoktur
** '''Etkilenme Hızı:'''Çok Hızlıdır
** '''Fizyolojik Etkileri:''' Tabun ile aynıdır.
 
* [[Soman]]: Özelikleri diğer sinir gazları gibi olup, meyva kokulu; yabancı maddeler ile karıştırıldığında ise, kafur kokuludur.
** '''Simgesi:''' GD
 
* [[V gazı|V]] '''Maddeleri''': ''VX'' standart ''V'' maddesisir. Bu sıvılar kalıcı sinir maddeleridir. Renksiz ve kokusuz olup, çabuk buharlaşmazlar ve donmazlar. Bu nedenle etkileri günlerce sürebilir. Bitkiler tarafından da emilebilirler. Çıplak tenden emildiğinde, diğer sinir gazları ile aynı etkileri gösterirler. Bu maddeler kirletilmiş bölgeler, mayınlanmış bölgeler gibi yerlerde etkilidirler. Sarinden çok daha fazla zehirlidir.
 
=== Kan zehirleyici gazlar ===
Kan Zehirleyici maddeler, öncelikle vücuda solunum sisteminden geçerler. Oksijenin kandaki [[Hemoglobin]] maddesi ile birleşmesini önleyerek, ölüme neden olurlar. Genelde meyve çekirdeği kokusunda ve pis kokuludurlar. Bu yüzden kendilerini hemen belli ederler. Maske süzgeci bu gazlarda çok çabuk bozulur ve elden çıkar. Çok uçucu bir gaz olduğu halde, maruz kalan insanı 15 dakikada öldürebilir.Çeşitleri ve Simgeleri:
* '''Hidrojen siyanür'''
** '''Simgesi:''' AC
** '''Kimyasal ismi:''' Siyanitrik asit
* '''Siyanojen klorür'''
** '''Simgesi:''' CK
** '''Kimyasal İsmi:''' Siyan klorür
* '''Arsin'''
** '''Simgesi:''' SA
** '''Kimyasal ismi:''' Arsenikli hidrojen
 
=== Yakıcı gazlar ===
Bu gazlara kabarcık gazları da denilmekte olup; cildi, solunum organlarını ve gözleri etkilerler. Genelde sıvı olarak kullanılırlar. Dokunulduğunda veya buharları ile bu sıvılar; cildi, gözleri ve solunum organlarını yakar ve derin yaralar açarlar. Çeşitleri şunlardır:
* H: '''İperit'''
* L: '''Levzit'''
* HD: '''Artırılmış İperit'''
* HL: '''İperit Levzit Karışımı'''
* CX: '''Fosgen Oksim'''
* DP: '''Fenildiklorarsin'''
* ED: '''Etildiklorarsin'''
* MD: '''Metildiklorarsin'''
Bunlar temelde pis kokulu olup; sarımsak, balık ve küf kokuları çıkarırlar.
 
=== Kusturucu gazlar ===
Kusturucu maddeler kargaşalığı kontrol altına almak ile kullanılırlar. Savaş gazı olarak düşünülmezlerse de, eğitimsiz kıtalara maskeyi çıkarttırmak amacıyla diğer gazlarla aynı anda veya hemen öncesinde kullanılabilirler. Aşağıda belirtilen üç kusturucu
madde, normal olarak katı halde bulunurlar. Isıtıldıklarında buharlaşır ve sonra yoğunlaşıp zehirli [[aerosol]]lar oluştururlar. Arazi koşullarında kusturucu maddeler, etkisinde kalanlara büyük rahatsızlık verirler. Bu maddeler kapalı yerlerde bırakıldıklarında, çok ağır hastalığa veya ölüme neden olurlar.
* [[Difenilklorarasin]]
** '''Simgesi:''' Da
** '''Kimyasal İsmi:''' Difenilklorarasin
** '''Kokusu:''' Yoktur
** '''Rengi:''' Yoktur
** '''Etkilenme Hızı:''' 2-3 dakikada etkisini gösterir.
** '''Fizyolojik Etkileri:''' Gözün tahrişi, burunda sıvı boşalması, hapşırma, öksürme, şiddetli baş ağrısı, mide bulantısı ve kusma meydana gelir. Bütün bu etkiler 30 dakika kadar sürer ve geçer. Ortam çok yoğunsa, etkilerin devamı birkaç saat sürebilir.
* [[Adamzit]]
** '''Simgesi:''' Dm
** '''Kimyasal İsmi:''' Difenilklaminokloroarsin veya Fenilsazinklorid
** '''Kokusu:''' Yoktur
** '''Rengi:''' Yoktur
** '''Etkilenme Hızı:''' Difenilklorarasinden biraz daha yavaştır
** '''Fizyolojik Etkileri:''' Difenilklorarasin ile aynıdır etkiler 3 saat kadar sürebilir.
* [[Difenilsiyanoarsin]]
** '''Simgesi:''' DC
** '''Kimyasal İsmi:''' Difenilklaminokloroarsin veya Fenilsazinklorid
** '''Kokusu:''' Yoktur
** '''Rengi:''' Yoktur
** '''Etkilenme Hızı:''' Difenilklorarasinden biraz daha yavaştır
** '''Fizyolojik Etkileri:''' Difenilklorarasin ile aynıdır etkiler birkaç saat kadar sürebilir
 
=== Karışıklık bastırıcı gazlar ===
Göz yaşartıcı gazlar: Bu maddeler göz yaşı akmasına ve cildin tahrişine neden olurlar. Eğitimlerde ve kargaşalığın kontrolü dışında ender kullanılırlar.
* [[Kloroasetofenon]] : Hoş kokulu bir göz yaşı olup, elma çiçeği gibi kokar, anında tesir eder, gözlerden yaş getirir, üst solunum yollarını ve cildi de güneş yanığı gibi etkiler. Mide bulantısı da yapabilir. Kısa etkilidir
** '''Simgesi:''' CN
* [[CNC]]: Kimyasal ismi yoktur, kloroasetofenon'un [[kloroform]] içindeki çözeltisidir.
** '''Simgesi:''' CNC
** '''Kokusu:''' Kloroform
** '''Etkilenme hızı:''' Kloroasetofenon aynı
* [[CNS]]: Kimyasal ismi yoktur. Kloroasetofenon, kloropikrin ve kloroform karışımıdır.
** '''Simgesi:''' CNS
** '''Kokusu:''' Sinek kağıdı gibi kokar.
** '''Etkilenme hızı:''' Çok hızlı
** '''Fizyolojik etkileri:''' Kloroasetofenon ve boğucu gazların etkilerine benzer.Özellikle akciğerlerde, haftalarca sürebilir.
* [[CNB]]: Kimyasal ismi yoktur Kloroasetofenon ve [[benzin]] ve Karbontetraklorür'deki çözeltisidir. Etkileri kısa olup, anidir. Kloroasetofenona benzer
** '''Simgesi:''' CNB
** '''Kokusu:''' benzin gibi kokar.
* [[BBC]]: Kurşun hariç, madenlere karşı aşındırıcı etkilidir. Demir ile tepkimesinde patlayabilir. CNB'den daha az tesirlidir
** '''Simgesi:''' BBC
** '''Kimyasal ismi:''' Brombenzil siyanür
** '''Kokusu:''' biberimsi bir koku
** '''Etkilenme Hızı:''' Ani etkilli
* [[CS]]: Biber Gazı
** '''Simgesi:''' CS
** '''Kimyasal İsmi:''' o-Klorobenzalmalononitril
** '''Kokusu:''' biber gibi kokar
** '''Etkilenme :''' Çok hızlı
** '''Fizyolojik etkileri: Burun akması ,hapşırma, öksürme ve gözlerden yaş getirir fakat etkileri 5-10 dakika sürer. Bu nedenle eğitim amaçlı kullanılır.
 
=== Uyuşturucu gazlar ===
'''BZ: Kuinuklidinil benzilat:''' Bu madde uyuşturucu bir kimyasal madde olup, etkilediği insanları, oluşturduğu fizyolojik ve zihinsel etkilerle önemli bir süre etkisiz hale sokar. Bu etkilerden iyileşme, etkileme süresi sonunda tam anlamda olur. Bu maddelerden bir kısmı felç, körlük ve sağırlık gibi geçici fiziksel etki gösterirler. Bir kısmı ise yine geçici olarak akıl hastalıklarına neden olur. Bu uyuşturucular, sürekli kayıp oluşturmazlar, sadece geçici etki gösterirler. Bu açıdan kargaşalığı kontrol altına alma maddeleri olarak kullanılırlar. Çevre halkına ve birliklere zarar vermediklerinden, herhangi bir durumda kontrol altına alabilecek asgeri gereksinmelerde kullanılırlar.
** '''Simgesi:''' BZ
** '''Rengi ve Kokusu:''' Atılışta hafif bir duman gösterirse de, renksiz ve kokusuzdur
** '''Fizyolojik Etkileri:'''
*** Alışılmış normal faaliyetler sürdürülemez
*** Kuru ciltte kızarıklar
*** Kalp çarpıntısı
*** Baş ağrısı ve dönmesi
*** Şaşırma ve korkma hissi duyma
*** Uyuşma
*** Vücüt ısısının yükselmesi
 
== Kimyasal savaşa karşı tedbirler ==
Satır 239 ⟶ 108:
* Military Technology - 8/2001 sayısı
 
[[Kategori:Kimyasal silahlarsavaş|*]]
[[Kategori:Türlerine göre savaşlar]]
[[Kategori:Toplumda bilim]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kimyasal_savaş" sayfasından alınmıştır