Gagavuzlar: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
16. satır:
| ilgili_gruplar = [[Türkler]]<br /> [[Kumanlar]]</br> [[Peçenekler]]
}}
'''Gagavuzlar''', '''Gagauzlar''' ya da '''Gökoğuzlar''', bugün [[Moldova]] Cumhuriyeti’nde, [[Gagavuzya|Gagağuzeli Özerk Devletinde]], kuzeydoğu [[Bulgaristan]]'da ve [[Ukrayna]]'da ve [[Yunanistan]]'da yaşayan, [[Hıristiyanlık]] inanışında olan bir [[Türk halkı]]dır.<ref >Anzerlioğlu, Yonca (2004). [http://www.karam.org.tr/Makaleler/819676370_anzerlioglu.pdf Geçmişten günümüze Türk Dünyasında Hristiyan Türkler]. ''KARAM (Karadeniz Araştırmaları Merkezi)'', sayı: 2i Yaz 2004</ref> Özellikle Trakya'nın yerli halkı olan Müslüman Gacallar'ın da Gagavuzlar'dan geldiğine inanılmaktadır.<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Gajal</ref>
Gagavuzların çoğunluğu [[Ortodoks]] mezhebine bağlıdır. Ancak Ortodoks olmayan bir kısım Gagavuz da vardır. Ortodoks olmayan Gagavuzlar, [[Katolik]] ve [[Subbotnik]], [[Avengelist]]lerden oluşmaktadır. Subbotnikler domuz eti yemez ve şarap içmezken, bir kısım Ortodoks Gagavuzun da domuz eti yemediği ve ayrıca bir kısmında erkek çocuklarda [[sünnet]] gibi etkinliklerin de olduğu bilinmektedir. Ortodokslar [[komünizm]] sonrası, diğer eski [[Sovyet]] halklarında olduğu gibi, inançlarını daha rahat uygulayabilir hale gelmişlerdir.
23. satır:
Gagavuz sözcüğü dilbilimsel açıdan Gök Oğuz'dan gelmiştir. (Gagavuz/Goakaouz/Gökouz/ İstanbul Türkçesi ile Gökoğuz). Boy kökenleri ile ilgili türlü görüşler bulunuyor ise de, en baskın görüş, [[Oğuz boyu]]ndan olduğudur. Gagavuzlar Ogurlar ([[Onogurlar|Onogur]]) ve [[Oğuzlar]] (Onoguz) olmak üzere, ana iki dala ayrılmış olan Türk boylarından, Onogur Türk boyları yerleşim/yayılım bölgesi içerisinde olup da, ([[Tatarlar]], [[Kıpçaklar]], [[Ön Bulgarlar|Bulgarlar]] v.d.), Ogur olmayan, Oğuz boylarının alt kümesidir. (Bu duruma sıklıkla rastlanmaktadır. Örneğin, Anadoluya'da Oğuzlar ile birlikte Onogur boyları da gelmiştir). Gagavuzların [[Balkanlar]]a ve (Aşağı) [[Ukrayna]]'ya göç tarihi konusunda ise tarihçiler özellikle 11. yüzyıla odaklaşmaktadırlar. 11. yüzyılda Asya'dan, [[Balkan]]lara göçtükleri, [[Peçenekler]]le aynı soydan geldikleri ve Uz [[Oğuz Türkleri|(Oğuz) Türklerinden]] oldukları bilinmektedir. [[Hıristiyanlık|Hıristiyan]] inanışlı olan Gagauzlar, dış görünüm-çehre ve [[diyalekt]] olarak daha ziyade Anadolu'daki Müslüman inanışlı [[Yörük]]lere çok benzemektedirler.
Gagavuz Türkçesi, bulundukları bölge nedeniyle, [[Slav dilleri|Slav]] ve [[Rumence|Romen dillerinin]] etkisine maruz kalmakla birlikte, çok büyük ölçüde [[Türkiye Türkçesi]]ne yakındır ve ağız olarak da Balkan Türkçesi ağzına benzer. Yabancı kaynaklarda ise Gagavuzca'nın iki ağızı olduğu ifade edilir biri Gagavuzya'lılara ait gagavuzca diye adlandırılan ağız diğeri ise Türkiye'de Balkan-Rumeli ağızı olarak ifade edilen balkan gagavuzcasıdır bu ağız Makedonya ve Trakya bölgelerinde yaşayan başta Gagavuzlar ve Müslüman Gacallarca ve diğer Türk toplumlarınca kullanılır. <ref>http://www.ethnologue.com/language/bgx</ref> kullanılır.. Ancak balkan gagavuzcası ya da balkan türkçesi aynı ağzı belirtmektedirler. Esasen Gagavuzlar, [[Moldova Cumhuriyeti]]'nde, [[Gagavuzya|Gagouzeli]] adında özerk bir yönetime sahiptirler. Buradaki Gagavuzların sayısı 200.000 dolaylarındadır. Ve ayrıca, Gagavuzlar,[[Dobruca]] (Kuzeydoğu Bulgaristan), [[Besarabya]] ([[Ukrayna]]) ve dağınık olarak [[Bulgaristan]]'ın dağlık bölgelerinde yerleşiklerdir ve de sayıları bilinmemekle birlikte, [[Yunanistan]]'ın Makedonya ve Trakya kesimlerinde de Gagavuzlar yaşamaktadırlar. Türk-Yunan nüfus mübadelesinde Müslüman olmadıkarı için Mübadele bölgelerinde yaşayan Gagavuzlar mübadeleye dahil edilmemişlerdir. Mübadele sınırları dışında bulunan Gagavuzlar ise (Batı Trakya özellikle Edirne iline sınır köyler) gene Müslüman olmadıkları için Lozan kapsamında azınlık haklarına kavuşamamışlardır bu sebeple Yunanistan yasalarında ortodoks-rum olarak görülmektedirler. Osmanlı döneminde, [[Osmanlı İmparatorluğu]] sınırı içerisinde yer alan Gagavuzların, [[Türkiye Cumhuriyeti]]nin kuruluşu ile birlikte de, Türkiye ile sıkı ilişkilerinin devam ettiği görülmüştür. Yeni kurulan Türkiye devletinin kurucusu [[Mustafa Kemal Atatürk]]'ün Gagavuzların sorunlarını çözmek üzere, Cumhuriyetin ilk yıllarında, Türkiye'den görevliler gönderdiği de bilinmektedir. Bu yakın ilişkiler, günümüzde de, hem [[Gagavuzya|Gagauzeli Özerk Yönetimi]] ile ve hem de Gagavuzeli'nin içinde yer aldığı [[Moldova]] Cumhuriyeti ile devam etmektedir.
== Kaynakça ==
| |||