III. İvan: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
DEFAULTSORT hatası düzeltildi |
k bağlantı düzenlemesi |
||
31. satır:
== Hükümdarlığı ==
İvan'ın hükümdarlığının ilk yıllarıyla ilgili çok bilgi yoktur. Doğu komşusu [[Kazan Hanlığı]]'na karşı genellikle başarıyla sonuçlanan birkaç küçük akın dışında, yönetimin işleriyle ilgilendi. Çocuk yaşta evlendiği karısı 1467'de ona tek oğul bırakarak (bir olasılıkla zehirlenrek) öldü ve hanedanın sürekliliğini güvence altına almak için yeni bir evlilik gereği doğdu. Kardinal Bessarion 1469'da [[Roma]]'dan getirdiği bir mektupla İvan'a, son [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] imparatorunun yeğeni ve vesayeti altındaki öğrencisi Zoe Palailogos'la evlenmesini önerdi. Zoe Moskova'ya gelerek Sofiya adını aldı ve büyük olasılıkla [[Ortodoks Kilisesi|Ortodokslu]]ğu benimsedi; üç yıl sonra da [[Kremlin]]'de İvan'la evlendi. Bu olay ''Üçüncü Roma, Moskova'' görüşünü pekiştirdi.
== Rus topraklarının birleşmesi ==
39. satır:
İvan, [[Altın Orda Devleti|Altın Orda hanı]] [[Seyyid Ahmed]]'in Polonya-Litvanya'yla kurduğu dostluğu dengelemek üzere [[Kırım Hanlığı|Kırım hanı]] [[Mengli Giray]]'la güçlü bir ittifak kurdu. 1480'de İvan'ın zaferiyle sonuçlanan Ugra Savaşı'ndan sonra Ahmed güçlerini Rusya topraklarından çekti. Ahmed'in oğulları, 1502'de kesin bir yenilgiye uğrayıncaya değin Kırım ve Moskova için bir tehlike oluşturdular. Ama İvan 1480'den sonra hanın vasılı olmaktan çıkmış ve Avrupa diplomasisinde bağımsız bir hükümdar olarak kabul görmüştü. 1502'de, [[Altın Orda Devleti]]'nin yıkılmasından sonra İvan, ''Tüm Rusya'nın Hükümdarı'' (Gosudar vsey Rusi) unvanı taşıyabilecek duruma geldi.
Esneklik ve diplomasi yoluyla hükümdarlığının sonuna değin Mengli ile dostluğunu sürdürmeyi, [[Kazan Hanlığı]]'yla ilişkilerinde ciddi bir sorun çıkarmamayı başardı. İvan'ın yönetimi sırasında ustalıkla tarafsızlaştırılan Kazan Hanlığı, Moskova'nın vesayetinden kurtulma çabasına girişti.
İvan'ın son yıllarında [[Litvanya Büyük Dükalığı|Litvanya]]'ya karşı yürütülen savaş umduğu gibi başarılı olmadı. Güney Rusya prensleri onun hizmetine girmek için Litvanya büyük dükünü terk ettiler. 1487-1494 ve 1500-1503 savaşlarından sonra, Alexander Jagellon aracılığıyla, ona katılmış olan 19 kent ve 70 araziyi kendine bağlattı. Bunlara rağmen, [[Ukrayna]]'nın büyük bölümü hala düşmanlarının elinde kaldı.
53. satır:
== İç politika ==
İvan'ın iç politikası, kendine bağlı prenslerden topraklarını ve yetkilerini alarak yönetimi merkezileştirmeye dayanıyordu. Boyarlar da büyük ölçüde yetkisizleştirilmiş ve ihanetinden kuşku duyulanlar öldürülmüştü. Boyarlara yaşam boyu aynı prense hizmet etme zorunluluğunu kabul ettirdi. Bu dönemde, büyük prensin hizmetkarlarına, sadık çalışmaları koşuluyla yaşamboyu toprak mülkiyeti hakkının verildiği ''pomestie'' sistemi ortaya çıktı; ''Dvoryanin'' adında yeni bir hizmet sınıfı örgütledi ve bunlara mülkler (''pomestiye'') bağışladı.
Otokrat (''Samoderjet'') unvanını aldı ve saray teşrifatını karmaşık kurallara bağladı. Kaleme aldırdığı 1497 tarihli Sudebnik yasası'yla, borcu olmayan köylülerin yalnızca Yuriyev den yortusunda topraklarını terk edebileceklerini ilan etti. Kilisenin elindeki topraklara el konmasına ilişkin tasarıları 1503 Konseyi'nde engellendi. İvan 1505 sonbaharında öldü.
| |||