İrlanda Bağımsızlık Savaşı: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
ek |
|||
24. satır:
|notlar =
}}
'''İrlanda Bağımsızlık Savaşı''' ([[İrlandaca]]: ''Cogadh na Saoirse'') veya '''Anglo-İrlanda Savaşı''', [[İrlanda Cumhuriyet Ordusu]]'nun [[Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı|Britanya Hükûmeti]]'ne ve [[İrlanda]]'da bulunan kuvvetlerine karşı sürdürdüğü [[gerilla savaşı]]dır.
'''İrlanda Bağımsızlık Savaşı''', [[IRA]] önderliğinde, [[İrlanda]]'da bulunan İngiliz güçlerine ve Britanya hükümetine karşı başlatılan [[gerilla savaşı]]. Ocak [[1919]]'da İrlanda Cumhuriyeti'nin bağımsızlık bildirisiyle başladı. Her iki tarafta [[1921]] yılında ateşkesi kabul etse de çatışmalar kuzeydoğu bölgesinde devam etti. Daha sonra İrlanda Özgür Devleti kuruldu. Bu devlet 6 yönetim biriminden oluşuyordu.▼
21 Ocak 1919 tarihinde, [[İrlanda Kraliyet Polisi]]'ne mensup iki polisin [[Tipperary Kontluğu]]'nda saldırıya uğrayıp öldürüldüğu [[Soloheadbeg pususu]] ile başladı. [[İrlanda Cumhuriyeti (1919–1922)|İrlanda Cumhuriyeti]] aynı günün öncesinde [[Dublin]]'de [[İrlanda Bağımsızlık Bildirgesi|Bağımsızlık Bildirgesi]]'ni yayımlamıştı. Daha sonra İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) adını alan [[İrlanda Gönüllüleri]], İrlanda Kraliyet Polisi ve Britanya Ordusu'na ait kışlaları hedef aldı, devriyeleri pusuya düşürdü, silahlarını ele geçirdi ve ıssız bölgelerdeki kışlaların kapatılmasını zorunlu kıldı. Britanya Hükûmeti, İrlanda Kraliyet Polisi'ne Britanya'dan takviye yolladı. [[Black and Tans]] ve [[Auxiliary Division]] olarak bilinen takviye kolluk güçleri disiplinsizlikleri ve sivillere yönelik misilleme saldırılarıyla tanınır oldu. Bir sonuç olarak İrlanda Bağımsızlık Savaşı genellikle "Black and Tans Savaşı" ya da kısaca "Tan Savaşı" olarak adlandırılır.
1920'nin sonlarına kadar çatışmalarda yaklaşık 300 kişi öldürülse de o yılın Kasım ayında şiddet olaylarında büyük bir artış oldu. [[Kanlı Pazar (1920)|Kanlı Pazar]] olarak anılan 21 Kasım 1920'de 14 Britanyalı istihbarat ajanı sabah Dublin'de öldürüldü ve öğleden sonra İrlanda Kraliyet Polisi'nin bir futbol maçında kalabalığın üzerine ateş açmasıyla dört kişi öldü, 65 kişi de yaralandı. Olaydan bir hafta sonra, 17 Auxiliary mensubu IRA tarafından [[Cork Kontluğu]]'nda [[Kilmichael Pususu|Kilmichael'da pusuya düşürülerek]] öldürüldü. Britanya Hükûmeti, güney İrlanda'nın çoğu yerinde [[sıkıyönetim]] ilan etti. Cork kent merkezi, Aralık 1920'de Britanya kuvvetleri tarafından yakıldı. Sonraki yedi ay içinde tırmanmaya devam eden şiddet olaylarında 1.000 kişi öldü ve 4.500 cumhuriyetçi [[toplama kampı|tutsak oldu]]. Mücadele ağırlıkla [[Munster]] (özellikle Cork Kontluğu), Dublin ve [[Belfast]]'ta yoğunlaştı. Çatışmalardaki can kaybının %75'ten fazlası bu üç yerde yaşandı. Kuzeyde ve özellikle Belfast'ta meydana gelen şiddet olaylarının mezhepsel karakteri ve [[Katolik]] sivil kurbanların sayısının orantısız biçimde yüksek olması dikkat çekti.<ref>{{en}} Eunan O'Halpin, ''Counting Terror'', in David Fitzpatrick ed. ''Terror in Ireland'' (2012), s.152.</ref>
▲
== Yerel Yönetim Krizi ==
| |||