Seydi Ahmed Paşa: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Théoden (mesaj | katkılar)
Gerekçe: + telif hakkı ihlali
Peykbot (mesaj | katkılar)
k düzen
19. satır:
'''Seydi Ahmet Paşa''' (d. [[1617]] - ö. [[28 Ağustos]] [[1660]], [[Budin]]) Osmanlı Devleti'nde [[IV. Mehmet]] döneminde [[Budin Eyaleti]] valiliği ve serdarlığı yapmış [[Çerkes]] asıllı [[Osmanlı]] devlet adamı ve askerdir.
 
Kafkasya, Gürcistan, Anadolu, Kanije, Budin, Estergon ve Eğri serhadlerinde savaştı.<ref>http://www.erzurumluyum.net/index.php?q=node/49</ref> 1654 yılında Maraş valisi olarak atandı. Sadrazam [[İbşir Mustafa Paşa]] tarafından kışkırtılan Ahmet Paşa daha sonra Anadolu valiliğine atandı.<ref>http://www.kahramanmarasdefterdarligi.gov.tr/ilimiz/tarih/06.html</ref> İsyan halindeki [[Abaza Hasan Paşa]]'ya yakın durunca Sadrazam [[Ermeni Süleyman Paşa]] tarafından Boğazhisar Muhafızlığı görevi verildi.
 
1658 yılında [[Erdel Krallığı]]'na sefer düzenleyen Sadrazam [[Köprülü Mehmet Paşa]] Edirne'ye dönerken Seydi Ahmet Paşa'yı Budin Valiliği göreviyle birlikte [[II. George Rakoçi]]'nin isyan hareketlerini bastırmaya memur etti. Avusturya tarafından teşvik edilen II. George Rakoçi, sadrazamın dönüşünü fırsat bilerek tekrar asker toplamaya başladı. Bunun üzerine Aralık 1659 tarihinde Budin Valisi Seydi Ahmed Paşa, II. George Rakoçi üzerine yürüyerek Demirkapı Muharebesi'nde onu mağlup etti.<ref>M. Orhan Bayrak. Türk Savaş ve Barışları. (Demirkapı Savaşı) Sayfa:123 Kastaş Yayınları. İstanbul Ocak 1990. ISBN 975-7639-13-3</ref> Küçük Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı kuvvetleri, II. George Rakoçi komutasındaki 40 bin kişilik orduyu Eflak'ın kuzeyindeki Sibin kalesi önünde yapılan [[Sibin Muharebesi]]'nde yendi.<ref>M. Orhan Bayrak. Türk Savaş ve Barışları. (Sibin Savaşı) Sayfa:123 Kastaş Yayınları. İstanbul Ocak 1990. ISBN 975-7639-13-3</ref>
 
Sibin Muharebesi mağlubiyetinden sonra II. Rakoçi [[Sibiu]]'yu kuşatmaya başladı. Seydi Ahmet Paşa'nın 25 bin kişilik bir orduyla harekete geçtiğini haber alınca 13 Mayıs 1660 tarihinde kuşatmayı kaldırdı. 22 Mayıs 1660 tarihinde Seydi Ahmet Paşa'nın askeri manevrasıyla II. Rakoçi'ye [[Kaloşvar]] yakınlarında Szamos Nehri kenarındaki Szamofalva'da muharebe kabul ettirildi. Az sayıdaki birliklerinden 1000 kadar seçkin süvari seçen II. Rakoçi, bu süvarilerle Osmanlı hatlarına saldırdı ise de dört ölümcül yara alarak kendisi de canını zor kurtardı. Bütün eşyaları, topları ve sancakları Osmanlı kuvvetlerinin eline geçti. Bozguna uğrayan tüm Erdel askerleri kaçmaya başladı ve yaralı II. Rakoçi'yi de [[Oradea|Varat]]'a doğru kaçırdılar.<ref> Johann Wilhelm ZINKEISEN, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, Cilt:4 Sayfa:620-621 Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2011. ISBN 978 605 4052 68 4</ref> Savaş sonunda Osmanlılar tarafından 4,700 asker öldürüldü, 30 top ele geçirildi ve 51 kalenin komutanı esir alındı. II. George Rakoçi, savaş meydanından kaçtığı Varad kalesinde, çarpışmada aldığı yaralar nedeniyle 14 gün sonra 7 Haziran 1660 tarihinde öldü.<ref>Şahin, Bekir. "Osmanlı Ansiklopedisi: Tarih, Medeniyet, Kültür". Ağaç Yayınları. İstanbul, 1994. Sayfa: 131 ISBN 9753460538</ref><ref>M. Orhan Bayrak. Türk Savaş ve Barışları. (Kolojvar Savaşı) Sayfa:123 Kastaş Yayınları. İstanbul Ocak 1990. ISBN 975-7639-13-3</ref>
 
[[Transilvanya]]'nın önemli merkezi [[Oradea|Varat]] 27 Ağustos 1660 tarihinde Osmanlı kuvvetlerince işgal edildi ve [[Varat Eyaleti]] kurularak, şehir eyaletin merkezi yapıldı. İmparatorluğun [[Budin]] ve [[Eğri]] Eyaletlerinden bazı sancaklar buraya bağlandı. Bu arada daha evvel Melek Ahmet Paşa, Serdar Ali Paşa ve Çavuşzâde Mehmed Paşa, Sadrazam [[Köprülü Mehmet Paşa]]'ya çeşitli raporlarla Seydi Ahmet Paşa'yı kötüleyerek paşanın katli için emir almışlardı. Budin'de toplanan askeri erkanda bulunan Seydi Ahmet Paşa'nın katli ''(yerine atanacak olan)'' [[Boşnak İsmail Paşa]]'ya emredilmişse de İsmail Paşa başarısız olmuş, 28 Ağustos 1660 tarihinde Serdar Ali Paşa'nın Seydi Ahmet Paşa'yı otağına davet edip aldatması sonucu adamlarından pek azı ile canı için mücadele eden paşa önce tüfekle göğsünden vurulmuştur. Uzunca bir arbededen sonra başı kesilmiştir. Bunu gören askerler paşanın ölümünü protesto etmek üzere taşkınlığa başlamışlarsa da hareketleri kısa sürede bastırılmıştır.<ref>http://tr.yenisehir.wikia.com/wiki/E%C3%87S/9/136</ref>
 
[[Evliya Çelebi]]'nin aktardıklarına göre; Paşa, Tameşvar’da Horos kapısı dışındaki câmiin mihrabı önüne defnedilirken Avusturya İmparatoru tarafından gönderilen Roza adlı elçi defnedenlerin feryadını görerek feryadın sebebini sormuş, cevaben ''"Bu ölü o kimsedir ki, sizi ve kralınızı ve bütün kâfiristanı titretti. Adı, demir ayak Gazi Seydi-Ahmed Paşadır"'' denilince, Elçi: ''"Yazık ki, Osmanlının namlı bir veziri idi. Rakoçi kral gibi bir şânı büyük kralı katledip derdinden kurtardı ve Avusturya’yı huzura kavuşturdu. Erdel memleketini fethedip, bu kadar yıllık birikmiş vergileri tahsil edip devlet hazinesine. Meğer iyilik yaramaz imiş…"'' deyip Seydi Paşa'nın ölüsü üzerine avuç avuç altın serpmiştir.<ref>http://tr.yenisehir.wikia.com/wiki/E%C3%87S/9/138</ref>
 
==Kaynakça==
33. satır:
 
<!--- kategoriler --->
 
[[Kategori:Osmanlı paşaları]]
[[Kategori:1617 doğumlular]]
Satır 40 ⟶ 41:
[[Kategori:Osmanlı Çerkesleri]]
[[Kategori:Ölmüş insanlar]]
 
<!---diğer diller--->