Tiber: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
EmausBot (mesaj | katkılar)
k Bot: Artık Vikiveri tarafından d:Q13712 sayfası üzerinden sağlanan 3 vikilerarası bağlantı taşınıyor
Peykbot (mesaj | katkılar)
k şablon değişimi
1. satır:
{{Nehir bilgi kutusu
| adı =Tiber Nehri
| resim =Tiber.PNG
12. satır:
| havza_alan =17.375 km²
}}
[[Dosya:Tiber_riverTiber river.jpg|right|thumb|200px|Roma'da Tiber Nehri]]
[[Dosya:Roman sculpture.jpg|right|thumb|200px|Nehir tanrısı olarak Tiber'in [[Cornucopia]] ile birlikte Roma tasviri]]
'''Tiber''' nehri, ([[İtalyanca]] ''Tevere'', [[Latince]] ''Tiberis'') [[İtalya]]'da bir nehir. İtalya'nın üçüncü büyük nehridir ve [[Toskana]]'daki [[Apenin Dağları]]'ndan doğar, 406  km'lik (252 mil) bir akıştan sonra [[Tiren Denizi]]'ne dökülür. Su toplama havzası 17.375  km²'dir.
Nehir, meşhur ana su yolu olarak sonunda, doğu ağzında kurulmuş olan [[Roma]] şehrine ulaşır.
 
== Nitelikleri ==
Nehir orta İtalya'daki [[Fumaiolo Dağı]]'ndan doğar ve genellikle güney yönünde akarak [[Perugia]] ve Roma'yı geçtikten sonra [[Ostia (şehir)|Ostia]]'da denize dökülür. Popüler olarak suyunun sarımsı rengine atfen ''flavus'' ("sarışın") olarak çağrılır, Tiber yoğun biçimde tortuyla doludur. Tortuların birikmesinden dolayı kıyı çizgisi her iki ağızda da Roma çağından bu güne kadar yaklaşık 3  km ilerleyerek antik liman [[Ostia Antica (archaeological site)|Ostia Antica]]'yı 6  km içeride bırakmıştır.
<ref name="eb">"Tiber Nehri." ''Britannica Ansiklopedisi''. 2006</ref> <ref>"Tiber". ''Dünya Ansiklopedisi''. Philip's, 2005.</ref> Her halukârda, delta, güçlü kuzey akıntısının kıyıya yakın olması, kıyının hızlı şelvlenmesi ve yavaş tektonik çöküntü nedeniyle oranlanabilir değildir.
 
Nehrin ana kolları, [[Chiascio]], [[Nestore]], [[Paglia]], [[Nera River (Italy)|Nera]] ve [[Aniene]]'dir. Roma ve [[Floransa]] arasında mavna geçişini sağlayabilmek için, Tiber ve [[Arno Nehri]], [[Chiana Kanalı]]'yla birbirine bağlanmıştır. Tiber Ostia'da çamurla dolmuş Fiumara ve Fiumicino adında iki kanala bölünmüştür ve ortada bir zamanlar Sacred adası ya da Venüs adası denen ada oluşmuştur. Nehrin derinliği 2-6 metre arasında değişir.<ref name="eb" /><ref>"Tiber". '' Columbia Ansiklopedisi'' (2004)</ref><ref>"Tiber". '' Hutchinson Ansiklopedisi'', Helicon (2001)</ref>
29. satır:
 
== Tarih ==
Roma Şehri M.Ö. 753 'te Tiber kıyısında denizden 25km25&nbsp;km içerdeki Ostia'da kurulmuştur. Roma'nın merkezinde , [[Trastevere]] ve antik merkez arasındaki [[Tiber Adası]] daha sonra köprüyle bağlanan önemli bir yerleşim yeriydi. Efsanelerin dediğine göre, Roma'yı bir sepet içerisinde suya bırakılmış haldeyken dişi bir kurdun kurtardığı ikiz kardeşler [[Romulus ve Remus]] kurmuştur.
 
Nehir, batıdaki [[Etrüsk]] toprakları ile doğudaki [[Sabin]]ler ve güneydeki [[Latinler]] arasındaki sınırları belirlerdi. [[Romagna]]'da doğan [[Benito Mussolini]], [[Toskana]] ve [[Emilia-Romagna]] arasında sınır olarak belirledi, böylece Tiber baharında Romagna'da uzanacaktı. Mussolini, nehrin doğduğu yere bir antik roma sütunu diktirdi ve üzerine <small> QUI NASCE IL TEVERE SACRO AI DESTINI DI ROMA</small> ("Tiber burada doğdu, Roma'nın kaderini kutsadı").
 
Tiber, gemiler nehirden yukarı 100 &nbsp;km girebildiğinden dolayı Roma ticareti için kritik öneme sahipti; Val Teverina'nın İ.Ö. 5. yüzyıldan daha önceleri bile gemiyle hububat taşımak için kullanıldığına dair deliller vardır.<ref name="eb" /> Daha sonraları Roma'ya gemiyle taş, kereste ve gıda maddesi taşındı.
 
3. yüzyıldaki [[Pön Savaşları]]'nda, [[Ostia Antica (arkeolojik yerleşim)|Ostia]]'nın limanı önemli bir deniz üssü oldu. Sonraları bu liman, [[Akdeniz]] çevresindeki [[koloni]]'lerden Roma'ya yapılan [[buğday]], [[zeytin yağı]] ve [[şarap]] ithalatı nedeniyle İmparatorluğun en önemli limanı olacaktı.<ref name="eb" /> Roma'da nehir boyunca, [[Campus Martius]] civarındaki nehir kıyısına iskeleler inşaa edildi. Roma'lılar nehiri kanalizasyon la bağladılar ([[Cloaca Maxima]]) ve suyu şehrin merkezine getirebilmek için yer altında tüneller ve kanallar ağı oluşturdular.
75. satır:
-->
<!--
 
 
 
[[Tiber Nehri]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Tiber" sayfasından alınmıştır