Vikipedi

Yakup Çelebi: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
AELEN (mesaj | katkılar)
180 değişiklik
galeri ekleme
AELEN (mesaj | katkılar)
180 değişiklik
Değişiklik özeti yok
5. satır:
| resim_boyutu =
| başlık = Şehzade Yakub Çelebi
| doğum_tarihi = 1359 civarı1364
| doğum_yeri = [[Bursa]], [[Osmanlı İmparatorluğu]]
| ölüm_tarihi = 1389
17. satır:
| ebeveynler = [[I. Murad]] ve [[Fûl-Dâne Hâtûn]]
}}
'''Şehzade Yakub Çelebi''' (d.13591364 [[Bursa]] - ö.1389 [[Kosova]]), ([[Osmanlıca]]: الأمير يعقوب جلبي) [[I. Murad]]'ın [[Fûl-Dâne Hâtûn]]'dan olma üçüncü şehzadeleridir.
 
Küçük yaşından itibaren çok iyi bir öğrenim görmüş, ayrıca idari ve askeri eğitime alıştırılmıştır. Bütün savaşlarda babasının yanında bulunmuş cesareti, kahramanlığı ve iyilikseverliğiyle kendisini herkese sevdirmiştir .<ref>http://www.nkfu.com/yakup-celebi-kimdir</ref> Yakup Çelebi’nin [[İznik]]’te camisi, makam türbesi ve [[Keles]]’te de hamamı bulunmaktadır. Yakup Çelebi, Osmanlı tarihinde, saltanat hırsı sebebiyle öldürülen ilk şehzadedir. Bundan sonra bu, kardeş veya yakınları öldürme konusu, kanun niteliğinde bir gelenek olarak XVIII. yüzyıla kadar devam etmiştir.
 
[[I. Murad]]‘ın son seferi olan [[Kosova Meydan Savaşı]]’nda iki kardeş de büyük yararlıklar göstermişlerdi. Düşman yenilip, bunlardan bir kısmı kaçmaya başlayınca, Yakup Çelebi onların peşine takıldı; Son artıkları da temizledikten sonra geri döndü. Bu sırada savaş alanını dolaşmakta olan Birinci Murat, yaralı bir Sırplı tarafından hançerlenip öldürüldü. Taht, [[Yıldırım Bayezit]]‘e kalmıştı. Ancak Bayezit, Yakup Çelebi’nin tahta ortak olmasından, ya da saltanatı tamamen elinden almasından korkuyordu. Zaten eskiden beri onu kıskanırdı. Bu yüzden kardeşi düşmanı takipteyken onu yok etmeye karar verdi.
 
==I. Kosova Savaşı ve Vefatı==
Düşmanı takipten dönen Yakup Çelebi (30 yaşlarında iken) neye uğradığını anlamadan bir anda yirmi otuz kişinin hücumuna uğradı; kahraman şehzadeyi oracıkta öldürdüler. Yakup Çelebi’nin öleceği sırada: «Bayezit, bana kıydın, dilerim sen de bu tahtın hayrını görmeyesin» diye ağabeyine beddua ettiği söylenir.
Osmanlı’nın Balkanlar’da ilerleyişini durdurmak için bir araya gelen Balkan ülkeleri, Hristiyan ittifakı kurarak, Osmanlı’ya karşı güç toplamaya başladılar. Sırp Kralı [[V. Stefan Uroş]]’un veliaht bırakmadan ölümü üzerine, krallık yetkilerini alarak Sırbistan’ı Despot unvanıyla yöneten, Despot [[Lazar Hrebelyonoviç]] komutasında; Sırp, Bosna, Macar, Ulak, Arnavut, Leh ve Çek kuvvetlerinden oluşan 100-120 bin kişilik müttefik ordusu, Kosova’ya doğru harekete geçti.
 
Bunu haber alan Osmanlı Sultan’ı [[I. Murad]], 50-60 bin kişilik ordusuyla Kosova önlerine gelerek karargah kurdu. 14 Haziran 1389 günü Kosova’da bunaltıcı bir sıcaklık, kuvvetli bir rüzgar vardı.Aynı gün akşam Osmanlı karargahında savaş planları görüşülmek üzere bir savaş Divan’ı yapıldı.Yapılan görüşmelerde savaşın ertesi sabah yapılması kararlaştırıldı.
Yakup Çelebi, Osmanlı tarihinde, saltanat hırsı sebebiyle öldürülen ilk Türk prensidir. Bundan sonra bu, kardeş veya yakınları öldürme konusu, kanun niteliğinde bir gelenek olarak XVIII. yüzyıla kadar devam etmiştir.
 
15 Haziran 1389′da,Osmanlı ordusu merkezde Murad Hüdavendigar ve Veziriazam Çandarlı Ali Paşa,sağ kanatta Şehzade Yıldırım Bayezid, Rumeli Beylerbeyi [[Kara Timurtaş Paşa]] ve [[Gazi Evranos Bey]], sol kanatta Şehzade Yakup Çelebi ve Anadolu Beylerbeyi [[Saruca Paşa]] olduğu halde savaş nizamını aldı. Her kanatta 1000-1500 kadar okçu bulunuyordu. Savaş başlamadan hafif bir yağmur yağmaya başlamış, rüzgar da kesilmişti. Lazar’ın kuvvetleri ilerlemeye başlayınca,Osmanlı okçuları ok atışlarıyla karşılık verdi.
Yıldırım Bayezit, kardeşinin naa’şını [[Bursa]]’ya getirtmiş ve törenle defnettirmiştir.
 
Hristiyan müttefik ordusunun merkezinde Sırp Despot Lazar, sağ kanadında [[Vuk Bronkoviç]], sol kanadında [[Vlat Koltraniç]] bulunuyordu. Ön saflarda zırhlı şövalyeler olduğundan,Osmanlı okçularının saldırısı yeterince etkili olmamıştı.İttifak ordusu,Osmanlı ordusunun sol kanadına yüklenmeye başladı.
 
Ok hücumunu bırakan Osmanlı ordusu da karşı saldırıya geçti. Şehzade Yakup’un komutasındaki sol kanat güç durumda kalınca, sağ kanattaki [[Yıldırım Bayezid]] bir yarma harekatıyla karşısına çıkan 20.000 kişilik Bosna kuvvetlerini dağıtarak, ittifak kuvvetlerinin arasından hızla geçerek sol kanadın yardımına yetişti. Osmanlı merkez kuvvetlerinin de saldırıya geçmesiyle 7-8 saat süren çok şiddetli çarpışmalar başladı.Osmanlı kuvvetlerinin karşısında dayanamayan ittifak güçleri dağılarak savaş alanını terk ettiler. Şehzade Yakup Çelebi kaçan düşmanı takip ederek peşlerine düştü.
[[İznik]]’te Yakup Çelebi Camisi’nin kuzeybatısında bulunan türbe ile ilgili bir kitabe bulunmamaktadır. Yakup çelebi’nin Bursa’da Hüdavendigâr Türbesinde gömülü olup, bu türbenin bir makam olması kuvvetle muhtemeldir. Yakup Çelebi’nin İznik’te camisi, türbesi ve [[Keles]]’te de hamamı bulunmaktadır. Bu türbenin XIV. yüzyılın sonlarına doğru yapıldığı bilinmektedir. Yakup Çelebi Türbesi 6.45x6.45 m. ölçüsünde kare planlıdır. Türbenin köşelerinde örme ayaklar yer almakta olup, bunlar birbirlerine sivri kemerlerle bağlanmıştır. Ayaklar ve kemerler tek sıra kesme taş, üç sıra tuğla ile örülmüştür. Bunlara dayanan pandantifli bir kubbe türbenin üzerini örtmektedir. Türbenin batısı sonradan örülerek kapatılmıştır <ref>http://www.lifeinbursa.com/tarihx/466/25///</ref>.
 
Türk tarihinin en büyük zaferlerinden birini kazanan I. Murad, savaş meydanını gezerken, [[Miloş Kabiloviç]] adlı bir Sırp’lı tarafından hançerle ağır şekilde yaralandı. Otağ-ı Hümayun’a alınan I. Murad öleceğini anlayınca, yanında bulunan devlet adamlarına Yıldırım Bayezid’in saltanata getirilmesini bildirdi.
 
I.Murad’ın şehit olmasının ardından Yıldırım Bayezid padişah ilan edilerek askere duyuruldu. Esir arasındaki Despot Lazar hemen öldürüldü.Düşman peşindeki Şehzade Yakup Çelebi "Baban seni istiyor" bahanesiyle geri çağrıldı. Hava karadıktan sonra geri dönebilen Şehzade Yakup, babasının çadırına girdiğinde kendisini bekleyen cellatlar tarafından Yıldırım Bayezid’in emriyle katledildi.
Şehzade Yakup’un ölümünden haberdar olan askerler derin bir üzüntüye kapıldı. Askerlerin Şehzade Yakup’un ölümünden duydukları üzüntüyü, [[Aşıkpaşazade]]:
<blockquote>
-”Ol gece askerin üstüne ızdırap çökmüştü” diye anlatır <ref name="Aşıkpaşazade">Âşıkpaşazade (haz. Ali Bey), Tevarih-i Âl-i Osmandan Âşıkpaşazade Tarihi, İstanbul 1332.</ref>.
</blockquote>
 
Bayezid’in bu aksi askerî tepkiden kurtarılması için Yakup Çelebi'nin umera ve ulemanın onayı ve baş-vezir Ali Paşa'nin buyruğu gereği idam ettirildiği kontr-propagandası yaydırılmaya çalışıldı. Askeri yeni padişaha bağlamak için de Osmanlı tarihinde ilk defa olarak [[cülus bahşişi]] dağıtılmış ve böylece cülus bahşişi dağıtmak geleneği ortaya çıkartıldı. <ref>http://tr.wikipedia.org/wiki/I._Bayezid#Yakup_Bey.27in_.C3.B6ld.C3.BCr.C3.BClmesi</ref>
 
 
 
==Eserleri==
 
===Yakup Çelebi Hamamı, Keles===
[[Dosya:Yakupcelebihamami.jpg|thumb|200px|Yakup Çelebi Hamamı, [[Keles]]]]Yakup Bey Hamamı olarak ta anılan yapı, muhtemelen [[Keles]]’te Murat Hüdavendigar’ın inşa ettirdiği caminin vakfıdır. Kayıtlarda Keles’teki bir hamamdan söz edildiği, I. Murat’ın oğlu Yakup Çelebi’nin Keles’teki Hüdavendigar Cami’ne Mudanya’da zeytinliklerini vakfettiğini belgeler.
 
Keles ilçe merkezindeki hamam, I.Murat Hudavendigar döneminde (1360-1389) yaptırılan ve günümüze kalmamış olan camiye vakıf olarak, I. Murat’ın oğlu Yakup Çelebi tarafından veya onun adına yaptırılmıştır. Doğu batı doğrultusunda dikdörtgen planlıdır. Eş boyutlarda kare planlı ve kubbeli A, B, C mekanlarıyla bunlara bitişik külhandan oluşmaktadır. Girişi doğu cephesi eksenindedir. Yapı içten sıvalıdır. Yapı en son 1972 yılında onarılmış ve bu sırada özgün doku özelliklerini kaybetmiştir. Saçak altlarında ve kubbe kasnağında üç sıra tuğladan testere dişi friz vardır.<ref>http://kurumsal.kulturturizm.gov.tr/turkiye/genel/kulturenvanteri/yakup-bey-hamami</ref>
 
===Yakup Çelebi Camii, İznik===
14. yüzyıl sonları ile 15. yüzyıl başlarında, Yakup Çelebi tarafından yaptırılmıştır.[[Dosya:İznikYakupCelebiCamii.jpeg|thumb|200px|Yakup Çelebi Camii, [[İzmit]]]] Yapı kuzey-güney doğrultusunda ardarda uzanan giriş ve ibadet mekanları ile doğu ve batıda girişe bitişik iki yan kanattan ve kuzeydeki son cemaat yerinden müteşekkildir.
 
Müştemilatı 500 m2 olup, iç alanı 290 m2’dir. Cami, kare planlı, üçgen geçişli kubbelidir. Güneyde eksene simetrik iki altlık, eksende bir üstlük, doğu ve batı duvarlarında eksende birer altlık ve üstlük pencere olmak üzere, yedi pencere ile dışa açılır. Duvarların örtü sistemi sıvalıdır. Giriş kasası ve kanatları ahşaptır. Duvarları dış cephelerde almaşık teknikte bir sıra kesme taş, üç sıra tuğla ile örülmüştür.
 
Cami çeşitli dönemlerde tadilattan geçirilmiştir. En son ibadete açılış tarihi 1961’dir. İmaretin hemen yanında bulunan türbe bir makam olup, Yakup Çelebi’nin babasının türbesi yer almaktadır. Caminin kuzey doğusunda, son cemaat yerine 5 km. uzaklıkta bahçe içerisinde Yakup Çelebi’nin makam türbesi vardır.<ref>http://kurumsal.kulturturizm.gov.tr/turkiye/bursa/gezilecekyer/yakup-celebi-cami-ve-turbesi</ref>
 
 
Satır 39 ⟶ 66:
== Galeri ==
<gallery>
Dosya:YakupcelebihamamiYıldırımBayezit4.jpg|Yakup Çelebi'nin Hamamı,kardeşi [[KelesYıldırım Bayezid]]
Dosya:Muradhudavendigar.jpg|Yakup Çelebi'nin babası [[Murad Hüdavendigar]]
</gallery>
 
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Yakup_Çelebi" sayfasından alınmıştır