São Paulo (eyalet): Revizyonlar arasındaki fark

| altbölüm_adı = {{Bayrakbayraksimge|Brezilya}} [[Brezilya]]

'''São Paulo''', [[Brezilya]]'nın güneydoğu kesiminde, [[Atlas Okyanusu]] kıyısında eyalet (''estado''). Yüzölçümü 247.898  km²'dir. Ülkenin en zengin ve kalabalık bölgesi olan São Paulo eyaleti, Brezilya [[GSMH]]'sının üçte birini oluşturur. Eyalet merkezi [[São Paulo]], Brezilya'nın en büyük kentidir.

Bölgeye ilk yerleşenler, [[Santos]] yakınlarındaki gözde sayfiye kenti [[São Vicente (São Paulo)|São Vicente]]'ye gelen kâşif [[Martim Afonso de Sousa]] önderliğindeki [[Portekiz]]lilerdi (1532). Brezilya yönetim bölgelerine (''capitania'') ayrıldığında, [[Rio de Janeiro]]'nun güneyinde kalan tüm Brezilya topraklarını içine alan São Vicente'nin valiliği Souza'ya verildi (1534). 1681'de yönetim bölgesinin adı São Paulo olarak değiştirildi ve São Paulo kenti (kuruluş 1554) merkez oldu. Bölgedeki Paulista (ilk göçmenler) ya da Paulistano adıyla anılan Portekizli nüfus 18. yüzyılda batıya, kuzeye ve güneye doğru yayıldı.

São Paulo'nun ticarete ve [[şeker]] ile başka tarım ürünlerine dayanan ekonomisinde, 19. yüzyılda [[kahve]] üretiminin başlamasıyla yeni bir döneme geçildi. Nüfus artışı 1870'li yıllara kadar çok az oldu. 1870'te kahve tarımının yol açtığı iktisadi devrim patlak verdi. Hayvan ticareti ya da şekerkamışı tarımıyla zenginleşmiş bazı São Paulolular yeni tarımın önemini kavradılar. Yalnızca verimli topraklar ([[bazalt]]ların ayrışmasıyla oluşan toprak) aramakla yetinmediler, aynı zamanda demiryolu şirketleri kurdular ve göç hareketini örgütlediler. Kahve tarımı, önce çöküntü alanında, daha sonra da kıyı kesimi ile hemen arkasındaki ([[Ribeirão Preto]], [[Araraquara]]) verimli toprakları kapladı. Çoğunluğu [[İtalyan]] olmak üzere öteki [[İspanyol]] ve [[Portekizli]] binlerce göçmen Santos'a geldi ve [[plantasyon]]larda (''fazendas'') tarım işçisi olarak çalışmaya başladı.

Yalnızca kahve yetiştiriciliğine dayanan tarım, eyaletin zenginleşmesini sağladı. 1872-1900 yılları arasında nüfus 837 bin'den 2,3 milyon'a çıktı. Gelişme, [[I. Dünya Savaşı]]'ndan sonra da sürdü; plantasyonların kapladığı batı platolarında demiryolları döşendi ve kentler kuruldu ([[Bauru]], [[São José do Rio Preto]], [[Marília]], [[Araçatuba]], [[Presidente Prudente]]) [[1929 Dünya Ekonomik Bunalımı|1929 Bunalımı]] ve kahve fiyatlarının düşmesi ciddi sonuçlar doğurdu; kahve tarımının gerilemesi (kısa süreli); yeni tarım ürünlerinin ([[pamuk]], [[pirinç]], [[şekerkamışı]], [[yerfıstığı]], [[turunçgil]]ler) ortaya çıkması; hayvancılığın gelişmesi; çok büyük tarım alanlarının parçalanması ve toprak sahibi ya da yarıcı gibi küçük işletmeci sınıfın doğması. [[Akdeniz]] kökenli göç hareketini [[Orta Avrupa]]'dan [[Balkanlar]]'dan, [[Japonya]]'dan ve nihayet Brezilya'nın öteki eyaletlerinden göçler izledi.

Eyaletin Atlas Okyanusu cephesi alüvyonlardan oluşan ova şeridiyle kaplıdır. Arkada [[Serra do Mar]] sıraları yükselir. Ormandaki ağaçlar büyük ölçüde tahrip edilmiştir. Daha ötede [[Paraíba do Sul]] vadisi ile São Paulo kentinin bulunduğu [[Tietê]] havzası, akaçlamanın batıya doğru yöneldiği yüksek toprakları yarar. Nehirler, 400  km'den uzun hilal biçimindeki pürüzlü bir çöküntü alanına dökülür. Bu çöküntü alanı batıda, [[kumtaşı]] ve [[bazalt]] katmanlarının art arda geldiği bir yamaçla sınırlıdır. Öteki yüzü [[Paraná (nehir)|Paraná]] vadisine doğru hafifçe eğimli uzun platolardan oluşur.

Kıyıda ortalama sıcaklık yaklaşık 20 °C, yıllık yağış miktarı yaklaşık 2.007  mm'dir. Platoda ortalama sıcaklık 18 °C-20 °C arasında değişir. Dağlık kesimlerde yıllık yağış miktarı 1.498  mm'ye ulaşır. Eyaletin güney kesiminden Oğlak Dönencesi geçer. Kıyıda iklim sıcak ve çok yağışlıdır.

Bölgenin eski yaprakdökmeyen ormanlarının büyük bölümü tükenmiştir. Bitki örtüsü çok çeşitlidir.

Nüfusun yüzde 94.6'sı (2006) kentsel alanlarda yaşamaktadır. Eyalette nüfusu yarım milyonu aşan 9 yerleşim vardır.

Ulusal ekonomiyi yönlendiren Sao Paulo, “Brezilya’nın Lokomotifi” olarak adlandırılmaktadır.<ref>[http://saopaulo.bk.mfa.gov.tr/ShowInfoNotes.aspx?ID=122063 São Paulo Eyaletine İlişkin Genel Bilgiler]</ref> São Paulo eyaletinin Brezilya GSMH'sindeki payı yaklaşık üçte birini oluşturur. Hizmet ve sanayi sektörleri São Paulo ekonomisinin yüzde 93'ünü oluşturur. [[Makine]], [[otomotiv]] ve [[havacılık]] başlıca sanayi kollarıdır. São Paulo ve çevresinde yoğunlaşmış olan sanayi önem bakımından kahveyi geride bırakmıştır. São Paulo'dan başlayan sanayi faaliyetleri büyük kara ve demir yolu eksenleri boyunca yayıldı. En önemlisi Rio'ya kadar giden "Via Dutra"dır. Kıyı kesiminde ise, Cubatão'da [[petrokimya]] ve demir-çelik sanayileri gelişti. [[Metalürji]] ve [[kimya]] sanayileri São José dos Campos, Campinas ve Sorocaba'da kuruldu. Tekstil ve tarıma dayalı sanayisi São Paulo'ya en uzak kentlerde toplandı.