Hirodes: Revizyonlar arasındaki fark

'''Hirodes''' ([[İbranice]]: ''הוֹרְדוֹס''; [[Yunanca]]: ''ἡρῴdης'' ), (d. [[MÖ 74]] – ö. [[MÖ 4]] Kudüs), aynı zamanda '''I. Hirodes''' veya '''Büyük Hirodes''' adıyla bilinen ve [[Roma İmparatorluğu]] tarafından [[Yahudiye]] eyaletine atanan ''Yahudi Kralı''.

Hayat hikâyesinin detaylarına en iyi MS 1. yüzyıl Yahudi tarihçisi [[Josephus]]'un çalışmalarında rastlanır. Bir çokBirçok insan için, Hirodes hakkında en iyi bilinen şey [[Matta İncili]] bölüm 2'de, Yeramya 31:15'ten nakille anlatılan [[Masumların Katli]] hikâyesidir.

Kral Hirodes kendisini bir Yahudi olarak tanımlıyordu ve çağdaşlarının dikkatini çekiyordu.<ref> [[Flavius Josephus]], ''Yahudi savaşı'', Kitap 2, CBölüm 13, "Aynı zamanda Sezariye'de başka bir karışıklık daha vardı, - Suriye'lilerle karışmış olan ve orada yaşayan Yahudilerin rahatsızlıkları gün geçtikçe artıyordu. Yahudiler, şehri Kral Hirodes'i ima ederek bir Yahudinin kurduğunu söylüyor, bu yüzden de şehrin kendilerine ait olduğunu iddia ediyorlardı. Suriyeliler şehri bir Yahudinin kurduğunu kabul etmekle birlikte, her halûkarda hâlâ şehrin br Yunan şehri olduğunu çünkü

şehirde dikilmiş olan heykel ve tapınakların Yahudiler için tasarlanmış olamayacağını söylüyorlardı." </ref> Her ne kadar bu iman içten olsa da, Hirodes soyundan gelenlerin kültüründe [[Helenistik]] etki oldukça fazlaydı, bu da dindar Yahudilerin gözüne itici görünmelerine neden oluyordu. <ref>[http://jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=630&letter=H&search=Herod%20the%20Great#1684 Yahudi Ansiklopedisi: Herod I: Pious'un muhalefeti]: "Kral Hirodes'i putperestlerin arasında popüler yapan bütün o dünyevi ihtişam ve görkem, putperest oyunlarına ve vahşi hayvanlarla yapılan dövüşlere katılmaya zorlayarak dinsel inanışlarını aşağıladığı için Yahudilerin nefretini kazandırdı..."</ref>

[[Yuhanna Hirkanus]] zamanında din değiştiren İdumealılardan olan İdumealı Antipater'in ikinci oğlu ve Hirodes henadanının kurucusudur. Hirodes'un annesi [[Cypros]], [[Nebatiler|Nabata]]'daki [[Petra]] şehrinden bir prensesti. Roma'da, sırtı tıpkı [[Pompey]] ve [[Gaius Cassius Longinus|Cassius]] gibi sıvazlanan ailenin reisi ve Hirodes'in babası, [[MÖ 47]] yılında Yahudiye eyaletine İmparatorluk vekili, ardından Hirodes henüz 25 yaşında babası tarafından [[Galile]] (modern [[El-Halil]]) valisi olarak atandı.

Babasının [[MÖ 43]] yılında -iddialara göre bir vergi tahsildarı tarafından- zehirlenmesi üzerine katili idam ettirdi. Bir sefer dönüşünün ardından, eskiden Yahudiye'nin yöneticisi ünvanına sahip [[Hasmonean]] hanedanı mensubu genç prenses Mariamne (bazen Mariamme olarak telafuz edilir) ile söz kesti. İlk karısı Doris ve Antipater isimli üç yaşındaki oğlunu kovdu ve ardından Mariamne (I. Mariamne olarak da bilinir) ile evlendi.

[[MÖ 40]]'da [[Antigonus]] ve [[Partlar]] Yahudiye'yi işgal etti. Hirodes Kudüs'ten kaçarak ilk kez Roma'ya gitti. [[Roma Senatosu]] tarafından "[[Yahudilerin Kralı]]" olarak seçildiyse de, <ref>[http://earlyjewishwritings.com/text/josephus/war1.html Yahudi savaşı 1].14.4: [[Marcus Antonius]] " …sonra onu Yahudilerin kralı yapmayı kararlaştırdılar… söylendiğine göre Hirodes'in kral olması [[Part]] savaşında onların yararınaydı ve böylece hepsi oylarını ona verdiler. Senato dağıldığında, tüm yüksek dereceli memurlar ve konsüller tanrılara kurban kesilmesini emretmek ve bu kararı yaymak için Kapitol'e gittiler, Antonius ve Sezar ise Hirodes'i aralarına alarak dışarı çıktılar. Antonius, Hirodes'in krallığının ilk gününde bir şölen düzenledi."</ref> Hirodes'un Yahudiye'nin tamamını ele geçirmesi [[MÖ 37]] yılına kadar sürdü. 34 yıl saltanat sürdü.

I. Mariamne'nin annesi Aleksandra duruşmaya katıldı ve öz kızını suçladı. Tarihçiler annenin Hirodes'in cinayet listesinde sıradaki isim olduğunu, hayatını kurtarmanın tek yolunun bu olduğunu söyler. Aktarılanlara göre henüz 25 yaşında olan ve yedi yıl içinde beş çocuk doğuran Mariamne, idam sırasından oldukça sakin ve durgundu.

Yaklaşık [[MÖ 18]], Hirodes, ikinci kez Roma'ya gitti.

[[Josephus]]'un ''Yahudilerin Geçmişi'' adlı eseri kaynak alınarak Hirodes'in MÖ 4 yılının Mart sonu ya da Nisan başında öldüğü öne sürülür. [[Josephus]], Hirodes'in kral olmasından 37 yıl, Antigonus'un ölümünden ise 34 yıl sonra öldüğünü söyler. <ref>Flavius [[Josephus]], ''Yahudilerin Geçmişi'', 17. kitap, 8. bölüm</ref> Buna göre MÖ 4 yılında ölmüş olmalıdır. Bu tarih, kraliyeti bölüşen üç oğlunun MÖ 4'ten itibaren hüküm sürmeye başlamalarıyla desteklenir. Josephus, otuz yedi yıllık saltanattan sonra [[I. Hirodes Filip]]'in ölümünden bahseder ki, bu İmparator [[Tiberius]]'un 20. yılında olmuştur; Hirodes'in ölümünün MÖ 4 yılında olduğunu gösterir. <ref>Flavius Josephus, ''Yahudilerin Geçmişi'', 18. kitap, 4. bölüm</ref> Ayrıca [[Josephus]], Hirodes'in bir [[Ay tutulması]]ndan sonra öldüğünü söyler <ref>(Flavius Josephus, ''Yahudilerin Geçmişi'', 17.167)</ref> ki MÖ 4'te bir parçalı ay tutulması olmuştur.<ref>NASA Kataloğu, Ay yüzeyinin % 37 si örtülmüştü.</ref>

[[Josephus]]'un yılları hesaplama yöntemindeki tutarsızlıklar nedeniyle, bu tarihin hatalı olduğunu, ölümün MÖ 5'te gerçekleşmesinin daha muhtemel olduğunu söyleyenler de vardır.<ref>Timothy David Barnes, “The Date of Herod’s Death,” (Hirodes'un ölümün tarihi) ''Journal of Theological Studies'' ns 19 (1968), 204-19; P. M. Bernegger, “Affirmation of Herod’s Death in 4 B.C.,”(Hirodes'in ölümünün MÖ 4 olarak teyidi) ''Journal of Theological Studies'' ns 34 (1983), 526-31.</ref> Bu yıl içinde iki tam ay tutulması oldu. <ref>http://sunearth.gsfc.nasa.gov/eclipse/LEcat/LE-0099-0000.html NASA lunar eclipse catalog</ref> Daha ileri tarihler de ortaya atışmıştır<ref>W. E. Filmer, “Chronology of the

Reign of Herod the Great,” (Kral Hirodes'in saltanatının zaman dizini) ''Journal of Theological Studies'' (Teolojik araştırmalar dergisi) ns 17 (1966), 283-98</ref> ancak MÖ 1 yılına kadar başka ay tutulması yoktur, oysa bu tarihte Hirodes'in oğulları onun ardından 3 yıldan beri hüküm sürmektedirler.

[[Dosya:Herodium_from_aboveHerodium from above 2.jpg|thumb|[[Hirodium]]'un güneybatı yönünden çekilmiş hava fotoğrafı.]]

Hirodes, ailesinin ve gelecek kuşakların hafızasına zalimliğiyle kazınsa da, Yahudiye'nin ekonomik gücünü arttırmak için yardım eden, şehirler kuran ve tarımsal projeler geliştiren ehil ve uzak görüşlü bir yöneticiydi. Onun en ünlü ve tutkulu projesi Kudüs'teki [[Kudüs Tapınağı|İkinci Tapınak]]'ın genişletilmesiydi.

Kral Hirodes'ten [[Matta İncili]]'nde "masumların katli" olarak bilinen bölümde çok kısa bahsedilir.