Dolaşım sistemi: Revizyonlar arasındaki fark

Kapalı dolaşım sisteminin ana yapıları [[kalp]], [[kan]] ve [[kan damarı|kan damarlarıdır]].

 

 

 

[[Balık]]ların dolaşım sistemlerinde ise [[kan]] bir tam dolaşımda kalpten bir kez geçer. Kan kalpten [[solungaç]]lara pompalanır ve sonra doğrudan vücudun kalanına akar. Kan [[solungaç]]ları terk ettikten sonra basıncı büyük oranda düşer; bu nedenle, memelerin dolaşım sistemine oranla, hayatî organlara kan akışı hem daha yavaş hem de daha az basınçlıdır. Bu tip bir dolaşım sistemi memelilere uygun değildir, zira bu kadar düşük basınçta [[böbrek]]ler etkili biçimde çalışamaz.{{ref|1}}Kısacası kanın kalp ve damarlar sistemiyle çalışmasıdır.Kapalı dolaşım ilk kez toprak solucanında görülmüştür.Omurgalıların tamamında kapalı dolaşım vardır.Balıklarda kalp 2 odacıklıdır vücutlarında kirli kan dolaşır.Kurbağada kalp 3 odacıklıdır vücutlarında kirli kan dolaşır.Sürüngenlerde kalp 3 odacıklıdır ve kalp karıncığında yarım perde vardır.Timsahlarda perde tamdır, kirli ve temiz kan panizza adı verilen bir kanalda karışır.

İnsan kalbi, yaşamı boyunca çalışır ancak ölünce durur. Kalp atışının 2 ya da 4 dakikadan uzun süre durması, kalıcı beyin yıkımına yol açar. Kalbin kendi [[kas]]ına kan sağlaması da sürekli çalışmasına bağlıdır; birkaç dakikadan uzun süre kan kesilirse, kalp kası çok fazla zarar görüp, bir daha çalışmayacak biçimde durur. İnsanda dolaşım sistemi, iki büyük dolaşım, [[akciğer dolaşımı]] (küçük dolaşım) ve büyük (sistemik) dolaşım, biçiminde örgütlenmiştir. Her dolaşımın kendi pompası vardır. Her iki pompa, tek bir organ halinde bütünleşmiştir. Beden dokularından dönen kan, [[superior vena kava]] ve [[inferior vena kava]] ile kalbin sağ yanının üstodacığı olan sağ kulakçığa ([[sağ atrium]]) dökülür. Bu odacığın kasları kasılınca, kanı kalbin sağ yanının büyük pompa odacığı olan sağ karıncığa ([[sağ ventrikül]]) geçmeye zorlar ki bu da kasılınca, kanı akciğer atardamarına gönderir, kan buradan akciğerdeki damarlara taşınır. Bu akciğer damarları içinde kan, havadan çok ince zarlarla ayrılmış bir durumdadır. Burada basit yayınma aracılığıyla [[oksijen]] kana girer, [[karbondioksit]]se kandan geçer ve ayrılır. Ardından bu temizlenmiş ve tazelenmiş kan, sol kulakçığa ([[sol atrium]]) geçer. Sol kulakçıktan kan, sol karıncığa ([[sol ventrikül]]) geçer. Sol karıncığın kas çeperi çok güçlüdür ve kasıldığı zaman kanı oldukça büyük bir basınçla, aort adı verilen büyük atardamar aracılığıyla, büyük dolaşıma iter. Sol karıncığın kasılma güçleri tarafından aort içinde oluşturulan basınç, kanı bedenin bütün dokularına, gereksinimlerini karşılayacak miktarda götürmeye yetecek büyüklüktedir.

 

 

==== Dolaşım sistemi içindeki kan akışı ====

:"... kanın kalbin sağ odasından sol odasına varması gerekmektedir, fakat bu ikisi arasında doğrudan bir geçiş (yolu) bulunmamaktadır. Kalbin kalın septumu delikli olmadığı gibi, bazılarının düşündüğü gibi görünür gözenekler veya Galen'in düşündüğü gibi görünmeyen gözenekler içermez. Kan kalbin sağ odasından ''vena arteriosa'' ([[pulmoner arter]]) aracılığıyla akciğerlere akar, maddelerine dağılır, hava ile karışır ve ''arteria venosa''dan ([[pulmoner ven]]) geçerek, kalbin sol odasına ulaşır..."

 

 

[[1552]]'de ise [[Michael Servetus]] aynı tanımı yaptı ve [[Realdo Colombo]] da bunu kanıtladı. Yine de tüm bu sonuçlar genel olarak yaygın biçimde kabul edilmemişti.