Nevit Kodallı: Revizyonlar arasındaki fark

Cumhuriyet dönemi ikinci kuşak bestecilerindendir. [[Devlet Sanatçısı]] ünvanına sahip besteci, özellikle ses ve sahne müzikleri ile tanınır. [[Mustafa Kemal Atatürk]]'ün naaşı [[Etnografya Müzesi]]'nden [[Anıtkabir]]'e taşınırken seslendirilen [[Atatürk Oratoryosu]]'nun bestecisidir. [[Gılgamış Operası]], [[Van Gogh Operası]], [[Hürrem Sultan Balesi]] tanınmış eserlerinden bazılarıdır.

[[12 Ocak]] [[1925]]'te<ref name=semin>[http://library.cu.edu.tr/tezler/5809.pdf, Semin Süeda Sirel, '''Nevit Kodallı'nın Türk Operasının Gelişimine ve Ulusumuz Evrensel Şan Repertuarına Katkıları''', ''Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sahne Sanatları Anasanat Dalı Yüksek Lisans Tezi, Adana, 2005]</ref> Mersin'de dünyaya geldi. Beş çocuklu bir ailenin en küçüğü idi. Annesi Giritli bir ailenin kızı olan Melek Hanım, babası Ziraat Bankası müdürü Rıfat Bey'dir. İlk müzik derslerini keman ve viyolensel çalan ağabeyi Hayri Kodallı'dan aldı<ref name=sanat>[http://www.merfest.org.tr/index2.aspx?lang=1&mid1=20&mid2=39 Sanat Etkinlikleri Derneği web sitesi, Prof. Nevit Kodallı sayfası]</ref>. Ortaokuldaki müzik öğretmeni İrfan Sermer müzik yeteneğinin gelişmesine katkıda bulundu<ref name=ozhan>[http://www.belgeler.com/blg/tou/nevit-kodallinin-yaraticiliginda-turk-muziginin-etkileri-influences-of-turkish-music-on-nevit-kodallis-creativity# Özhan Unakıtan, '''Nevit Kodallı’nın Yaratıcılığında Türk Müziğinin Etkileri''', ''Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzikoloji Anasanat Dalı, Müzikoloji Bölümü Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli, 2006'']</ref> .

Ortaokulu [[Mersin]]’de bitiren Nevit Kodallı, [[1939]] yılında [[Ankara Devlet Konservatuarı]] Kompozisyon bölümüne girdi. [[Necil Kazım Akses]] ile kompozisyon, [[Ferhunde Erkin]]’le piyano, [[Ernst Preatorius]] ve [[Hasan Ferit Alnar]]’la teori ve müzik tarihi çalıştı. Beste yapmaya konservatuardaki öğrencilik yıllarında başlayan Kodallı'nın bir konserde seslendirilen ilk eseri 1942 yılında konservatuaron son sınıfında iken piyano için yazdığı ve aynı yıl [[Bülent Arel]] tarafından seslendirilen "''Ballad''"'dır<ref name=semin/>. Öğrencilik yıllarında piyanonun yanı sıra viyola, alto saksafon ve bağlama çalmayı öğrendi<ref name=semin/>. Ancak asıl çalgısı piyano idi ve ilk bestelerini de piyano için besteledi. 1945 yılında sınıf atlama sınavı için bestelediği "''Yaylı Çalgılar İçin Altılı''", ertesi yıl Ankara Radyosu'nda seslendirildi. Öğrenciliği sırasında bestelediği eserler arasında büyük senfoni için "''Do Majör Senfoni''" (1946), yedi şiir üzerine yazdığı "''7 poem''" (1947) adlı eserler yer alır.

Konservatuarın ileri devresini [[1947]]’de bitiren besteci, [[1948]]’de Milli Eğitim Bakanlığı’nın açmış olduğu Avrupa Konkuru’nu birincilikle kazandı<ref name=ozhan/> ve devlet bursuyla [[Fransa]]’ya gönderildi. [[Paris]]’te Ecole Normale'de Musique’de Arthur Honegger’in kompozisyon, Jean Fornet’nin orkestra şefliği öğrencisi olarak çalışan Kodallı, ayrıca [[Nadia Boulanger]]’den özel dersler aldı.

Kodallı, [[1953]] yılında Türkiye'ye döndü ve Ankara Devlet Konservatuarı’nda kompozisyon öğretmenliğine getirildi. O yıl, [[Atatürk]]’ün naaşının [[Etnografya Müzesi]]’nden [[Anıtkabir]]’e nakli törenlerinde [[Cahit Külebi]]’nin bir şiiri üzerine bestelediği [[Atatürk Oratoryosu]] ilk kez seslendirildi. 1994 yılında kadar görev yaptığı konservatuarda öğretmen olarak çağdaş Türk kompozitörlerden Doç.[[Turgay Erdener]] başta olmak üzere bir çokbirçok ünlü bestecinin yetişmesini sağladı. [[1989]] – [[1993]] arasında okulun müzik ve müzikoloji bölümü başkanlığı yaptı.

1954 yılında Yapı Kredi Bankası’nın açtığı yarışmayı şan ve piyano için bestelediği “''2 Lied''” adlı eseri ile kazandı<ref name=ozhan/>. Aynı yıl [[Orhan Asena]]’nın [[Gılgamış Destanı]]’ndan esinlenerek yazdığı, [[Cüneyt Gökçer]]’in sahneye koyduğu “Tanrılar ve İnsanlar” adlı tiyatro eserine sahne müziği yazdı<ref name=ozhan/>. O yıl ayrıca Ankara Devlet Opera ve Balesi’nde orkestra şefi olarak görev yaptı.

[[1955]] – [[1991]] yılları arasında Ankara Devlet Opera ve Balesi’nde orkestra şefliği yaptı. Operada idari görevler de aldı. [[1971]] – [[1981]] yılları arasında Devlet Balesi’nde yönetmenlik yaptı.

Besteci, ilk özgün operası [[Van Gogh Operası|Van Gogh’u]] 1956’da tamamladı. Eser, 1957’de sahnelendi. 1958’de Antigone adlı tiyatro eseri için bale-pandomim müziği yazdı; ancak eser sahnelenmedi.

1960 yılında Olcay Şıhman ile evlendi. Bu evlilikten Nihat (1962) ve [[Murat Kodallı|Murat ]] (1967) adlı iki oğlu dünyaya geldi. Nihat Kodallı tıp doktoru olurken, Murat Kodallı babası gibi meslek olarak müziği seçti.

[[Gılgamış Operası]]’nı 1960 yılında bestelemeye başlayan Kodalı, 1963 yılında eseri tamamladı; 1964 yılında ilk sahnelenişi gerçekleşti.

1967’de tekrar çalgı müziğine yöneldi. “''İkinci Yaylı Sazlar Kuvarteti''"’ni ve [[Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası]]’nın siparişi üzerine “''Telli Turna Suiti''”’ni besteledi.

“''Ebru''” adlı piyano kanteti (1971), “''Anıtkabir''” ve ”''Sultanahmet''” adlı ses ve ışık gösterileri için müzikler (1972), “''Güzelleme Suiti''” (1973), “''Cumhuriyet Kantatı''” (1973), “''Hürrem Sultan Balesi''” (1976) , "''Viyolensel Konçertosu''” (1983) çalgı müziği alanındaki başlıca yaratılarıdır.

1981 yılında [[Devlet Sanatçısı]] ünvanı verilen Nevit Kodallı, 1985 yılında profesörlüğe yükseldi. 1980 yılından itibaren [[Çukurova Üniversitesi]] bünyesinde Kompozisyon Bölümü Kurulması için çabaladı ve 1989’da bölümün açılmasını sağladı. Aynı yıl Ankara’da Polifonik Korolar Derneği’ni kurdu.

Mersin Güzel Sanatlar Lisesi'ne bestecinin adı verilmiştir. Mersin Polifonik Korolar Derneği tarafından 1998'den bu yana düzenlenen Çoksesli Korolar Festivali, Nevit Kodalı'nın adını taşır<ref name=koro>[http://www.mersinpolifonik.com/tr/kurumsal/coksesli-korolar-festivali.html Mersin Polifonik Korolar Derneği]</ref>.