Ağaç: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
kDeğişiklik özeti yok |
makale özensiz, anlam bozukluklarını gidermeye çalıştım |
||
11. satır:
'''Ağaç''', tek gövdesi bulunan, beslenmeyi ana ve yan köklerden alan en az 4-5 m boyundaki [[çok yıllık]] [[odunsu bitki]]dir.
Toprağa düşen tohumdan en önce fide meydana gelir. Fide bir yıl sonra fidan halini alır. Hücrelerinin çoğalmasıyla dal ve [[yaprak]]lar, [[gövde]] ve [[kök]] olarak üç parçadan ibaret bir ağacın küçük bir modeli olur. Her yıl ağacın dallarında ve köklerinde yeni sürgünler çıkarken, gövdede de bir tane yıllık [[halka]] meydana gelir. Bu halkalar, ağacın enine büyüyerek yaptığı [[odun]] tabakasıdır. Yağışı bol yıllarda, geniş bir halka; kurak geçen yıllarda ise, ince ve küçük bir halka meydana gelir. Bu halkalardan ağacın yaşı kolayca anlaşılabilir.▼
▲Fide bir yıl sonra fidan halini alır. Hücrelerinin çoğalmasıyla dal ve [[yaprak]]lar, [[gövde]] ve [[kök]] olarak üç parçadan ibaret bir ağacın küçük bir modeli olur. Her yıl ağacın dallarında ve köklerinde yeni sürgünler çıkarken, gövdede de bir tane yıllık [[halka]] meydana gelir. Bu halkalar, ağacın enine büyüyerek yaptığı [[odun]] tabakasıdır. Yağışı bol yıllarda, geniş bir halka; kurak geçen yıllarda ise, ince ve küçük bir halka meydana gelir. Bu halkalardan ağacın yaşı kolayca anlaşılabilir.
Gövdesinden enine kesilen bir ağaç incelenecek olursa, en dışta kabuk, sonra yıllık halkaları meydana getiren hücre tabakaları ve en içte de öz kısım görülür.
Satır 18 ⟶ 17:
Bir ağacın gerçekten canlı olan biricik kısmı, [[kabuk|kabuğun]] altında odunun yüzeyindeki ince bir hücre tabakasıdır. Buna ''katman doku tabakası'' (kambiyum, soymuk) denir. Bu tabaka ağacı geliştiren ve büyümesini sağlayan tabakadır. Genç bir ağaca çivi çakıldığında veya ağaç bir dal verdiğinde, çivinin ve dalın yerden yüksekliği hiç değişmez.
Bütün canlı varlıklar gibi ağacın da dokularının arasında devamlı bir su dolaşımı olur. Bu su dolaşımının
Bir ağaç kendi besinini doğrudan doğruya toprak ve havadan güneş ışığı vasıtasıyla üretir. Bu, hiçbir canlı hayvan vücudunun yapamadığı son derece karmaşık bir hadisedir. Yapraklardaki [[klorofil]] denilen yeşil madde sayesinde, havanın [[karbondioksit]]inden, güneş ışığı altında [[fotosentez]] denilen olay sonucunda kendisi ve diğer canlılara faydalı besinleri meydana getirir.
Satır 26 ⟶ 25:
Her [[yaprak]], kendini dışarıya karşı koruyacak çok etkili bir tabaka ile sıkı sıkıya örtülüdür. Hava, yaprakların altındaki çok küçük deliklerden [[stoma]] girebilir. Suyun buharlaşması da, yine bu deliklerden ([[por]]) sağlanır. Yaprak ihtiyaca göre bu delikleri açar veya kapatır. [[Ağaç kabuğu]] çok etkili bir su geçirmeyici zırhtır. Bir ağaç, başından ayaklarına kadar, su buğusunun dışarı sızmasına karşı sırlanmıştır.
Ağaçlar günlük
Eski [[jeolojik]] devirlerde yaşamış, bugün nesli tükenmiş dev ağaçlara dünyanın bazı bölgelerinde nadiren rastlanabilmektedir.
Satır 32 ⟶ 31:
Ağaçların boyları ve yükseklikleri bir hayli değişiklik gösterir. Boyları üç metreden yüz on metreye kadar; yaşları otuz-kırk yıldan beş bin yıla kadar olan ağaçlara rastlanmaktadır. Dünyanın en yaşlı ve yüksek ağaçlarından olan ve ABD'de [[Sierra Nevada]] Dağlarında bulunan [[sekoya]]lar (''Sequoia'') yüz on metre yüksekliğe ve 6-9 m çapa erişebilir. Bunların yaşları da dört bin yılı bulmaktadır. [[Avustralya]]'da yüksek boylu ormanlar meydana getiren okaliptus ağaçları da yüz metreyi bulmaktadır. Ağaçların yaşları bir hayli farklılıklar göstermektedir. Son yıllarda dünyanın en yaşlı ağacının [[higori çamı]]nın (''Pirus aristata'') olduğu belirlenmiştir.
Ağaçların gelişmesi için en elverişli şart olan bol yağmur
[[Fırtına]]lar, [[sel]]ler, [[yıldırım]], [[yangın]] gibi tabii afetler, usulsüz kesimler gibi insanların yaptığı tahripler, bitki hastalıkları, ağaçların en büyük düşmanları olarak sayılabilir.
Türkiye'de yetişen bazı ağaçların
{|class='wikitable'
| |||