|
'''Kâşif''', var olan ancak daha önce bilinmeyen bir şeyi bulan, ortaya çıkaran, ''keşfeden'' kimsedir. Eş anlamlısı ''bulucu''dur. Esasen daha önce mevcut olmayan bir bilgiyi, duyu organlarını zeka ile bütünleştirip ortaya çıkarabilme yeteneğidir. Daha önce var olmayan yeni bilginin beyinde hangi reaksiyonlar sonucu oluştuğu halen araştırılmaktadır. Ancak bu işlemin her beyin tarafından gerçekleştirilemediği norolojik araştırmalarla sabittir. Bugün "üstün zeka" diye adlandırılan bu yetinin genetik ve çevresel faktörlerle doğrudan ilişkili olduğu üzerinde ciddi fikir birliği vardır. bunun yanında uzmanlar, soyut düşünmeye dayanan zeka testlerinde yüksek sonuçların sürekli artmasını da çevresel faktörlere bağlıyor. Florida Üniversitesi’nden psikolog Ainsley Mitchum’a göre, çevre algısındaki değişimlere bağlı olarak soyut düşünce de gelişti. Örneğin, bir önceki nesil için telefon yalnızca bir konuşma cihazı anlamına gelirken bugün içinde kamerası ve interneti de bulunan teknolojik bir alet çağrışımı yapıyor. Mitchum, her dönemin gerektirdiği beceri ve donanım farklı olduğundan zekanın geliştiğinin somut olarak testlerle kanıtlanabildiğini ortaya koyuyor. Zira, aynı hesaplama 1900’lü yıllara adapte edildiğinde bugünün insanı atalarından zeka olarak çok daha gelişmiş ve üstün çıkıyor.
'''Kâşif''', var olan ancak bilinmeyen bir şeyi bulan, ortaya çıkaran, ''keşfeden'' kimsedir. Daha çok coğrafi keşifleri yapan kişiler için kullanılmaktadır. Eşanlamlısı ''bulucu''dur.
Keşif uzun yıllar boyunca bugün icat olarak adlandırdığımız kavramla karıştırılmıştır. İcat, keşif yeteneğiyle ortaya çıkarılan bilginin kullanılmasıyla sağlanan oluşumken, keşif daha önce kullanılmamış bilginin önce bireyin kendi beyninde teori olarak oluşan zahiri düşüncenin zeka ile harmanlanarak başka insanlarca da algılanmasını sağlayabilme becerisidir ve icatlara ışık tutar. Anlaşılacağı üzere icatlara ışık tutan keşiflerdir, keşifler ise insan zihninin ürünüdür.
İnsanoğlunun "kaşif" kavramına olan ihtiyacı, hiçbir bilginin dış ortamda kendiliğinden oluşamayacağı, tamamının insan zekasının ürünü olduğu gerçeğine dayanmaktadır.En ilkelinden en karmaşığına kadar bilginin insanlarca üretildiği bir gerçektir. İnsanoğlu bilgiyi eli kolu, kısaca fiziki gücüyle üretmediğine göre, bunda beynini demek ki zekasını kullandığı açık bir gerçek olarak karşımızda durur.Buna örnek olarak, önce tekerleğin sonra matematiğin bulunuşu ile bunu izleyerek Galilei Galileo’ dan başlayıp, Izaak Newton, Hendrik Antoon Lorentz, James Clerk Maxwell ile Albert Einstein’ a kadar uzanan, burada isimlerini birer birer saymaya olanak olmayan bir çok beyinin ya da zekanın pozitif bilimler alanındaki bilgileri bulup bize sunduklarını gösterebiliriz.Bunun dışında gene pozitif bilim alanında, Benjamin Franklin, Guglielmo Markoni, Karl Ferdinand Braun ile bir çok buluşu olan Thomas Alva Edison gibi zekaların ürettikleri bilgileri biliyoruz. Burada üzerinde durulması gereken en önemli nokta "mevcut bilgiyi kullanmak" ile "yeni bilgi üretmek" kavramlarının birbirlerinden tamamen farklı olduğudur. Yeni bilgi üretme yetisinin üst düzey beyin kapasitesi yani zeka ürünü olduğu gerçeği sabittir. Bu durumun bilimsel olarak en köklü kanıtı hayvanların yüzyıllar boyunca öğrenmiş olduklarını günümüzde hala aynı yaşam tarzıyla devam ettirmeleridir. Beslenme, avlanma, üreme gibi bilgiler hayvanlar arasında nesilden nesile aktarılırlar fakat gelişim göstermezler. Mevcut hayvan zekasıyla edinilmiş bilgi zekanın kapasitesiyle orantılı şekilde kısıtlanmış, daha ileriye götürülememiştir. Bu örnek mevcut bilginin üstün bir zeka olmadan herhangi bir keşfi ortaya çıkarmasının imkansız olduğunun en büyük kanıtıdır. Bu durum insanlık tarihinde onlarca örneği mevcutken en belirgin, soyut ve yakın tarihteki örneği ünlü besteci Ludwig van Beethoven'dur. Beethoven doğuştan kulakları sağır olmasına rağmen henüz 4 yaşında piyano çalmaya başlamış, henüz 10 yaşındayken günümüzde dahi teknik olarak yanına yaklaşılamayan henüz üzerine konulamamış onlarca makam, ses, nota dizilimi ve 100 lerce bestenin yaratıcısı olmuştur. Müzük yapmak için gerekli olan en önemli belkide tek olan duyma yetisine sahip olmayan çocuk yaştaki birinin günümüz klasik müziğinde kullanılan makam ve nota sistemini keşfetmiş olması insan zekasının keşifler sırasında özel bir bilgiye ihtiyaç duymadığının en önemli kanıtlarından biridir. Zira Beethoven hiçbir nota bilgisine sahip değilken Joseph Haydn tarafından davet edildiği Viyana Klasik Müzik Akademisi'nde henüz 16 yaşındayken kendisine nota eğitimi veren öğretmenlerine daha önce hiç çıkarılmamış seslerin nasıl notalandırılacağını ve sisteme dökülmesi gerektiğini öğretmeye başlamıştır. Beethoven'ın daha önce hiç duymadan çocuk yaşta bunları başarabilmesi keşiflerin illaki bilgiye gereksinim duymadığının en önemli kanıtıdır.
== Ünlü Kâşifler ==
Birçok filozof ve felsefe ve antropoloji uzmanı insanlık tarihini kaşiflerin dünyaya geliş ve keşfediş sıralarına göre şekillendiğinde hemfikirdir.
* [[Pytheas]] (380 – ''c.'' 310 MÖ) - [[Antik Yunan]] kâşifi. [[İngiltere]] ve [[Almanya]]'da dolaştı. [[Shetland Adaları]] ve [[İzlanda]]'ya ulaştı.
* [[Erik the Red]] (950 - 1003) - [[Norveçli]] bir [[Viking]]'di. [[İzlanda]]'dan sürülünce [[Grönland]]' a yelken açmış ve oraya yerleşmişti.
* [[Leif Ericson]] (980 - 1020) - [[İzlanda]]lı kâşif. [[Kuzey Amerika]]'ya giden ilk Avrupalı olduğu sanılmaktadır.
* [[Friar Julian]], yolculuğunu 1235'te yapmış [[Macar]] bir [[Dominiken]] papazı idi.
* [[Marco Polo]] (1254 - 1324) - ünlü [[İtalyan]] kâşif.
* [[İbn-i Battuta]] (1304 -1377) - [[Fas]]
* [[Zheng He]] (1371 - 1433) - [[Çin]]
* [[João Fernandes Lavrador]] (1445? - 1501) - [[Portekiz]]li kaşif. [[Newfoundland]]'daki [[Labrador]]' a ulaşan ilk Avrupalıydı. [[Grönland]]'ın güneybatısı ve [[Kuzey Amerika]]'nın kuzeydoğusuna kadar gitti. [[1901]]'de yeni keşifler için yeniden denize açıldı; ancak bir daha haber alınamadı.
* [[John Cabot]] (c. 1450 - 1499) - [[İngiltere]] için keşifler yapan bir [[İtalyan]]dı. [[Newfoundland]]'ı keşfetti.
* [[Bartolomeu Dias]] (c. 1450 - 1500) - ünlü [[Portekiz]]li kâşif Portekiz'den yola çıkıp [[Ümit Burnu]]'na gitmişti.
* [[Christopher Columbus]] (1451 - 1506) - [[İspanya]] adına keşifler yapan bir [[İtalyan]] olan Colombus, [[1492]]'de ''Yeni Dünya''yı keşfi ile gelmiş geçmiş en ünlü kâşif oldu.
* [[Amerigo Vespucci]] (c. 1454 - 1512) - [[İspanya]] adına çalışan bir [[İtalyan]] bir kâşifti. 1499 ve 1502' deki gezilerinde [[Güney Amerika]]'nın doğusuna ulaştı.
* [[Juan Ponce de León]] (c. 1460 - 1521) - [[İspanyol]] kâşif. Ölümsüzlük çeşmesini ararken [[Florida]]' yı keşfetti.
* [[Piri Reis]] (c. 1465/1470 – 1554/1555) - [[Osmanlı]] döneminin haritalarıyla ünlü kâşifi.
* [[Pedro Álvares Cabral]] (c. 1467 - c. 1520) - [[Brezilya]]'yı keşfettiği kabul edilen [[Portekiz]]li kâşif.
* [[Vasco da Gama]] (c. 1469 - 1524) - [[Ümit Burnu]]'nu aşarak deniz yoluyla [[Hindistan]]'a ulaşan ilk Avrupalı kaşifti. [[Portekizli]]dir.
* [[Francisco Pizarro]] (c. 1475 - 1541) - [[İnka]]ların kentlerini ele geçiren [[İspanyol]] kâşif.
* [[Juan Sebastián Elcano]] (1476 - 1526) - [[İspanyol]] kâşif. Keşif gezisinin kaptanı olan [[Magellan]]'ın öldürülmesinin ardından bu geziyi tamamlayarak dünyanın çevresini dolaşan ilk kişi oldu.
* [[Ferdinand Magellan]] (1480 - 1521) - [[İspanya]] adına çalışan bir [[Portekiz]]liydi. Dünyanın çevresini dolaşmak için yola çıktı; fakat [[Filipinler]]'de öldürüldü.
* [[Giovanni da Verrazzano]] (c. 1485 - 1528) - [[Fransa]] adına keşifler yapan bir [[İtalya]]dı. Amerika'nın kuzeydoğu kıyılarını keşfetti.
* [[Hernán Cortés]] (1485 - 1545) - Bir [[İspanyol]] olan Cortez, [[Aztek]] imparatorluğunu [[İspanya]] adına ele geçirmişti.
* [[Jacques Cartier]] (1491 – 1557) - [[Kanada]]'yı keşfeden [[Fransız]] kâşif.
* [[Hernando de Soto]] (c. 1496 - 1542) - Kuzeybatı [[Florida]] ve [[Misisipi Nehri]]'ni keşfetden [[İspanyol]] kâşif.
* [[Francisco Vásquez de Coronado]] (c. 1510 - 1554) - ''Seven Cities of Gold''u ararken [[Büyük Kanyon]]'u bulan [[İspanyol]] kâşif.
* [[Pedro Sarmiento de Gamboa]] (1532 - 1592) [[İspanyol]]- [[Büyük Okyanus]]'u dolaşmıştı.
* Sir [[Francis Drake]] (c. 1540 - 1596) - Dünyanın çevresini dolaşmayı başaran ilk [[İngiliz]]dir.
* [[Alvaro de Mendaña de Neyra]] (541-1596) [[Büyük Okyanus]]'ta keşifler yapan [[İspanyol]]lardan biriydi.
* [[Willem Barentsz]] 1550-1597 [[Hollanda]]lı denizci ve kâşif. Kuzey yönüne yapılan keşiflerde önderlik yapmıştı.
* [[Pedro Fernandes de Queirós]] 1565-1614 [[Portekiz]]li denizci. [[İspanya]] tahtı adına [[Büyük Okyanus]]'ta keşifler yaptı.
* [[Luis Váez de Torres]] (1565- ? ) [[İspanyol]] yahut [[Portekiz]]li olduğu düşünülen kaşif.[[İspanya]] tahtı adına [[Büyük Okyanus]]'ta keşifler yapmıştı.
* [[Henry Hudson]] (1570 - 1611) - [[Labrador]], [[Grönland]] kıyıları ve [[Hudson Körfezi]] dahil olmak üzere Kuzey [[Atlantik]]' te pek çok keşif yapmış olan bir [[İngiliz]]di. 1611'de Kendi tayfalarının çıkardığı bir ayaklanmada öldüğü tahmin edilmektedir.
* [[Father António de Andrade]] (1580 - 1634) - [[Portekiz]]li kâşif. [[Tibet]]'e ulaşan ilk Avrupalıdır. Onun bu gezilerde tuttuğu notlar 18. yüzyılın ikinci yarısına dek Tibet'in kültürü ve coğrafyasına ait tek kaynak oldu.
* [[Abel Tasman]] (1603 - 1659) - [[Yeni Zellanda]] ve [[Tazmanya]]'da keşiler yapan [[Hollanda]]lı kâşif.
* [[Evliya Çelebi]] (1611 - 1682) - Seyahatinde tuttuğu günlükleri ile tanınan ünlü Osmanlı gezgini.
* [[Vitus Bering]] (1681 - 1741) - [[Rusya]] adına Sibirya'nın uzak doğusunu ve [[Alaska]]' yı keşfeden [[Danimarka]]lı gezgin.
* [[James Cook]] (1728 - 1779) - Bir denizci olan Cook [[Yeni Zellanda]], [[Avusturalya]] ve [[Hawai]]'nin bir kısmını keşfetmişti. [[İngiliz]]di.
* [[Jean François La Pérouse]] (1741–1788) [[Okyanusya]]'daki keşiflerinin birisinde ortadan kaybolan La Pérouse, bir [[Fransız]]dı.
* [[Alessandro Malaspina]] (1754-1810) - [[Kuzey Amerika]]' nın batı kıyıları ve [[Büyük Okyanus]]'ta [[İspanya]] tahtı adına keşifler yapan bir [[İtalyan]]dı.
* [[Alexander MacKenzie]] (1764-1820) [[İskoç]] asıllı [[Kanada]]lı gezgin. Günümüzde kendi adıyla anılan ırmağı geçip [[Kuzey Buz Denizi]]'ne ulaşmıştı. 1793'te [[Büyük Okyanus]]' a ulaşmayı başardı.
* [[Alexander von Humboldt]] (1769 - 1859) - [[Alman]] gezgin ve bilimadamı. Botanik dalındaki çalışmaları [[biyocoğrafya]] alanına temel oluşturmuştur.
* Kaptan [[Meriwether Lewis]] (1774 - 1809) - [[Amerikalı]] kâşif ve alan araştırmacısı.
* [[Charles Wilkes]] ([[3 Nisan]], [[1798]] – [[8 Şubat]], [[1877]]) - [[Amerika Birleşik Devletleri]] keşiflerini kumanda etmişti.
* [[Pierre-Jean De Smet]] (1801 - 1873) - [[Kuzey Amerika]]'da çalışan [[Belçika]]lı bir misyonerdi.
* [[David Livingstone]] (1813 – 1873) - Orta [[Afrika]]' yı keşfeden [[İskoç]] bir misyonerdi. [[Victorya Şelaleleri]]'ni gören ilk Avrupalıydı. Orayı [[Kraliçe Victoria]] onuruna adlandırmıştı.
* [[Henry Morton Stanley]] (1841 – 1904) - [[Gal]]li bir gazeteci ve gezgin olan Stanley, Orta [[Afrika]]'da Dr. Livingstone'u bulmak için yaptığı gezi ile hatırlanmaktadır.
* [[George Comer]] (1858 - 1937) - Amerikalı kutup kâşifi. Kuzey [[Southampton Adaları]]'ndaki ''Comer Strait'' ve ''Gough Island Moorhen'' ile uçamayan bir kuş türü olan ''Gough Island'' kuşu adını ondan almıştır.
* [[Fridtjof Nansen]] (1861 - 1930) - [[Norveç]]li gezgin, bilimadamı ve diplomat. 1888'deki gezisi ile [[Grönland]]'daki buzulları aşmaya çalışan ilk kişiydi. 1893-1896 arasında, [[Hjalmar Johansen]] eşliğinde [[Fram]] ile birlikte sürüklenirken [[Kuzey Kutbu]]'na ulaşmaya çalışmıştı.
* [[Otto Sverdrup]] (1854 - 1930) - [[Norveç]]li kâşif. 1888'de [[Fridtjof Nansen]] ve ekibine katılıp 1893-1896 arasındaki yolculukta [[Fram]]' a kaptanlık yaptı. 1898 - 1902 arasında düzenlenen 2.ci Fram gezisine de katılmıştı. Bu yolculuk sırasında [[Kanada]]'nın kuzey bölgelerinin büyük bir kısmının haritasını çıkardı.
* [[Roald Amundsen]] (1872 - 1928) - [[Norveç]]li kâşif. 1910 - 1912 arasında yapılan ilk başarılı [[Antarktika]] keşif gezisinin lideriydi. Aynı zamanda [[Kuzeybatı Geçidi]] olarak bilinen zorlu deniz yolunu başarıyla aşan ilk kişidir.
* [[Ernest Shackleton]] (1874 - 1922) - [[Antartika]] yönüne yapılan [[Imperial Trans-Antarctic Expedition]]'daki talihsizliği ile hatırlanan [[İngiliz]] gezgin.
* [[Hiram Bingham III]] (1875 - 1956) - [[Connecticut]]lu bir senatördü. [[Machu Picchu]]'yu keşfetti.
* [[Robert Bartlett]] (1875 - 1946) -[[Newfoundland]]lı kaptan. [[Kuzey Kutbu]]'na yapılan 40'tan fazla sefere görev aldı. Kuzeydeki 88. enleme yelken açan ilk kâşifti.
* [[Knud Rasmussen]] (1879 - 1933) - [[Grönland]]lı antropolojist ve kutup kâşifi.
* [[Auguste Piccard]] (1884-1962) [[Stratosfer]] ve denizaltı araştırmalarıyla ünlü fizikçi, hidronat ve physicist, balon pilotu ve su bilimcisi.
* [[Ahmed Hassanein]] (1889 - 1946) - [[Mısır]]lı kâşif, yazar, sporcu, fotoğrafçı ve diplomat. 1924'te [[Royal Geographical Society]]'nin altın madalyasını alan Avrupalı olmayan iki kişiden biridir.
* Albay Noel [[Andrew Croft]] (1906 - 1998) - 1930'larda kendi kaynaklarını kullanarak başladığı ve 60 yıl boyunca sürdürdüğü [[Kuzey Kutbu]] gezisi ile bu alandaki rekoru elinde bulundurmaktadır.
* [[Sir Edmund Percival Hillary]] (1919–2008) - [[Yeni Zellanda]] ve [[Tenzing Norgay]] kaşifi. [[29 Mayıs]] [[1953]] itibariyle [[Everest]]' e tırmanan ilk kişidir.
* [[Yuri Gagarin]] ([[9 Mayıs]], [[1934]] – [[27 Mart]], [[1968]]) - [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|SSCBli]] kozmonot. [[12 Nisan]] [[1961]] tarihli gezisi ile uzaya giden ilk kişi olmuştur.
* [[Neil Armstrong]] ([[5 Ağustos]], [[1930]]) - [[Amerika Birleşik Devletleri|ABDli]] astronot -[[20 Temmuz]], [[1969]]'da aya ayak basan ilk insan oldu.
* [[Robert Ballard]] - 1942 doğumlu sualtı kâşifi. [[Titanik]]' in kalıntılarını bulmuştu.
* [[Dr. E. Lee Spence]] (1947- ) - Sualtı kâşifi ve arkeoloğu. Pek çok batık geminin kalıntısını buldu.
* [[Reinhold Messner]] ([[17 Eylül]], [[1944]]) - İtalyan dağcı. 8000 metreden yüksek 14 zirveye tırmanmayı başaran ilk kişi.
* [[Frank Cole]] (1954 - 2000) - [[Kanada]]lı kâşif ve film yapımcısı. 1990 yılındaki yolculuğu ile [[Sahra Çölü]]' nü deve sırtında ve yalnız başına geçen ilk Kuzey Amerikalı olmuştu. 2000 yılında aynı yolu tekrar geçmek istemiş ancak haydutlar tarafından öldürülmüştür.
== Kaynak ==
* [http://en.wikipedia.org/wiki/Exploration] Wikipedia.en
[[Kategori:Kâşifler|*]]
[[br:Ergerzhadeg]]
[[de:Expedition]]
[[en:Exploration]]
[[eo:Esplorado]]
[[es:Exploración]]
[[fi:Tutkimusmatkailija]]
[[fr:Exploration]]
[[hr:Popis istraživača]]
[[it:Esploratori]]
[[ja:探検]]
[[nl:Ontdekkingsreizen]]
[[sv:Upptäcktsresa]]
[[zh:探险家]]
| 