Muhammed bin Abdullah el-Mehdî: Revizyonlar arasındaki fark

'''Muhammed bin ʿAbd Allâh ''(Nefs’üz-Zekiyye)'' '''( d. [[Hicrî]] 100 / M. 718-719 veya [[Hicrî]] 92 / M. 711 veya [[Hicrî]] 82 / 701 - ö. [[Hicrî]] 145 / 6 Aralık M. 762 ) Tam Adı: ''Muhammed ibn Abdullah ibn el-Hasan ibn el-Hasan ibn 'Ali ibn Abi Talib'' ya da ''"Muhammed el-Nefs el-Zekiyye"'' ({{lang-ar|'''محمد بن عبد الله بن الحسن بن الحسن بن علي الملقَّب النفس الزكية'''}}, ''"Muhammed ibn Abdullah ibn el-Hasan ibn el-Hasan ibn 'Ali ibn Abi Talib"'' ) [[Hasan bin Ali]]’nin oğlu olan Hasan el-Mu’tennâ’nın torunudur. Annesinin adı ''"Hind bint Ubeyde"'' idi. Geleceğin siyâsî lideri olarak yetiştirilmiş ve kendisine babası tarafından [[Mehdî]] lakâbı verilmişti. Zühd, takvâ ve mürüvvet sahibi olmasından ötürü de sonradan ''"en-Nefs’ûz-Zekiyye"'' lakâbı ile anıldı.

Geleceğin siyâsî lideri olarak yetiştirilmiş ve kendisine babası tarafından [[Mehdî]] lakâbı verilmişti. Zühd, takvâ ve mürüvvet sahibi olmasından ötürü de sonradan ''"en-Nefs’ûz-Zekiyye"'' lakâbı ile anıldı. [[Emevîler]]’in son günlerinde [[II. Velid]]'in ölümünden hemen sonra ([[Hicrî]] 126 / M. 744) devletin yıkılmağa başladığını gören [[Medine]] toplantısında hazır bulunan [[Muhammed el-Bakır]] ve [[İmâm Câʿfer es-Sâdık]] dışında kalan bütün [[Ehl-i Beyt]]’in ve hattâ [[Abbâsîler]]’den ''İbrahim "el-İmâm"'', [[Seffah (Abbasi)|''Ebû'l-`Abbâs "es-Seffah"'']] ve [[Mansur (Abbasi)|''Ebû Câʿfer "el-Mansûr"'']] in dahi biâtleriyle [[hilâfet]] makâmına seçilmiş olan bir şahsiyettir.<ref>[[Tahir Harimî Balcıoğlu|Balcıoğlu, Tahir Harimî]], ''Mezhep Cereyanları.'' Hilmi Ziyâ Neşriyâtı, Ahmet Sait Tab’ı, 1940.</ref><ref>Mekâtil'ût-Tâlibîyyûn, sahife 256..</ref>

[[Hicrî]] 132 / M. 750 yılında [[Abbâsîler]] iktidara gelince Muhammed ve kardeşi İbrahim onları meşru hâlife olarak tanımadılar ve kendilerine biat etmediler. Bu hâdise üzerine, [[Abbâsîler]] tüm şiddetleriyle Alevîler aleyhine harekete geçtiler. [[Ebû Câʿfer "el-Mansûr"]] hâlife olduğunda ise biat etmeyen ''"Muhammed bin ʿAbd Allâh"'' [[Medine]]’den ayrıldı.

==== Babası ʿAbd Allâh ibn-i Hasan el-Mu'thennâ ve yakınlarının ölümü ====
Mansur ile Muhammed arasında karşılıklı hakaret içeren yazışmaların cereyan ettiği bilinmektedir.<ref>Müberred, Cilt III, sahife 1487-1501.</ref> Babası "ʿAbd Allâh bin Hasan" ve yakınlarının [[Kûfe]]'de hapiste öldürülmelerinden sonra Muhammed bin ʿAbd Allâh'ın yakınları hâlifeye suikâst tertip etmeyi önerdilerse de “[[Nefs’üz-Zekiyye]]” bu teklifi kabul etmedi.

==== İsyânın başlaması ====
[[Mu'tezile]]'nin bir kısmının ayaklanmaya destek vermesi üzerine [[Hicrî]] 145 yılının Ramazan ayında ''(23 Kasım 762)'' En-Nefs’ûz-Zekiyye'nin kardeşi İbrahim isyanıisyânı başlatarak [[Basra]]'yı zaptetti. Böylece [[Medine]] ile [[Basra]] arasıarasındaki tamamenbölge tamamiyle ''"Muhammed bin ʿAbd Allâh"'' yönetimi altına girdi. Bu hâl üzerine [[Mansur (Abbasi)|Hâlife Mansûr]] yeğeni İsâ bin Musâ'yı dört bin kişilik bir kuvvetle [[Nefs’üz-Zekiyye]]'nin üzerine gönderdi. “[[Nefs’üz-Zekiyye]]” şehri [[Hendek Savaşı]]'ndaki savunmaya benzer şekilde müdafaa ettiyse de başarı sağlayamadı.

==== En-Nefs’ûz-Zekiyye Muhammed bin ʿAbd Allâh'ın kâtli ====
[[Hicrî]] 14 Ramazan 145 / M. 762 tarihinde ''Hasan el-Mu’tennâ’nın torunu Muhammed bin ʿAbd Allâh “[[Nefs’üz-Zekiyye]]”'' İsâ bin Musâ'nın komutanlarından eski Mısır valisi ''"Humeyd bin Kahtabe"'' tarafından öldürüldü.<ref>ʿİsâ ibn Mûsâ ibn Muhammed "el-İmâm" ibn ʿAli ibn [[ʿAbd Allâh ibn’ûl-‘Abbâs]] (Ölümü: M. 783/4)</ref><ref>İbn-i Esir, Cilt 5, Sayfa 251.</ref> Böylece iki ay on yedi gün süren isyân bastırılmış oldu.<ref>İbn Sa'd, ''et-Tâbakât: el-Mütemmim, Sahife 372-378.</ref> Kesik başı İsâ bin Musâ'nın önüne getirildiğinde, İsâ bu başın sahibinin mü'minlerin emîrine baş kaldırdığı için öldürüldüğünü, aslında Muhammed bin ʿAbd Allâh'ın âbid ve zâhid bir kimse olduğunu ifade etmişti.<ref>TDV, ''İslâm Ansiklopedisi.''</ref>

== Kardeşlerinin daha sonra çıkardığı ayaklanmalar ==