Antibiyotik: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Gerekçe: + vandalizm amaçlı değişiklik |
|||
5. satır:
Antibiyotiklerin iki çeşidi vardır; [[biyosidal]], mikroorganizmaları öldüren antibiyotikler ve [[biyostatik]], mikroorganizmaların büyümesini ve çoğalmasını (üremesini) önleyen antibiyotikler. Her ne kadar "sadece" mikroorganizmaların (çoğunlukla bakteriler, ve bazı [[fungi]]) ürettiklerine "antibiyotik" tanımı verilebilse de, bugün "antibiyotik" terimi [[patojen]]lere zarar veren her türlü [[kimyasal]] için kullanılmaya başlanmıştır. Bu yüzden, mikroorganizmalar, hayvanlar ve bitkiler tarafından doğal olarak üretilen bu tür kimyasallara "antibiyotik" demekteyiz. Aynı zamanda, doğal olarak üretilen birçok antibiyotik madde [[suni]] yollardan daha etkili olmaları için [[modifiye]] edilmektedir. Örnek vermek gerekirse, doğal olarak üretilen [[penisilin]]ler bugün kimyasal olarak modifiye edilerek daha etkili olmaları sağlanıyor. Bir başka örnekte, [[kloramfenikol]] isimli antibiyotiktir. Eskiden tamamiyle doğal yollardan elde edilen bu antibiyotik bugün tamamiyle [[sentetik]]tir.
=== Etki Mekanizmaları ===
Antibiyotikler etkili oldukları mikropların metabolik işlemlerine müdahale ederek çalışırlar. Antibiyotikler müdahale ettikleri metabolik işlemlere göre spesifiktir. Bu metabolik işlemlere örnek olarak; [[protein sentezi]], hücre çeperi sentezi, [[nükleik asit sentezi]] veya [[hücre zarı]] fonksiyonlarını verebiliriz.
[[Penisilin]], [[vankomisin]], [[florokinolon]] ve [[sefalosporin]] gibi antibiyotikler bugün en çok kullanılan antibiyotiklerdendir. Bu antibiyotiklerin hepsi bakterilerin hücre çeperlerini zayıflatırlar. Bakterilerin hücre çeperleri uzun [[peptidoglikan]] zincirlerinden oluşur. Antibiyotikler bu molekülleri bir arada tutan [[peptit]] bağlantılarının sentezini önlerler. Böylece hücre çeperleri zayıflar ve bakteri patlar ([[lizis]]). Peptidoglikandan oluşan hücre çeperleri sadece bakterilerde bulunur, hayvan hücre çeperi bulunmazken bitki hücrelerinde [[selüloz]]dan oluşan hücre çeperleri bulunur. Böylece, antibiyotikler sadece bakterilere zarar verirler.
[[Dosya:Chloramphenicol-3D-vdW.png|Kloramfenikol yapısı|thumb|200px]]
[[Streptomisin]], [[eritromisin]], [[tetrasiklin]] ve [[kloramfenikol]] gibi antibiyotikler ise ya [[protein]] sentezini önlerler ya da anormal proteinlerin sentezlenmesine yol açarlar. Antibiyotikler bunları bakterilerin [[ribozom]]larına -daha doğrusu ribozomal RNA'nın alt birimlerine bağlanmak suretiyle- bağlanarak yaparlar. Bakteri ribozomları [[ökaryotik]] ribozomlardan (insan ribozomları gibi) daha küçük oldukları için, bu tür antibiyotikler sadece bakterileri etkiler. Böylece bakterilerin saldırdığı canlıya zarar vermezler.
[[Rifampisin]] ve [[antrasiklin]] gibi antibiyotikler ise [[nükleik asit]] sentezine müdahale ederler. Antrasiklinler bunu [[DNA]] replikasyonunu önleyerek yaparken, rifampisin bakteriyel [[Transkripsiyon (genetik)|transkripsiyonu]] önler.
Bazı antibiyotikler ise [[patojen]]leri hücre zarlarına müdahale ederek yok ederler. Hücre zarına yapılan müdahaleler, hücre zarının yapısını değiştirerek onun birçok özelliğini de kaybetmesine yol açar. Bu hücre [[sitoplazma]]sının hücre dışına akması gibi hücrenin yıkımıyla sonuçlanacak olaylara yol açabilir.
== Seçicilik - Selektivite ==
| |||