Vikipedi

Müsterşid: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
YBot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.760.336 değişiklik
Çift köşeli ayraç hatası düzeltildi
Noyder (mesaj | katkılar)
34.095 değişiklik
19. satır:
 
== Yaşamı ==
<!--
Babasi Abbasi halifesi olan [[Mustazhir (Abbasi)|Mustazhir ]] 6 Ağustos 1118'de oldugunden sonra onun yerine Bagdad'da Abbasi halifesi oldu. Abbasi halifelerinin 1055'den itibaren de facto bagimli olduklari [[Buyuk Selcuklu Devleti]] hukumdari Sultan [[II. Mahmut]] ic karasikliklar ve doguda savaslar ile ugrasmasi gerektigi icin Mustarsid daha onceki Abbasi halifelerine karsit olarak cok daha bagimsiz hareket etme imkani buldu. Cok yetenekli bir hatip oldugu icin Bagdad halkina verdigi konusmalarla bu sehir halkinin halifelik idaresi lehine hareket etmesini saglamistir. ▼
 
▲BabasiBabası Abbasi halifesi olan [[Mustazhir (Abbasi)|Mustazhir ]] 6 Ağustos 1118'de oldugundenöldüğünden sonra onun yerine BagdadBağdad'da AbbasiAbbası halifesi oldu. Abbasi halifelerinin 1055'den itibaren de facto bagimlibağımlı olduklarioldukları [[BuyukBüyük SelcukluSelçuklu Devleti]] hukumdarihükümdarı Sultan [[II. Mahmut]] iciç karasikliklarkaraşıklıklar ve dogudadoğuda savaslarsavaşlar ile ugrasmasiuğraşması gerektigigerektiği iciniçin MustarsidMustarşid daha oncekiönceki Abbasi halifelerine karsitkarşıt olarak cokçok daha bagimsizbağımsız hareket etme imkaniimkanı buldu. CokÇok yetenekli bir hatip olduguolduğu iciniçin BagdadBağdad halkinahalkına verdigiverdiği konusmalarlakonuşmalarla bu sehirşehir halkininhalkının halifelik idaresi lehine hareket etmesini saglamistirsağlamıştır.
1123'de Arap Banu Mazyad asiretinden<ref>Banu Mayzad asireti Kureys'in Banu Asad asiretinin bir alt asiretidir. Banu Mazyad 998'de bir Banu Asad mensubu ve asiret reisi olan Ali bin Mazyad tarafinadan kurulmus ve bu kisinin emirligi altinda kuzey Irak'ta [[Hille]] merkezli bir alt-emirlik olmuslardir. Bu emirlik 10. ve 11. yuzyilda devam etmistir.</ref>olan ve Mazyadilerin Hille'de emiri olan Dubays bin Sadaka adli bir askeri komutan ulkede bulunan iktidar yoksunlugundan faydalandi. Dubays once [[Basra]]'ya hucum edip oradan buyuk talan mali ele gecirdi. Sonra halife Mustarsid'in kucuk erkek kardesi ile bir olarak Bagdad'a hucuma gecip sehri kusatti. Halife Musul'da Atabey olan Kerboga'dan destek istedi ve Kerboga'nin yaninda yetismis olan {{Immameddin Zengi]] komutasinda bir ordu Bagdad'i destege geldi ve Dubays'in ordusuyla yapilan muharebeye kazanip sehri kusatmadan kurtardi.▼
 
▲1123'de Arap Banu Mazyad asiretindenaşiretinden<ref>Banu Mayzad asiretiaşireti KureysKureyş'in Banu Asad asiretininaşiretinin bir alt asiretidiraşiretidir. Banu Mazyad 998'de bir Banu Asad mensubu ve asiretaşiret reisi olan Ali bin Mazyad tarafinadantarafından kurulmuskurulmuş ve bu kisininkişinin emirligiemirliği altindaaltında kuzey Irak'ta [[Hille]] merkezli bir alt-emirlik olmuslardirolmuşlardı. Bu emirlik 10. ve 11. yuzyildayüzyılda devam etmistiretmişti.</ref>olan ve Mazyadilerin Hille'de emiri olan Dubays bin Sadaka adliadlı bir askeri komutan ulkedeülkede bulunan iktidar yoksunlugundanyoksunluğundan faydalandifaydalandı. Dubays onceönce [[Basra]]'ya hucumhücum edip oradan buyukbüyük talan mali ele gecirdigeçirdi. Sonra halife MustarsidMustarşid'in kucukküçük erkek kardesikardeşi ile birbirlikte olarak BagdadBağdad'a hucumahücuma gecipgeçip sehrişehri kusattikuşattı. Halife Musul'da Atabey olan Kerboga[[Kerboğa]]'dan destek istedi ve KerbogaKerboğa'ninnın yanindayanında yetismisyetişmiş olan {{Immameddin[[İmameddin Zengi]] komutasindakomutasında bir orduorduyu BagdadBağdad'iı destegedesteğe geldigönderdi. veBu ordu Dubays'in ordusuyla yapilanyapılan muharebeyemuharebeyi kazanipkazanıp sehrişehri kusatmadankuşatmadan kurtardikurtardı.
1225'de halife Mustarsid Selcuklu Sultan'i II. Mahmut ile arasi acildi. Halife SElcuklulari hice sayarak Irak'i idaresi almaya hedef alan bir askeri kampanyay basladi. Bati Irak'a onemli bir stratejik merkez olan [[Vasit]]'i ele gecoirmek icin bir ordu gonderdi. Bu sirada Imameddin Zengi [[Basra]] valisi yapilmisti. Imameddin Zengi halife ordusuna karsi gonderildi. ve Selcuklular yerel ordusu ile halife ordusu Bagdad yakinlarinda yaptillari muharebede halife ordusu yenildi. 1126'dan itibaren Halife'nin saraydan cikmasi yasaklanarak halife Bagdad'da kendi sarayinda sanki tutuklu kalmak zorunda kaldi. Imammedin Zengi 1127'de Musul Atabeyi ve 1128'de Halep Atabeyi oldu. Immamedin Zengi halifeye karsi Sultan'in ordularimnin basarilari dolayisiyla II. Mahmut tarfindan Sultan ilan etti ve [[Zengiler]] devletini kurdu. ▼
 
▲1225'de halife MustarsidMustarşid'in Selcuklu Sultan'i[[Büyük Selçuklu Devleti]] Sultanı olan [[II. MahmutMahmud (Selçuklu)|II. Mahmud]] ile arasiarası acildiaçıldı. Halife SElcuklulariSelçukluları hicehiçe sayarak Irak'iı idaresi almaya hedef alan bir askeri kampanyaykampanyaya basladibaşladı. BatiBatı Irak'a onemliönemli bir stratejik merkez olan [[Vasit]]'i ele gecoirmekgeçirmek iciniçin bir ordu gonderdigönderdi. Bu siradasırada Imameddinİmameddin Zengi [[Basra]] valisi yapilmistiyapılmıştı. Imameddinİmameddin Zengi halife ordusuna karsikarşı gonderildigönderildi. ve SelcuklularSelçuklular yerel ordusu ile halife ordusu BagdadBağdad yakinlarindayakınlarında yaptillariyaptıkları muharebede halife ordusu yenildi. 1126'dan itibaren Halife'nin saraydan cikmasiçıkması yasaklanarak halife BagdadBağdad'da kendi sarayindasarayında sanki tutuklu kalmak zorunda kaldikaldı. Imammedinİmammedin Zengi 1127'de Musul Atabeyi ve 1128'de Halep Atabeyi oldu. Immamedinİmameddin Zengi halifeye karsikarşı Sultan'inın ordularimninordularınin basarilaribaşarıları dolayisiyladolayısıyla II. Mahmut tarfindantarafından Sultan ilan etti ve [[Zengiler]] devletini kurdu.
 
Sultan II. Mahmud'un ölümünden sonra Selçuklu Devleti'nin batı arazilerinden bir iç harp başladı. Bu iç harbte Emir Dubays ile halife Muştarsid de siyasi tol oynamaktaydılsr. Ic harbe katılan bazı Selçuklu ileri gelenleri kendilerine askeri alanda yardımcı olmak üzere o zaman doğuda bulunan [[İmameddin Zengi]]'yi davet ettiler. Fakat buna Emir Dubays ile halife Muştarsid politik destek vermediler hatta açıkca aleyhte hareket ettiler. Zengi kendisinin aleytharı olan ve Halife tarafından desteklenen Selçuklu ve diğer askeri güçlerle bir çarpışmaya girişti ve bu çatışmayıda yenik düşüp Musul'a kaçtı. Bunun üzerine halife, ordusu başında İmameddin Zengi'yi Musul'a takip etti ve Musul şehrini üç ay süren bir kuşatma altına aldi. Ama şehre giremeyip üç ay sonra kuşatmayı bıraktı. Bu kuşatma Abbası halifelerinin askeri gücünün yeniden ortaya çıkamasına açıkça gösterge oldu.
At the death of sultan Mahmud, a civil war broke out in the Seljuq western territories. Zengi was recalled to the East by certain rebel members, stimulated by the Caliph and Dubais. Zengi was beaten and fled. The Caliph pursued him to Mosul, and besieged him there but without success for three months. It was nonetheless a milestone in the revival of the military power of the caliphate.
 
Bu sefer Zengi askeri gücünü göstermeye karar verdi. Ordusu ile Suriye'de harekata başladı ve 1134'de [[Şam]]'a sefer yapıp bu kaleyi kuşatmaya aldı. Zengi Şam'ı ele geçiremedi. Buna başlıca neden Şam kalesinin çok cesurca savunulması idi. Diğer taraftan tam bu sırada İmameddin Zengi halife ile ilişkilerini daha yumuşatmak için halifeye bazı tavizler vermişti. Özellikle camilerde verilen hutbelerde halifenin isminin de anılmasını kabul etmişti. Şam kustamasını bırakmasının da bu tavizlerden biri olduğu tarihçilerce belirtilmiştir. Ayrıca İmamedin Zengi'nin bu sırada Musul'un doğusunda çıkan bir isyanla uğraşması gerektiği de belirtilmiştir. Bu son neden İmameddin Zengi'nin batıda Haçlı ordularina karşı harekata geçmemesine de neden olarak belirtilmiştir.
Zengi now resumed operations in Syria and in 1134 laid siege to Damascus, but was induced, partly by the bravery of the enemy, partly at the instance of the Caliph, to whom Zengi had made some concession in the public prayers, to relinquish the attempt. Recalled again by troubles in the East, he was unable to do much against the Crusaders till after al-Mustarshid's death.
 
Ocak 1133'de Halife Mustarşid Bağdad'da yapılan bir törenle Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Sultan [[Ahmed Sencer]]'e bağımlı olan Irak Selçuklu Devleti hükümdarı [[Gıyaseddin Mesud (Irak Selçuklu)|Gıyaseddin Mesud]]'u sultan olarak ilan etti. Fakat 1055'den beridir Abbasi halifesinin bundan sonra da Selçuklu sultanına bağımlı olmasını istemekteydi. Bu nedenle halife Muştarsid'in Sultan Gıyaseddin Mesud ile arası açıldı. Halife Mustarşid'in ordusunda bulunan Türk asıllı emirler halifeye devamlı olarak Sultan Gıyaseddin Mesud'a doğrudan doğruya hücum etmeyi tavsiye etmekteydiler ve halife kendi askerlerinin bu sıkı istekleri rededemeyip ordusuyla Batı İran'a yürüdü. Halife ordusu Mayıs/Haziran 1135'de Gıyaseddin Mesud'un başkenti olan Hamedan ile Bağdad arasında bulunan Daimarg adlı kale önüne kadar ilerlemişti ki bu kale önünde Sultan Gıyaseddin Mesud ordusu beklemekteydi. İki ordu arasında 14 Haziran'da büyük bir muharebe başladı. Bu muharebe sırasında Mustarşid ordusunda bulunan bazı Türk asıllı emirler halife ordusunu bırakıp Sultan'ın ordusuna katıldılar. Sonunda Halife Mustarşid'in ordusu mağlup oldu. Halife Mustarşid ve halife ordusunun komutanlarınin çoğu Sultan'a esir düştü. Esir alınanlar, kurtarma fidyesinin gelmesini beklemek için Kazvin civarında ki Dar-ı Cihan kalesine ve Rey şehrine gönderildiler. Sultan'ın ordusunun 700 kusur yük atı talan mali da toplandığı belirtilmektedir. Sultan, Halife Mustarşid'e iyi davrandı ve Bağdad'daki sarayından uzaklaşmaması şartı ile onu serbest bıraktı.
Not long after the siege of Damascus, al-Mustarshid launched a military campaign against sultan Mas'ud of western Seljuq, who had obtained the title in Baghdad in January 1133 by the caliph himself. The rival armies met near Hamadan: the caliph, deserted by his troops, was taken prisoner, and pardoned on promising not to quit his palace any more. Left in the royal tent, however, in the Sultan's absence, he was found murdered, as is supposed, by an emissary of the Hashshashins, who had no love for the Caliph. Modern historians have suspected that Mas'ud instigated the murder although the two most important historians of the period Ibn al-Athir and Ibn al-Jawzi did not speculate on this matter.
 
Mustarşid'in serbest bırakılmasından iki ay sonra, 29 Austos 1135'de, halife çadırında ölü olarak bulundu. Halife'nin vücudunda 20 kadar derin hançer yarası bulunmaktaydı ve burnu ve kulakları kesilmişti. Halife Mustarşid'a karşı bu suikastın Sünni halifenin Emir Dübeys'e karşı tutumundan hiç hoşlanmayan bir Nizari [[Haşhaşin]] fedaisi tarafından yapıldığı çok olası görülmekteydi. Gerçekten Sultan bu açıklamayı yapmıştı. Zamanın klasik Arapça tarih yazarları olan İbn-i Esir ve İbn-i Cezvi tarih eserlerinde bu suikastın ne sebeple kim tarafından yapıldığını ele almamışlardır. Buna rağmen modern tarihçilerin bazıları suikastın büyük olasılıkla Gıyaseddin Mesud tarafından azmettirildiğini iddia etmektedirler.
Al-Mustarshid was succeeded by his son Al-Rashid.
 
Halife Mustarşid'in yerine oğlu [[Râşid (Abbasi)|Raşid]] halife oldu.
-->
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Müsterşid" sayfasından alınmıştır