Râzî (Abbâsî halifesi): Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
16. satır:
==Yaşam==
ı
Halife Radî'nın babası Muktedir'di. 934'de amcası olan halife Kahir tutuklanıp öldürülünce Halife oldu. Yedi yıl süren halifelik dönemi birbirini takip eden aksilikler ve felaketler dönemi olarak tasvir edilmiştir. Halifelik döneminde halifenin iktidar gücü ancak Bağdat etrafındaki bölgede işleyebilmekte idi. Abbadi ülkesini doğusu elden çıkmıştı. Suriye'nin büyük bir
Halife Radî gayet dindardı. Halifelik döneminde halk kütlesinin
▲Halife Radî'nın babası Muktedir'di. 934'de amcası olan halife Kahir tutuklanıp öldürülünce Halife oldu. Yedi yıl süren halifelik dönemi birbirini takip eden aksilikler ve felaketler olarak tasvir edilmiştir. Halifelik döneminde halifenin iktidar gücü ancak Bağdat etrafındaki bölgede işleyebilmekte idi. Abbadi ülkesini doğusu elden çıkmıştı. Suriye'nin büyük bir kısmı ve Mezopotemya'da halifenin hükmü geçmiyordu. Musul ve el-Cezire bağımsızlık kazanmıştı. Arabistan yarımadası [[Karamatilik|Karamatiler]] ve bağımsız yörel bedevi aşiretleri elinde idi. [[Basra]] ve [[Vasıt]] devamlı bastırılamayan isyan halinde idiler. Bizanslıların ilerlemesini durdurma görevi [[Hamdaniler]] emiri [[Ali Sayf-ul-Devle I]] eline bırakılmıştı.
Radî halifelik dönemi halifelerin yaptıkları işler dolayısı ile de bir
▲Halife Radî gayet dindardı. Halifelik döneminde halk kütlesinin büyükce desteği ile Sünni zorbası şeklini alan [[Hanbeli]]'ler ülkedeki halkın her türlü yaşayışına karışmaya başlamışlardi. Kendi sikı "ahlak" kurallarını zorla herkes tarafından uygulanmak için büyük gayretler göstermeye başlamışlardı. Hanbeli din adamalrini özel ikamatgahlara baskınlar tertip ederek evlerdiki içki saklama kaplarını boşaltmaları ıçki içmek için kullanılabilecek testi, kupa ve bardaklari da tahrip etmeleri; evlerde bulunan müzik aletlerini kırmaları Bagdat'a cok olagan olaylar haline gelmisti. Ayni sekilde Hanbeli din adamları işyerlerine de baskınlar yapıp her türlü alışveriş ve ticaret ayrıntılarını öğrenmek ve boylece iş yerinin haram işlerle uğraşmasını önlemeye çalışmaları da olağan olmuştu. Hac görevini ifa eden ama Şii inanclı olan bir Bağdatli, bu din muhafızları tarafından linç edilmişti.
▲Radî halifelik dönemi halifelerin yaptıkları işler dolayısı ile de bir gorev siniri olmustur. Radî'nin koyduğu reformlerden sonra halifelerin ggeleneksel gorevleri degismistir. Ondan sonaraki halifeler Cuma namazlarından sonra vaiz vermez oldular. Ülkenin ileri gelenleri ve alimleri ile halifelerin yaptıkları ciddi kültürel toplantılar ve ciddi ülke olaylarının konuşulup görüşüldüğü toplantılar yapılmaz oldu. Özellikle fakir halka yiyecek içecek desteği verilmez oldu. Görevini yapmayan veya kötüue kullanan kamu görevlilerini halifeye şikayet ile açığa çıkartılması ve halka tutumlarını değiştirilebilmesi imkansız kale geldi.
Halife Râdî, vezirlerin ülkeyi iyi yönetemediklerinin, ileri gelen askeri komutanların nüfuzlarını artırarak devlet işlerine karışmalarının ve gittikçe ülke genelinde kontrolü kaybettiklerinin önemli ölçüde farkında idi.
|