Çevresel sinir sistemi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Benevolent (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok |
Benevolent (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok |
||
1. satır:
[[Dosya:Nervous system diagram.png|İnsan sinir sistemi. Mavi ÇSS'yi gösterirken, kırmızı MSS'yi gösterir.|frame]]
'''Çevresel sinir sistemi''' ('''ÇSS'''), [[beyin]] ve [[omurilik]] haricindeki sinirler ve [[gangliyon]]dan oluşur. ÇSS'nin ana işlevi, [[merkezi sinir sistemi]] ('''MSS''') ile [[organ]] ve [[uzuv]]lar arasındaki iletişimi (bağlantıyı) sağlamaktır. [[Omurga]] ve [[kafatası]] gibi [[kemik]]lerle veya [[kan-beyin bariyeri]] ile korunan MSS'nin
Optik (Optic) olarak adlandırılan II. kraniyal sinir hariç diğer [[kraniyal sinir]]ler ÇSS'nin bir bölümünü oluşturur. İkinci kraniyal sinir, tam bir çevresel sinir değildir, fakat [[Ara beyin|ara beynin]] bir parçasıdır. Kraniyal sinir [[gangliyon]]u MSS'de başlar. Bununla birlikte geri kalan onbir kraniyal sinir [[akson]]ları beyne uzanır. Bu yüzden bunlar ÇSS'nin bir bölümüdür.
7. satır:
Sinirleri telefon kablolarına benzetebiliriz. Sinirler vücudumuzdan aldıkları mesajları beyne taşır. Vücudun içinde veya çevrede meydana gelen ve vücutta belirli bir tepkiye sebep olan fiziksel, kimyasal veya biyolojik etkilere [[uyarı]] denir. Uyarılar duyularımızda bulunan özel hücrelerle alınır. Alınan uyarı, sinirlerle merkezi sinir sistemine taşınır. Uyarılar sinir hücrelerinde kimyasal veya elektriksel değişikliğe yol açar. Bu değişikliğe [[uyartı mesajı]] denir. Uyartı mesajı merkezi sinir sistemine iletilir. Mesaj için oluşan cevap [[kas]]lara, [[organ]]lara ve [[salgı bezleri]]ne sinirler ile iletilir. Uyartı mesajı [[beyin]]de değerlendirilir ve uyarıya karşı bir cevap oluşur. Oluşan cevap yine sinirlerle organ veya yapılara iletilerek uyarıya tepki verir.
== Belirli sinirler ve pleksi ==
[[Beyinsapı]]ndan başlayan oniki [[kraniyal sinir]]den onu, bazı istisnalar olsa bile başın anatomik yapısının işlevlerinin (fonksiyonlarının) ana kontrolünü sağlar.
I ve II. kraniyal sinirler, sırasıyla beynin önüne ve göz sinir ucu olan [[talamus]]a uzanır ve bu yüzden tam kraniyal sinir olarak dikkate alınmazlar. CN X (10), [[göğüs]] ve [[karın]]daki iç organ duyu bilgisini alırken, CN XI (11), sinirli donatılan [[sternocleidomastoid kas]] ve [[trapezius kas]]larını uyarır. Bunun için, hangisinin başta olduğuna bakmaz.
[[Spinal sinir]]ler, [[omurilik]]ten başlar. [[Vücut]]un diğer işlevlerini kontrol eder. İnsanda 31 çift spinal sinir bulunur: 8 servikal, 12 thoracic, 5 lumbar, 5 sakral ve 1 coccygeal.
Servikal bölgedeki spinal sinir köklerinde ilgili vertebrae'e yukarıdan ortaya çıkar. Örneğin [[kafatası]] ile 1. servikal vertebrae arasındaki sinir kökü C1 spinal sinir olarak adlandırılır.
Thoracic bölgeden coccygeal bölgeye kadar olan spinal sinir köklerinde ilgili vertebrae'e aşağıdan ortaya çıkar. C7 ile T1 arasındaki spinal sinir kökünü adlandırırken bunun bir problem oluşturabileceğine unutulmamalıdır. Bu yüzden T1, C8 olarak adlandırılır.
Lumbar ve sakral bölgesindeki spinal sinir kökleri değişmez kese içinde ve L2 kademesinden aşağı doğru dolaşır.
===Servikal spinal sinirler (C1-C4)===
{{ana|Servikal pleksus}}
C1 ile C4 arasındaki ilk 4 servikal spinal sinir, ayrılıp tekrar birleşerek [[boyun]] ve başın arkasındaki çeşitli sinirleri oluştururlar.
===Brakial pleksus (C5-T1)===
{{ana|Brakial pleksus}}
C5 ile C8 arasındaki son dört servikal spinal sinir ve T1 ilk thoracic spinal sinir, brakial pleksusu ([[Latince]] plexus brachialis) meydana getirir. Bunlar, ayrılarak, bölünerek ve birleşerek üst kol ve üst arkadaki sinirleri oluştururlar. [[Brakial pleksus zedelenmesi]]ne bakın.
===Lumbosakral pleksus (L1-S4)===
[[Lumbar sinirleri]], [[sakral sinirleri]] ve [[coccygeal siniri]], [[lumbosakral pleksus]]u oluşturur. İlk lumbar siniri, sıksık onikinci thoracicteki bir dal ile birleştirilir. Bu pleksusu (sinir ağını) daha kolay açıklamak için genellikle üç parçaya ayrılır:
* [[lumbar pleksus]], [[sakral pleksus]] ve [[pudendal pleksus]].
== Nörotransmitter ==
Çevresel sinir sistemlerinin ana [[nörotransmitter]]leri, [[asetilkolin]] ve [[noradrenalin]]dir. Bununla birlikte, birkaç başka nörotransmitter de vardır.
== Ayrıca bakınız ==
* [[Spinal sinir]]ler
* [[Kraniyal sinir]]ler
* [[Otonom sinir sistemi]]
* [[Çevresel sinir sistemindeki bağlantı dokusu]]
{{Sinir sistemi}}
{{Organ sistemleri}}
[[Kategori:Çevresel sinir sistemi|*]]
[[Kategori:Sinir sistemi]]
<!--Interwiki-->
| |||