Kıyı oku: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Must cnrr (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Must cnrr (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
1. satır:
Kısaca tanımlamak gerekirse girintili çıkıntılı kıyılarda, enkaz göçü ve kıyı akıntıları ile taşınan malzeme, koy ve körfezlerin açıklarında birikerek zamanla su yüzüne çıkarlar. Bu şekilde koyların önünde bir ok biçiminde yer alırlar. Bu şekillere “kıyı oku” denir.
==Oluşumu==
[[Image:Dungeness National Wildlife Refuge aerial.jpg|thumb|upright=1.5|[[Dungeness kıyı oku]] [[ Juan de Fuca Boğazı]], ABD Pasifik sahili.]]
 
==Oluşumu==
 
'''Kıyı oku ''' Kıyı akıntıları, kıyı çizgisinin bütün girinti ve çıkıntılarını takip etmezler.. Bundan ziyade kıyı çizgisi boyunca bir çıkıntıdan (burundan) öbürüne uzanırlar.Ancak burunlar arasında yer alan koyların ve girintilerin ağızlarında derinlik genellikle fazladır.Bu sebepten dolayı,taşıdığı maddelerle birlikte bir burundan diğerine yönelen kıyı akıntısı,koyların ağzına rastgelen bu derin suları geçerken,sürüklediği maddelerin bir kısmını dibe bırakırlar.Biriktirme sürecinin ve gelişiminin uzun süre devam etmesi halinde dibe çöken maddeler yavaş yavaş birikir.Gelişerek yükselmeye başlarlar ve deniz seviyesine kadar ulaşır.Bu biriktirme olayı depolandığı ucu buruna bağlıdır ve oradan koyun ağzına doğru devam etmektedir.Bu biriktirme olayının yüzeyi [[deniz]] seviyesine kadar yükseldiği zamandan itibaren bu yüzeysel alan[[ dalga]] tarafından aşındırılır.Bu yüzeyden koparılan maddelerin bir kısmı dalgalar tarafından oluşan setin üst kısmına ve iç yamacı üzerine yığılır.Bu olayın devam etmesiyle deniz altı seti yavaş yavaş yükselerek belirli bir zaman sonra [[deniz suyu]] seviyesinin üstüne çıkar.Bu olay sonucunda oluşan yüzey üzerinde [[dalga]] ve rüzgarlar aşındırma yaparlar.Son olarak meydana gelen bir ucu buruna bağlı,diğer ucu serbest olan birikim şekillerine kıyı oku denir.[[File:Farewell Spit.jpg|right|thumb|[[Farewell kıyı oku]], [[Yeni Zelanda ]] [[Güney İzlanda]].]]
 
Kıyı okunun oluşumunun ileri evrelerinde, kıyı boyu akıntılar ve dalgalar, bu çökel yığışımını hakim [[dalga]] ve akıntı yönünde çengel görünümlü iç bükey kavisler çizerek ilerlemesini sağlar.Bu tarz yapıların oluşması genellikle yakınlarda önemli bir çökel kaynağı [[(delta)]] ile mümkündür.Çok çeşitli şekillerde görünebilirler. Kıyı oklarının son evrelerinde kıyı boyunca tamamen kapanmasını sağlayarak lagünler oluşur.
 
*Türkiye'de kıyı birikim şekillerinden kıyı oku şekline en iyi
 
örneklerden biriside Çanakkale Boğazı'nda bulunan Çardak kıyı okudur.
Yaklaşık 2.5 km uzunlığa sahip olan kıyı okunun oluşturduğu lagünün
alanı 2 km<sup>2</sup>'dir. Kıyı okunun çökel kaynağı batısında
bulunan Hacıömer Deltası'dır.
[[File:Cardak Spit.png|thumb|Çanakkale Boğazı güneyinde bulunan Çardak
kıyı okunun görünümü, oklar akıntı yönününü göstermektedir]]
 
==Diğer Diller==
Satır 15 ⟶ 23:
==Örnekler==
*Türkiye'de kıyı birikim şekillerinden kıyı oku şekline en iyi örneklerden biriside Çanakkale Boğazı'nda bulunan Çardak kıyı okudur.
 
 
 
== Kaynaklar ==
{{kaynakça}}
1. Davinson - Arnott, R. , Introduction to Coastal Processes and Geomorphology ,Cambridge University Press
The Edinburgh Building, Cambridge CB2 8RU, UK
 
2. Erinç Sırrı, S. 1971 , Jeomorfoloji 2 -, 2.baskı-Nisan 1971-, İstanbul Üniversitesi Yayınları- , no:1628
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kıyı_oku" sayfasından alınmıştır