Kuzey İrlanda: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
+ ilgili maddeler |
Değişiklik özeti yok |
||
1. satır:
'''Kuzey İrlanda''' (''Northern Ireland''), [[İrlandaca]] :Tuaisceart Éireann. [[Scots]] :Norlin Airlann.
[[İrlanda Adası]]'nda [[İrlanda Cumhuriyeti]]'nın kuzeyinde yer alan [[Birleşik Krallık]]'a bağlı ülke.Başkenti [[Belfast]] 'tır.Yüzölçümü 14,139 km² [[2004]] nüfusu 1,710,300 .
== Tarih ==
'''Kuzey İrlanda''' olarak bilinen bölge farklı bir tarihe sahiptir.[[İrlanda Krallığı]] 'na ( [[1541]] — [[1800]] ) bağlı olan adanın tümü [[Londra]] merkezli, [[İrlanda]] ve Büyük Britanya Krallıklarını birleştiren Birlik Kanunu ( 1800 ) çerçevesinde [[1801]] yılında '''Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı''' adıyla birleşik bir Krallık halini almıştır.20. yüzyılın başlarında birlik yanlısı [[Sir Edward Carson]] liderliğindeki Birlikçiler [[İrlanda]] 'da halkın yerinden yönetimine karşı çıkmıştır.Birlikçiler [[İrlanda]] adasının tamamında azınlık olmalarına rağmen [[Ulster]] denilen [[Kuzey İrlanda]] tarafında büyük bir nüfusa sahiptiler.Şu anda [[Kuzey İrlanda]] nüfusunun Yaklaşık yarısını [[Protestan]] olan Birlik yanlıları oluşturmaktadır.
== Demografi ve Siyaset ==
[[2004]] tahminlerine göre ülkenin nüfusu 1,710,000 kişidir.Bu nüfusun % 53,1'i [[Protestan]] (Presbiteryen,İrlanda Kilisesi,Metodist ve diğer Protestan mezhepleri) ,% 43,8'i ise Roma [[Katolik]] kilisesine bağlıdır <ref>[http://cain.ulst.ac.uk/ni/popul.htm CAIN: Background Information on Northern Ireland Society - Population and Vital Statistics]</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/northern_ireland/2590023.stm BBC News: Fascination of religion head count]</ref> .
Bölgede 2005 yılında yapılan bir ankette halkın %58'inin Kuzey İrlanda 'nın İngiltere ile birlik halinin devamını ,%23'ünün ise İrlanda Cumhuriyeti ile birleşerek Birleşik bir İrlanda devletinden yana olduğu sonucunu çıkarmıştır <ref>[http://www.ark.ac.uk/nilt/2005/Political_Attitudes/NIRELAND.html .
== Coğrafya ve İklim ==
Ülkenin en önemli gölleri [[Britanya]] adalarının içinde de en büyük tatlı su kaynağı olan 392 km²'lik alana sahip [[Lough Neagh]] ,diğer önemli gölü ise [[Fermanagh Kontluğu]] sınırları içindeki [[Lough Erne]] 'dir.[[Kuzey İrlanda]] 'nın en büyük adası [[Antrim]] sahilindeki [[Rathlin]] adasıdır.[[Sperrin]] Dağları ülkenin [[Altın]] ihtiyacının karşılandığı bir bölgedir.Ayrıca [[Mourne]] dağları çevresinde de [[Granit]] çıkarılmaktadır.Ülkenin en yüksek noktası [[Mourne]] dağlarında 848 metre yüksekliğindeki [[Slieve Donard]] 'dır.
Kuzey İrlanda 'nın tamamında Ilıman Deniz iklimi etkisini gösterir.
'''En yüksek sıcaklık''' : 30.8°C (87.4°F) Knockarevan, Garrison yakınları, Fermanagh kontluğu 30 Haziran 1976 ve Belfast'da 12 Temmuz 1983.
'''En düşük sıcaklık''' : -17.5°C (0.5°F)Magherally,Banbridge yakınları, Down Kontluğu 1 Ocak 1979.
== İdari Bölgeleri ==
Kuzey İrlanda altı kontluğa ayrılmıştır ;
* [[Antrim Kontluğu]]
* [[Armagh Kontluğu]]
* [[Down Kontluğu]]
* [[Fermanagh Kontluğu]]
* [[Londonderry Kontluğu]]
* [[Tyrone Kontluğu]]
== Şehirler ==
Kuzey İrlanda 'da beş kent idari olarak şehir statüsündedir ;
* [[Belfast]]
* [[Derry]]
* Newry
* [[Armagh]]
* [[Lisburn]]
== Terminoloji ==
'''Birlik yanlıları''' tarafından verilen isimler ;
* [[Ulster]] :İrlandalılar tarafından kullanılan bir terimdir.İrlanda devleti tarihte dört bölgeye ayrılmıştır.Bu bölgelerden olan Ulster kabaca Kuzey İrlanda topraklarını tamamını ve İrlanda Cumhuriyetinin üç ilini kapsamaktadır.
* '''İl''' ( The Province) :Kuzey İrlanda 'nın Birleşik Krallığa ait bir il olduğu varsayımıyla bu isim kullanılır.
'''Cumhuriyetçiler''' tarafından verilen isimler ;
* [[Kuzey İrlanda]] (Tuaisceart na hÉireann) :Kuzey İrlanda 'nın İrlanda adasının bir parçası olduğunu belirtmek amacıyla kullanılır.
* '''Kuzeydoğu İrlanda''' :Kuzey İrlanda teriminin yerine kullanılır.
* '''Altı Kontluk''' ( '''na Sé Chontae''' ) :Britanyalılar tarafıdan çıkarılan ''1920 İrlanda Hükümeti'' kanunu bölgeye ''yirmialtı kontluk'' adını verdiği için bu kanuna tepki olarak Cumhuriyetçi Sinn Féin taraftarları tarafından kullanılır.
* '''İşgal altındaki Altı Kontluk''' :Cumhuriyetçiler [[Belfast Anlaşması]] 'nı tanımadıkları için bü bölgenin İngilizler tarafından işgal edildiğine inanmaktadırlar.
* '''Dördüncü Yeşil Tarla''' :İrlanda 'yı dört bölgesinden dolayı dört tarlaya benzeten [[Tommy Makem]] 'in ''Dört Yeşil Tarla'' adlı şarkısına ithafen bu isim kullanılır.
'''Diğer Gruplar''' tarafından verilen isimler ;
* '''Kuzey''' ( The North ) :Güneye verien ''South'' ismine karşılık kendi bölgelerine de bu ismi kullanırlar.
* '''Kara Kuzey''' ( The Black North ) :[[İrlanda Cumhuriyeti]] halkı tarafından siyasi tercihleri nedeniyle alay ve ironi olarak verilen bir isimdir.
* '''Norn Iron''' :Birlik yanlıları ve Cumhuriyetçiler tarafından verilen ortak bir isimdir.[[Scots]] dilinde [[Kuzey İrlanda]] anlamına gelmektredir.
== Ekonomi ==
[[Kuzey İrlanda]] ekonomisi Birleşik Krallığı oluşturan diğer dört bölge içinde en kötü durumda olanıdır.Buna rağmen ülke ekonomisi geleneksel olarak endüstriyel sanayine bağımlıdır.Özellikle gemi inşası ve tekstil önemli bir yer tutar.
| |||