Aydınlanma Çağı: Revizyonlar arasındaki fark

'''Aydınlanma Çağı''' (ya da basitçe '''Aydınlanma''' veya '''Akıl Çağı''') 17. ve 18. yüzyıllarda [[entellektüel]]lerin başlattığı, önce [[Avrupa]]'da sonra Amerikan Kolonilerinde etkisini gösteren kültürel bir hareketti. Asıl amaç, [[bilimsel metodlaryöntem]]lale açıklanmaya çalışılan bilgilerin yozlaşmış gelenekçi fikirler ve inançla mücadelesine akılcı bir reform getirmekti. Böylece [[bilim]], [[şüphecilik]], entellektüelentelektüel değişim, hurafelere karşı çıkma, devletin ve kilisenin bazı ihlallerine hoşgörüsüzlük yükselişe geçti.

Öncüleri, filozof [[Baruch Spinoza]] (1632–1677), [[John Locke]] (1632–1704), [[Pierre Bayle]] (1647–1706), fizikçi [[Isaac Newton]] (1643–1727) ve filozof [[Voltaire]]'dir (1694–1778). İktidardaki prensler, aydınlanmacı despotizm olarak da bilinen kendilerine bağlı hükümetlerin fikirlerini onayladılar. Aydınlanma, 1790-1800 yıllarına kadar gelişti. Sonrasında mantık anti-aydınlanmacıların güç kazanmasıyla birlikte yerini duygusallığa ve romantik fikirlere bıraktı.

Aydınlanma, Fransa'da kendisine salonlarda, [[Denis Diderot]]'un (1713–1784) yazdığı [[Ansiklopedi (1772)|Büyük Ansiklopedi]]'de, [[Voltaire]] (1694-1778), [[Rousseau]] (1712-1778) ve [[Montesquieu]] (1689-1755) gibi yüzlerce [[filozof]]un liderlik ettiği mücadelelerde yer edindi. Ansiklopedi'nin 35 tane sete ait 25.000 kopyası Fransa'nın yarısından fazlasında satıldı. Avrupa'da, özellikle [[İngiltere]], [[İskoçya]], [[Almanya'nın eyaletleri|Alman devletleri]], [[Hollanda]], [[Rusya]], [[İtalya]], [[Avusturya]] ve [[İspanya]]'da entellektüeller yayıldı ve güç kazandılar. Aydınlanma, İçinde [[Benjamin Franklin]] ve [[Thomas Jefferson]] gibi nicelerinin bulunduğu ve [[Amerikan Devrimi]]nde rol oynayan yeni entellektüellerentelektüeller aracılığıyla Atlantik ötesine sıçradı. Aydınlanma, etkisini [[Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi]]'nde, Birleşik Devletler Anayasası'nda, [[Fransa Vatandaşlık ve İnsan Hakları Bildirgesi]]'nde, 3 Mayıs 1791 tarihli Polonya-Litvanya Anayasası'nda gösterdi.