|
kalemleri web kamerasına koyunca dikkat ile bakarsak içinde damar gibi birişey göreceğinizden eminim .
[[Dosya:Ballpoint-pen-parts.jpg|Parçalara ayrılabilir bir tükenmez kalemin ayrışmış (üstte) ve birleşmiş (altta) hâli|250px|thumb]]
'''Tükenmez kalem''' ya da kısaca '''tükenmez''', içindeki borucuktaki özel ve koyu kıvamdaki [[Mürekkep|mürekkebi]], ucunda bulunan bilye sayesinde yüzeye aktaran modern bir yazım aracı. Kullanılabilirliği ve bulunabilirliği ile günlük yaşamda yaygın bir kullanıma sahiptir. En yaygın mürekkep renkleri mavi, siyah ve kırmızı olup, diğer renklerde yazan tükenmez kalemler de üretilmektedir.
Tükenmez kaleme "tükenmez" denmesinin nedeni, onunla yaklaşık iki-üç kilometre uzunluğunda bir çizgi çizilebilmesidir.<ref>{{Dergi kaynağı|ilk=Perihan Özcan|son=Tüzüner|başlık=Tükenmez dedikse...|dergi=[[Yeni Aktüel]]|sayfalar=s. 7|cilt=15}}</ref> Kalemin içindeki ince plastik tüpün içten iki, dıştan üç, boyu ise yaklaşık 120 [[milimetre]]dir.
== Tarihi ==
30 Ekim 1888 tarihinde ABD'li denizci John Loud, derilerini işaretlemek için ucunda bilye bulunan mürekkepli kalemi icat etti ve ilk [[patent]]ini aldı.<ref>Collingridge, M. R. ''et al.'' (2007) "Ink Reservoir Writing Instruments 1905–20" ''Transactions of the Newcomen Society'' 77(1): pp. 69–100, sayfa 69</ref><ref>Great Britain Patent No. 15630, 30 Ekim 2008</ref> Bu buluşu, 1935 yılında gazete editörü olan Macar [[Ladislao Biro]] ve kimyager kardeşi geliştirdi. Biro Kardeşler, buldukları kalemi tanıştıkları Arjantin Başkanı [[Augustine Justo]]'ya gösterdi ve başkanın teşvik etmesiyle kardeşler, Arjantin'de fabrika kurdular. Yapılan ikinci denemede başarılı oldular. [[Chicago|Chicago'lu]] Milton Reynolds, Arjantin'de gördüğü bu kalemleri, Amerika Birleşik Devletleri'nde perakende olarak satmaya başladı. 1940'larda artan tükenmez kalem üreticileri arasında rekabet oluşmaya başladı.
[[II. Dünya Savaşı]] sırasında Amerikan Hava Kuvvetleri, uçuş personeli için tükenmez kalemi tercih etti çünkü 3 bin metre yüksekteki basınçta diğer kalemlerin mürekkebi akıyordu.
== Standardları ==
[[International Organization for Standardization|ISO]]'nun tükenmez kalemler için yayımladığı standartları şunlardır:
; ISO 12756:1998: Resim ve yazı gereçleri - tükenmez kalem - Sözcük<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.iso.org/iso/en/CatalogueDetailPage.CatalogueDetail?CSNUMBER=27200&ICS1=1&ICS2=100&ICS3=40 |title=ISO 12756:1998 - Drawing and writing instruments - Ball point pens and roller ball pens - Vocabulary |publisher=Iso.org |date=12 Haziran 2009 |accessdate=11 Eylül 2010}}</ref>
; ISO 12757-1:1998: Tükenmez kalem ve doldurma - Bölüm 1: Genel kullanım<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.iso.org/iso/en/CatalogueDetailPage.CatalogueDetail?CSNUMBER=1129&ICS1=97&ICS2=180&ICS3= |title=ISO 12757-1:1998 - Ball point pens and refills - Part 1: General use |publisher=Iso.org |date=12 Haziran 2009 |accessdate=11 Eylül2010}}</ref>
; ISO 12757-2:1998: Tükenmez kalem ve doldurma - Bölüm 1: Belge kullanımı (DOC)<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.iso.org/iso/en/CatalogueDetailPage.CatalogueDetail?CSNUMBER=23718&ICS1=1&ICS2=100&ICS3=40 |title=ISO 12757-2:1998 - Ball point pens and refills - Part 2: Documentary use (DOC) |publisher=Iso.org |date=12 Haziran 2009 |accessdate=11 Eylül2010}}</ref>
; ISO 14145-1:1998: Rulo tükenmez kalem ve doldurma - Bölüm 1: Genel kullanım <ref>{{Web kaynağı|url=http://www.iso.org/iso/en/CatalogueDetailPage.CatalogueDetail?CSNUMBER=23719&ICS1=97&ICS2=180&ICS3= |title=ISO 14145-1:1998 - Roller ball pens and refills - Part 1: General use |publisher=Iso.org |date=12 Haziran 2009 |accessdate=11 Eylül2010}}</ref>
; ISO 14145-2:1998: Rulo tükenmez kalem ve doldurma - Bölüm 2: Belge kullanımı (DOC)<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.iso.org/iso/en/CatalogueDetailPage.CatalogueDetail?CSNUMBER=23720&ICS1=1&ICS2=100&ICS3=40 |title=ISO 14145-2:1998 - Roller ball pens and refills - Part 2: Documentary use (DOC) |publisher=Iso.org |date=12 Haziran 2009 |accessdate=11 Eylül2010}}</ref>
== Resim galerisi ==
<gallery>
Resim:Ballpoint of common ballpoint pen.jpg|<center>Tükenmez kalemin bilyeli ucu</center>
Resim:Macro Biro writing2.jpg|<center>Tükenmez kalem yüzeye mürekkep aktarırken</center>
Resim:03-BICcristal2008-03-26.jpg|<center>Bir tükenmez kalem ve kapağı</center>
Resim:Ballpen Drawing(2).jpg|<center>Tükenmez kalemle yapılmış tek renkli bir çizim</center>
</gallery>
{{commonscat|Ballpens}}
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
{{alet-taslak}}
<!--kategori-->
<!--
[[Category:Hungarian loanwords]]
-->
<!--
[[Category:Pens]]
[[Category:Argentine culture]]
-->
<!--diğer diller-->
[[Kategori:Macaristan'da kültür]]
[[Kategori:Macar icatları]]
[[Kategori:Ofis araç ve gereçleri]]
[[Kategori:Kırtasiye aletleri]]
[[Kategori:Teknik resim aletleri]]
[[Kategori:Yazma aletleri]]
[[Kategori:Kalemler]]
[[ar:قلم حبر جاف]]
[[az:Diyircəkli qələm]]
[[bg:Химикалка]]
[[bn:বলপয়েন্ট কলম]]
[[ca:Bolígraf]]
[[cs:Propiska]]
[[da:Kuglepen]]
[[de:Kugelschreiber]]
[[el:Στυλό]]
[[en:Ballpoint pen]]
[[eo:Globkrajono]]
[[es:Bolígrafo]]
[[et:Pastapliiats]]
[[eu:Bolaluma]]
[[fa:خودکار (نوشتافزار)]]
[[fi:Kuulakärkikynä]]
[[fr:Stylo à bille]]
[[gl:Bolígrafo]]
[[gu:બોલપેન]]
[[he:עט כדורי]]
[[hi:बॉलपेन]]
[[hr:Kemijska olovka]]
[[hu:Golyóstoll]]
[[id:Pulpen]]
[[it:Penna a sfera]]
[[ja:ボールペン]]
[[ka:ბურთულიანი კალამი]]
[[ko:볼펜]]
[[lt:Tušinukas]]
[[my:ဘောပွိုင့်ပင်]]
[[nah:Telconalli]]
[[nl:Balpen]]
[[no:Kulepenn]]
[[pl:Długopis]]
[[pt:Caneta esferográfica]]
[[qu:Rump'u qillqana]]
[[ru:Шариковая ручка]]
[[simple:Ballpoint pen]]
[[sl:Kemični svinčnik]]
[[su:Pulpén]]
[[sv:Kulspetspenna]]
[[ta:குமிழ்முனைப் பேனா]]
[[tg:Ручка]]
[[th:ปากกาลูกลื่น]]
[[tl:Bolpen]]
[[uk:Кулькова ручка]]
[[vi:Bút bi]]
[[war:Bolpen]]
[[yi:באל-פאוינט פעדער]]
[[zh:原子筆]]
[[zh-yue:原子筆]]
| 