İnyupikler: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Kmoksy (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Kmoksy (mesaj | katkılar)
845. satır:
[[Dosya:Massey-north.jpg|thumb|left|150px|Üzerine insan ve yük taşınan kaburgasız kızak]]
 
*'''[[Kızak]]''' (kaburgalı '''Qiḷġich''' ile kaburgasız '''Uniat'''): Kara avları için kışın ulaşım ve taşımada kızaktan yararlanılır. Kızaklar, çok amaçlı kullanılır. En yaygın kullanımı özellikle içbölgelerde [[köpek kızağı]]yla seyahat ederken ya da [[kızaklı köpek yarışı]]nda olur. Ayrıca av etini taşımada kullanıldığı gibi yedek yakıt taşırken de kullanılır. İki temel kızak tipi vardır: yanları kaburgalı ''qiḷġich'' (İngilizce ''basket sled'') ile yanları kaburgasız ''uniaq'' [tekil] ''uniak'' [ikil]] ''uniat'' [çoğul] (İngilizce ''plank sled'').<ref name="refKuuvaŋmiut">Douglas B. Anderson, Wanni W. Anderson, Ray Bane, Richard K. Nelson & Nita Sheldon Towarak (1998), [http://www20.us.archive.org/details/kuuvanmiutsubsis00ande Kuuvaŋmiut Subsistence: Traditional Eskimo Life in the Latter Twentieth Century]</ref> Esas Eskimo kızak tipinin kaburgasız (''uniat'') olduğu ve kaburgalı (''qilġich'') kızağın madenciler ve araştırmacılarca tanıtılmış olabileceği düşünülüyor.<ref name="refKuuvaŋmiut">Douglas B. Anderson, Wanni W. Anderson, Ray Bane, Richard K. Nelson & Nita Sheldon Towarak (1998), [http://www20.us.archive.org/details/kuuvanmiutsubsis00ande Kuuvaŋmiut Subsistence: Traditional Eskimo Life in the Latter Twentieth Century]</ref> Kızağın geleneksel ana malzemesi [[huş]] ağacı olup deri kayışlarla bağlanır ve kısmen deriyle örtülür. Günümüzde kaburgalı kızaklar [[hikori]] ya da [[meşe]]den kısa yapılıp kar motosikleti arkasında taşınmak için tasarlanıyor. Köpek çekimli kızaklar buna göre daha ağır ve serttir.<ref name="refKuuvaŋmiut">Douglas B. Anderson, Wanni W. Anderson, Ray Bane, Richard K. Nelson & Nita Sheldon Towarak (1998), [http://www20.us.archive.org/details/kuuvanmiutsubsis00ande Kuuvaŋmiut Subsistence: Traditional Eskimo Life in the Latter Twentieth Century]</ref> Kaburgasız kızaklar eskiden köpek çekimli olarak yapılırken 20. yüzyılın başlarında kullanımı azalmış olup günümüzde daha çok kar motosikletiyle taşımacılık yaparken kullanılır.<ref name="refKuuvaŋmiut">Douglas B. Anderson, Wanni W. Anderson, Ray Bane, Richard K. Nelson & Nita Sheldon Towarak (1998), [http://www20.us.archive.org/details/kuuvanmiutsubsis00ande Kuuvaŋmiut Subsistence: Traditional Eskimo Life in the Latter Twentieth Century]</ref> 1975 yılında Yukarı Kobuk yöresindeki aileler arasında yapılan bir araştırmaya göre sadece yedi aile kızaksız, [[Kiana, Alaska|Kiana]]'da 41 ailede 27 kaburgalı ve 9 kaburgasız kızak, [[Noorvik, Alaska|Noorvik]]'te 26 ailede 22 kaburgalı ve 4 kaburgasız kızak olduğu kaydedilmiştir.<ref name="refKuuvaŋmiut">Douglas B. Anderson, Wanni W. Anderson, Ray Bane, Richard K. Nelson & Nita Sheldon Towarak (1998), [http://www20.us.archive.org/details/kuuvanmiutsubsis00ande Kuuvaŋmiut Subsistence: Traditional Eskimo Life in the Latter Twentieth Century]</ref>
 
Büyük kızaklarla gidilemeyen yerlerde ''ikamġaq'' adlı küçük kızak kullanılır ve bununla fok ve benzeri av ve eşya taşınır.<ref name="ref882">[http://www.cs.cmu.edu/afs/cs/user/lsl/Nice/Inupiaq/combined%20dictionary.doc Iñupiaq Combined Dictionary]</ref> Nunamiutlar ''napulgit uniat'' adı verilen eski stil bükme kızak kullanır.<ref name="ref882">[http://www.cs.cmu.edu/afs/cs/user/lsl/Nice/Inupiaq/combined%20dictionary.doc Iñupiaq Combined Dictionary]</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/İnyupikler" sayfasından alınmıştır