El yazması: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k r2.7.3) (Bot: Ekleniyor: ta:கையெழுத்துப்படி |
Abuk SABUK (mesaj | katkılar) düzen ve kaynak |
||
1. satır:
'''Elyazması'''<ref>[http://www.dildernegi.org.tr/TR/Sozluk.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EFEC9E8A7FA3AA308F&Sozcuk=elyazmas%C4%B1,%20-n%C4%B1%20&Detay=1&ANAH=17736 "elyazması."] Dil Derneği. Erişim: 3 Ağustos 2012.</ref> ya da '''el yazması''', [[el]]le yazılan ve çizimleri yapılan [[kitap]].
'''Elyazması''', [[el]]le yazılan [[kitap]]tır. [[İslam]] kültüründe ilk yazma eser [[Halife Osman]] [[Kur'an]]'ıdır. İslam ilimleri yazmalarla günümüze gelmiştir. Elyazmaları [[hat]], [[tezhip]], [[ebru]], [[minyatür]], [[cilt]] sanatlarıyla iç içedir. [[Çin]], Kahire Üniversitesi, [[British Museum]], Paris Bibliotheque Nationale, [[Vatikan]], Berlin, [[Leningrad]], [[Budapeşte]], İngiltere, Malezya, Hollanda, Rusya, Endonezya elyazması merkezleridir. Bütün ülkelerde 6 milyon [[Arapça]] ve 4 milyon öteki dilde yazma vardır. Dünyada elyazması koleksiyonu en özgün [[Türkiye]]'dedir. 35 merkez ve kütüphanede 500.000 civarında yazma eser vardır. [[Süleymaniye Camii]] külliyesinde 106 koleksiyonda 200 bin civarında elyazması vardır. Bunlar [[Milli Kütüphane]], [[Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi]], AÜ Tıp tarihi merkezi, TTK, [[Diyanet]], [[Türk Dil Kurumu|TDK]], Cumhurbaşkanlığı, [[TBMM]], [[Anıtkabir]], Süleymaniye külliyesi, [[Ayasofya]], Fatih gibi merkezlerde yazma ve basmadır. İstanbul'da Süleymaniye dışındaki 7 kütüphanede 100 bin yazma bulunmaktadır: Köprülü Kütüphanesi, [[Atıf Efendi Kütüphanesi]], Ragıp Paşa Kütüphanesi, [[Nuruosmaniye Kütüphanesi]], Hacı Selim Ağa Kütüphanesi, Millet Kütüphanesi, Murad Molla Kütüphanesi. Yazma eser bulunan kurumlar: [[Beyazıt Devlet Kütüphanesi]], İÜ Kütüphanesi, Belediye Kütüphanesi,[[Kandilli Rasathanesi]], Sermet Çifter Kütüphanesi, Tercüman Gazetesi, Topkapı Sarayı, Türk-İslam eserleri Müzesi, Arkeoloji Müzesi, Askeri Müze, Deniz Müzesi, Divan edebiyatı Müzesi, Vakıf Hat Sanatları Müzesi, Sadberk Hanım Müzesi. [[Eski Şark Eserleri Müzesi]], Çinili Köşk, Arkeoloji Müzesi [[Gülhane]]'dedir.▼
Elyazmalarının yapısı zahriye (içkapak), serlevha, temellük kaydı, sima kaydı, mukabele kaydı, besmele ile başlayan hamdele ile süren, salveleyle devam eden metin, dibace, fihrist, hatime, istinsah kaydı, ketebe kaydı bölümlerinden ibarettir.
7. satır:
Elyazması yazarına müellif denir. Kopya edene hattat, müstensih denir. Yazarın el yazısıyla olanına müellif hattı denir, yazarın söyleyerek yazdırdığına müellif diktesi denilmektedir. Enine olana cönk, sayfa kenarı notlarına fevaid, ilavelere hamiş, sayfa kenarındaki açıklama notlarına haşiye, yazarın tüm eserlerine bir cilt halinde külliyat, bir ciltteki çeşitli yazmalara mecmuatül resail, kısaltılmış olana muhtasar, değişik yazı tiplerindekine murakka, karalamalara müsvedde, kırkambar yazılarına sefine, derleme kopyalara sevad, şerhedilmişlere şerh, bağımsız notlu olanlara şukka, talikacının yorumlarına talika, açıklamaya tefsir denir. [[Kur'an]] yazmaları 30 cüzdür, her cüz 20 sayfadır, her cüz 4 hizibtir, cüzler cüz gülüyle, hizipler hizip gülüyle ayrılır. Telhiscinin özetine telhis, çeviriye tercüme, tamamlayıcı olana zeyl denir. Matbaanın yerleşmesinden sonra yazmalar ortadan kalkmıştır.
Konular, dil, hat, edebiyat, tarih, coğrafya, felsefe, mantık, riyaziyat, fizik, kimya, tıp, zooloji, botanik, sihir, rüya, [[ansiklopedi]], [[fıkıh]]
Elyazmaları, aklamı sitte denilen sülüs, [[nesih]], muhakkak, reyhani, tevkii, rika, [[talik]] yazı tipleriyle yazılmışlardır. Diğer yazı tipleri makili, hicazi, kufi, divani, siyakat, nestalik, mağribi, müsenna, celi, gubari diye adlandırılır. Yazmaların incelenmesinde kuyudat (kayıtlar) çok önemlidir. Kayıtlar telif, rivayet, sema, kıraat, münavele, kitabet, mütalaa, nazar, muaraza, tashih, temellük başlıklarını taşımaktadır.
== İslamî elyazmaları ==
Elyazmaları, kataloglarda toplanmaktadır. Bunların başlıcaları:▼
[[İslam]] kültüründe ilk elyazması eser [[Halife Osman]] [[Kur'an]]'ıdır.{{olgu}} İslam ilimleri yazmalarla günümüze gelmiştir. Elyazmaları [[hat]], [[tezhip]], [[ebru]], [[minyatür]], [[cilt]] sanatlarıyla iç içedir. [[Çin]], Kahire Üniversitesi, [[British Museum]], Paris Bibliotheque Nationale, [[Vatikan]], Berlin, [[Leningrad]], [[Budapeşte]], İngiltere, Malezya, Hollanda, Rusya, Endonezya elyazması merkezleridir. Bütün ülkelerde 6 milyon [[Arapça]] ve 4 milyon öteki dilde yazma vardır.
▲
▲
* ''Fihrist'' (İbn Nedim).
* [[Keşfüzzünun]] ([[Katip Çelebi]]).
Satır 17 ⟶ 23:
* ''Geschichte der arabischen litteratur'' ([[Carl Brockelmann]]).
* ''Geschichte des Arabischen schrifttums'' ([[Fuad Sezgin]]).
* ''Diyanet İşleri Başkanlığı Elyazması Eserler Kataloğu'' (Abdullah Ceylan-1988), TÜYATOK, Milli Kütüphane
Diğer araştırmacılar Fehmi Ethem Karatay, Nail Bayraktar, Günay Kut, İsmail Bakar, Ahmet Ateş, Ali Yardım, [[Abdülbaki Gölpınarlı]], Ali Rıza Karabulut, Mehmet Eminoğlu, [[İsmet Parmaksızoğlu]], Helmut Ritter, [[Osman Ergin]], M. Orhan Durusoy, Haluk İpekten, [[İsmet Binark]]. Yazmalar hakkındaki en önemli basılı bibliyografya eser Nimet Bayraktar-Mihin Lugal'ın yazdığı ''Türkiye Yazma eser kütüphaneleri ve bu kütüphanelerde bulunan yazmalarla ilgili yayınlar bibliyografyası'''dır (1995).
== Kaynakça ==
| |||