Vikipedi

Çayırtepe, Çat: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
k Bot : Raster dosyaları, AWB kullanılarak vektörel eşdeğerleriyle değiştirildi, replaced: Erzurum_Turkey_Provinces_locator.jpg → Erzurum in Turkey.svg
Kanabekobaton (mesaj | katkılar)
575 değişiklik
kDeğişiklik özeti yok
1. satır:
{{Türkiye köy bilgi kutusu
{{Türkiye köy bilgi kutusu|isim = Çayırtepe (Başko)|harita2 = Erzurum in Turkey.svg|harita2 boyut = 250px|harita2 açıklama = Erzurum|harita1 = |harita1 boyut = |harita1 açıklama = |harita = |harita boyut = |harita açıklama =|lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lat_hem = K|lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |lon_hem = D|rakım = 2116|yüzölçümü = |nüfus = 180|nüfus yoğunluğu = |nüfus_ref = [http://www.yerelnet.org.tr/koyler/koy.php?koyid=245210] |nüfus_itibariyle = [[2000]]|alan kodu =0442|posta kodu = 25750|bölge = Doğu Anadolu|il = Erzurum|ilçe = Çat |Köy Muhtarı = Hüseyin Gergili |websitesi = [http://www.yerelnet.org.tr/koyler/koy.php?koyid=245210]}}'''Çayırtepe''', [[Erzurum]] ilinin [[Çat, Erzurum|Çat]] ilçesine bağlı bir [[köy]]dür.
|isim = Çayırtepe
===ASIL ADI===▼
|harita2 = Erzurum_Turkey_Provinces_locator.jpg
Başko köyün asıl adıdır ve yörede bu adıyla bilinir. 1990 lı yıllarda köy ve yer isimlerin asimilasyon politikalarıyla değiştirilirken köyün girişindeki çayır ve içindeki höyükten esinlenerek Ermenice Başko olan köyün adı Çayırtepe olarak değiştirildi.
|harita2 boyut = 250px
===KÖYDEKİ AİLELER===
|harita2 açıklama = Erzurum
*Şadiyan aşiretinin Lallan kabilesine mensup aileler,(YAŞA)
|harita1 =
*Buttan aşiretine mensup *Qalıkkanlar(DÜZ),
|harita1 boyut =
Mala Mem-ê Musa([[BAKIRCI]]-PARGUR)
|harita1 açıklama =
ve Mala Cami aileleri(GÜRDEGİR),
|harita =
*Pullan aşiretinden Ewdıkkan ailesi(BAKİ)
|harita boyut =
*Qerbaşiyan aşiretinden Mala Haşim(YILDIZ)
|harita açıklama =
*Esetan kabilesinden Mala Gınddo aileleri(GERGİLİ)
|lat_deg =
|lat_min =
|lat_sec =
|lat_hem = K
|lon_deg =
|lon_min =
|lon_sec =
|lon_hem = D
|rakım =
|yüzölçümü =
|nüfus = 180
|nüfus yoğunluğu =
|nüfus_ref = [http://www.yerelnet.org.tr/koyler/koy.php?koyid=245210]
|nüfus_itibariyle = [[2000]]
|alan kodu =0442
|posta kodu = 25750
|bölge = Doğu Anadolu
|il = Erzurum
|ilçe = Çat
|Köy Muhtarı =
|websitesi = [http://www.yerelnet.org.tr/koyler/koy.php?koyid=245210]
}}
'''Çayırtepe''', [[Erzurum]] ilinin [[Çat, Erzurum|Çat]] ilçesine bağlı bir [[Köy|köydür]].
 
 
adını rivayetlere göre köyün girişindeki çayır ve içinde ki höyükten alır 1990 lı yılarda ermeniçe olan köy isimleri değiştirildi bundan dolayı bu köyde adını deyişmek zorunluluğu oldu
 
▲===ASIL ADI===
Başko köyün asıl adıdır ve yörede bu adıyla bilinir. İsimlerin asimilasyon politikalarıyla değişitirilmesi sonucu 'köyde tepe var e doğal olarak çayır da var' 'o zaman olsun mu Çayırtepe' demiş akıllının biri. Olmuş da resm(i)en.
=== Kültür ===
Köyün geleneksel yemekleri tudmaç çorbası, tandırda yapılan pağaç ve özel günlerde yapılan tandır biryanıdır.
Köyde I. Dünya Savaşı sırasında Ruslarca yapılan ([[riya mıriyan]]: ölüler yolu) parke yol köy ortasından başlayıp Holang köyüne kadar uzanmaktadır. Yolun büyük bir bölümü üzerine çakıl yol yapılmasıyla kaplanmış vaziyettedir ama Erzani ile Başko arasındaki bölümü tahrip edilmiş de olsa bakımının yapılması durumunda hala kullanılmaya elverişlidir. Köyün ortasındaki höyüğün tarihçesi hakkında kesin bilgi yoktur. Ama içinde kazanlar dolusu altın olduğu söylenir. Aslında farelerin höyükten dışarı toprakla karışık altın çıkardığı da görülmüş. Definecilerin rüyalarına girmesine rağmen gerek köy ortasında olması gerekse de profesyonel çalışma gerektirmesi nedeniyle henüz hiç kazı yapılmamıştır. Tarihi çok eski olan köyde eskiden şeker fabrikasının bile olduğu([[Qaniya Xanımê]]:Hanım Çeşmesi'de)bilinmektedir. Köy etrafında korkulacak efsanelerle hafızalara kazınmış mevkiler vardır [[Newala Cınnıkkan]] ve [[Newala Şehid]]. yine köyün sınırları içerisinde çeşitli efsanevi figürler vardır ([[Qevırê Ejdiyer]]: Ejderha Taşı, Qevırê Şıvan: Çoban taşı, Qevırê Beriyan : koyun ve koyun sağmaya giden kadınların taş kesilmesiyle oluşmuş kayalar bütünü va [[Qevırê Erebê]] Tanrı tarafından sırf ibret olsun diye öküz arabasıyla beraber taş kesildiğine inanılan, ekin yüklü araba öküzler ve isyankar adamın taş kesilmiş hali)
kartol çeşitli türleri en önemilsi ise kortol döneri. Evvelde köyde kayısı ve duttan yemek yapıldığını da belirtmek gerekir. Sabri Amcanın hıyar bostanı ve Zeynel Amcanın erik bahçesi köy çocuklarınca girilmesi cazipvacip gördüğü hırsızlık alanlarıdır (son dönemlerde Tacettin Amcanın bahçesi ve Abdurrahim Abinin bostanı en sıklıklacazip başvurulan yolumluk alanlaryer olmuş). ▼
*Köyün geleneksel yemekleri;
İki mahalleden oluşan köyün bir yakası Alevi diğer mahallesi Sünni Kürt aşiretlerinden oluşmuş.
Tudmaç çorbası,keşke, germiya gırıkan, kızgın sal taş üzerinde pişirilen parğaç, xaşıl ve özel günlerde yapılan tandır biranisi([[Ecevit]] ailesi hayran kalmıştı), özel günlerde İbrahim Gürdegir'in pişirdiği helvası nem salmıştır. qınelek ve danni atıştırmalık çerezimizdir.kartol çeşitli türleri en önemilsi ise kortol döneri. Evvelde köyde kayısı ve duttan yemek yapıldığını da belirtmek gerekir.
Köyde [[Butıkan]] (Butan) Şadi-yan, Pullan, Qerbaşiyan ve Esetan aşiret ve kabilelerinden mensup aileler bulunmaktadır.
▲Sabri Amcanın hıyar bostanı ve Zeynel Amcanın erik bahçesi köy çocuklarınca girilmesi cazip gördüğü hırsızlık alanlarıdır (son dönemlerde Tacettin Amcanın bahçesi ve Abdurrahim Abinin bostanı en sıklıkla başvurulan yolumluk alanlar olmuş).
Köy ağalar köyüdür ve ağalık sistemi tam olarak yok olmuş değildir.
Eskiden keskin ayrımlı bir köy iken şimde daha kaynaşmış komşuluklar görülmektedir.Eski haliyle iki mahalleden oluşan köyün bir yakasında Alevi diğer yakasında Sunni evleri vardı. Çobanları ve otlak alanları bile farklıydı. Bu ayrımdan en çok karıncalar çekmiştir. Zira mahalleler birbirlerini kafir diye çocuklarına adlettiklerinden kırmızı renkli karıncalar diğer mahallenin karıncasıdır diye siyahlara dokunmaksızın öldürülürlerdi. Okulun açılması sonrası çocukların kaynaştırmasıyla mahalle kavgalarında düşüş görülmüştür.
Şadi-yan aşiretinin [[Lallan]]-(Laloğlu) kabilesine mensup aileler köyün ileri gelenleri ve köyün asıl sahipleridirler.(?)
Köyde [[Butıkan]] (Butan), Şadiyan, Pullan, Qerbaşiyan ve Esetan aşiret ve kabilelerinden mensup aileler bulunmaktadır.Köy, ağalar köyüdür ve ağalık sistemi tam olarak yok olmuş değildir. Şadiyan aşiretinin [[Lallan]]-(Laloğlu) kabilesine mensup aileler köyün ileri gelenleri ve köyün asıl sahipleridirler.(?)(Ermeniler in [KORTİ]yi terk et[tiril]meleri sonrası çevredeki birçok köye egemen oldukları gibi). Köyün diğer arazisine müşterek 3 aile daha vardır bunlar: [[Mala Mem-ê Musa]]-[Butan], [[Evdıkan]]-(Pullan) ve çok sonradan köye gelmiş [[Esetan]]lardı. Geriye kalan aileler [GUNDİ]dirler. (GUNDİ: toprağı olmayıp ağasına bağlı ve (ekin ve çayır) hasılatının yarısı karşılığında çalışan köylüdür.) Köyde ağalar, yerel seçimler sonrası bu tabiyeti aşırıya götürüp kendilerine oy vermemeleri nedeniyle köyden kovmak ile tehdit ettikleri ve baskı uyguladıkları (GUNDİ)ler olmuştur.2005 Bingöl depremi sonrası köy büyük çapta hasara uğramış akabinde afet konutlarının köyün 200m uzağına yapımı ile birçok aile eski köyden yeni yerleşim yerine [[KONITan]] (konuk diyeni de var) yerleşmiştir. Bu yerleşim köyde yeni bir devrin başlangıcı olmuştur. Dönemin muhtarı GUNDİ lere devlet konutlarının civarında köy boşluğunda yer verip yerleşke olarak onları kısmen de olsa ağaların boyunduruğundan kurtarmıştır. 80-90 yıl boyunca bu köyde yaşayıp hep ağalara boyun eğmiş bu ailelerin oturacakları küçücük konteynerların yerinin üzerlerine tapulanacak olması bazı toprak sahiplerini rahatsız etmiştir. Bu durum dönemin muhtarının ([[Arabi Pargur]]) çok başarılı hizmetleri olmasına rağmen köyde bir sonraki yerel seçimde muhtar değişikliğine gidilmesine neden oldu.
(Ermeniler in [KORTİ]yi terk et[tiril]meleri sonrası çevredeki birçok köye egemen oldukları gibi).
Köyün diğer arazisine müşterek 3 aile daha vardır bunlar: [[Mala Mem-ê Musa]]-[Butan], [[Evdıkan]]-(Pullan) ve çok sonradan köye gelmiş [[Esetan]]lardı.
Geriye kalan aileler [GUNDİ]dirler. (GUNDİ: toprağı olmayıp ağasına bağlı ve (ekin ve çayır) hasılatının yarısı karşılığında çalışan köylüdür.)
Köyde ağalar, yerel seçimler sonrası bu tabiyeti aşırıya götürüp kendilerine oy vermemeleri nedeniyle köyden kovmak ile tehdit ettikleri ve baskı uyguladıkları (GUNDİ)ler olmuştur.
2005 Bingöl depremi sonrası köy büyük çapta hasara uğramış akabinde afet konutlarının köyün 200m uzağına yapımı ile birçok aile eski köyden yeni yerleşim yerine [[KONITan]] (konuk diyeni de var) yerleşmiştir.
 
===Köyde Oynanan Oyunlar===
[çır], sürıtme, [dom domık], [qukli], [fıssa beran koklamak], [dız dız], [kaw](aşık), billi, [[pirê çızzut]], ço ço ker, çelık, mox, 66, şeşqorşeşkor:( ilginçtir bu oyunu bizden başka bilene rastlamış değiliz) küçücük sahalarda[beder] futbol (top),tırrrrrr[silahçılık]
[[qalıkê gağendê]](daha çok bir yeni yıl kutlama rütieli)
Fıssa beran tabirini de bilmeyen yoktur bide.
 
=== Coğrafya ===
Erzurum iline 86  km, Çat ilçesine 24  km uzaklıktadır.
Korti yöresinin yedi büyük köyünden biridir.
Çevresi: kuzeydoğusunda Erzani- [[Kurbanlı]] , doğusunda [[Holang]] [[Kaplıca]] ve [[Karikom]]- [[Sarıkaşık]] köyleri , güneyinde [[Goma Binyet]]-[[Çobantepe]], [[Awlıq]][[Bayramlı]] mezraları, güney batısında ve batı sınırında [[Mellomer]]- [[Mollaömer]] , yine batı ve kuzeybatısında [[Kollan]] mezrası ile sınırdaştır.
 
=== İklim ===
Köyün iklimi, dört bir yanında rüzgar alır en etkili olan rüzgarlar ise bay reş bay sayi u bay ewri dir
Köyün iklimi, dört bir yanında rüzgar alır en etkili olan rüzgarlar ise bay reş bay sayi u bay ewri dir. Karikom dağlarındaki sağanak yağış sonrası derelerinde sel görülür. hele ki têri(dolu) yağınca sel kaçınılmaz olur. Dere yatağı etrafında çayırı olanlara yusuflar gelir gider.Her yıl istisnasız çayır sezonunun ilk haftaları ve ortasında 3-4 günlük aralıksız yaz yağmuru yağışları görülür.Köyün ilk baharı mayıs ayında belirgin olarak yaşanılır.Ayrıca en güzel havası da mayıs ayında olur. Her tarafı yemyeşil mantarı gulıkı rıbesi helızı kengeri dırrıkı pancarı, sirê çollêsi, gulrıhanı, gulsosınları, çiçekleri, gızêrleri ve birçok yeşilliğiyle ziyaret edilecek vaktidir nisan mayıs ayları.
 
=== Nüfus ===
{| class="wikitable" width=200
! colspan=2 |Yıllara göre köy nüfus verileri;
*1997=171
|-
*2000=180
| align="center" | [[2007]]
| align="right" |
|-
| align="center" | [[2000]]
| align="right" | 180
|-
| align="center" | [[1997]]
| align="right" | 171
|}
 
=== Ekonomi ===
Köyün ekonomisi [[tarım]] ve [[hayvancılık|hayvancılığa]] dayalıdır. [[Arıcılıkta]] ilçede hatırı sayılır kalitede bal üretimine sahiptir. İl genelinde düzenlenen bal festivalinde seçilen en iyi bal köyün meşhur arıcılarından [[Mustafa Baki]]'nin şekersiz leziz süzme balı olmuştur.
Kış aylarının soğuk akşamlarında kimilerinin soba kenarına sinip kok kömürü çıkarma faaliyetinde bulunulduğu bilinmekte. MTA'nın gerekli yatırımı yapmaması bu alanda ilerlemenin olmamasına yol açmıştır.
Balık avlamada usta balıkçıları([[Mahir Yıldız]] elle yakalamada bir efsanedir) ve bazı avlama teknikleri vardır(gece karanlığında dereye fenerlerle ışık tutma ([[Sedat Yaşa]]-[[Celil Baki]] ikilisi öncülüğünde) )vardır. Bubu geçim kaynağı olmasa da eğlenceturizm veaçısından etkinlikköyün yoksunuileride birkalkınma coğrafyadadinamiği aktiviteolabilecek çeşitliliği ve eğlencelibir olurpotansiyeldir. [[Muharrem Bakırcı]]'nın bir müddet köyden uzak tutulması aşırı avlanma açısından köyün faydasına olacaktır.
 
=== Altyapı bilgileri ===
Köyde, [[ilköğretim]] okulu vardır ve 1992 yılından itibaren kullanılmaktadır.yine köylülerin ve yardımseverlerin el ele vermesiyle köyde cami inşa edilmiştir 2010 yılında ibadete sunulmuştur. Aynı birlikteliği Cemevi yapımında gösteremeyeceklerinden henüz cemevi yapımı gündeme getirilmemiştir. Köyün [[içme suyu şebekesi]] vardır fakat [[kanalizasyon]] şebekesi yoktur. [[PTT]] şubesi ve PTT acentesi yoktur. PTT acentesi ve kuryeAcente görevini dolmuş şoförleri (özellikle de Mursel) görmektedir. [[Sağlık ocağı]] ve sağlık evi yoktur. Apê Resul(Resul DÜZ) çevrede hayvan doğumunda nam salmış bir operatörlüğe sahiptir. Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol [[asfalt]] olup köyde [[elektrik]] ve sabit [[telefon]] vardır. Turkcell in baz istasyonunun kurulmasıyla tek operatör de olsa köyde cep telefonu çekmektedir. hemüz avea ve vodafonun %99 luk kapsam alanına doğudaki köyler gibi Başko da girmiş değildir.
 
== Dış bağlantılar ==
* [http://www.yerelnet.org.tr/ Yerelnet]
 
{{köy-taslak}}
{{Çat belde ve köyleri}}
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Çayırtepe,_Çat" sayfasından alınmıştır