Çelebi Mustafa Paşa: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Noyder (mesaj | katkılar)
Noyder (mesaj | katkılar)
31. satır:
Mayıs 1807'da Boğaz'daki ordu yamakları ile başlayan [[Kabakçı Mustafa İsyanı]] çıktı ve isyancılar [[IV. Mustafa]]'yı tahta geçirdiler. 1 Haziran'da [[Nizam-ı Cedid]] resmen dağıtıldı.
 
[[1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı]] devam etmekte idi. 18 Haziran 1807'de Silistre'de bulunan Sadrazam ve Serdar-ı Ekrem [[Keçiboynuzu İbrahim Hilmi Paşa]] sadrazamlıktan azledildi. Çanakkale Boğazı muhafızı olan Çelebi Mustafa Paşa sadrazamlığa getirildi. Tuna boylarında Ruslar'a karşı savaşan orduya Serdar-ı Ekrem görevi ile Tuna boylarına gönderildi. Köse Musa Paşa İstanbul'da sedaret kaymakamı olarak İstanbul'da görevinde devam etti.
 
1807 guzunde Ruslarla imzalanan bir ateşkes anlaşması yapılmıştıyapıldi. amaAyni sirada Silistre'de ordugahta bulunan "ordu" içinde yeniçeriler karışıklık çıkardılar. ODisiplini kışolan içinbir ordu niteliği kalmamış olan Osmanlı birlikleribirlikler kış için başlarında Sadrazam ve Serdar-ı Ekrem Çelebi Mehmet Paşa olmak üzere Edirne'ye döndüler. <ref name="sakaoğlu">Sakaoğlu, Necdet (1999) ''Bu Mülkün Sultanları'', İstanbul:Oğlak ISBN:975-329-299-6 say. 407</ref>
Çanakkale Boğazı muhafızı olan Çelebi Mustafa Paşa sadrazamlığa getirildi. Tuna boylarında Ruslar'a karşı savaşan orduya Serdar-ı Ekrem görevi ile Tuna boylarına gönderildi. Köse Musa Paşa İstanbul'da sedaret kaymakamı olarak İstanbul'da görevinde devam etti.
 
Rumeli'de efektif devlet gücü 5,000'den fazla silahlı ve eğitimli Rusçuk milis askerine komuta eden Rusçuk ayanı [[Alemdar Mustafa Paşa]] elinde idi. Onun yaninda İstanbul'dan kaçankaçip ona siginan eski Nizam-ı Cedid askerleri ve siyasilersiyasilerin ona sığınmışlardı. Bunlara arasında siyasi alanda ileri gelenlerkurdugu "Rusçuk Yaranı" adı verilen bir cemiyet kurmuşlardıbulunmaktaydi. Bu grubacemiyetin dahilbaslarindan olan eski sadrazam kethudası Refik Efendi İstanbul'a gelipgitii. padişahaOnce IV. Mustafa'ya yakın kişilerlecevrelerle görüştu ve görüşüp sonra'da şahsen padişah IV. Mustafa'nin huzuruna çıkıpçıkti. Alemdar Mustafa Pasa'nınnin İstanbul'a gelip padişaha bağlığını sunmak için İstanbul'aizin gelmesiistedigini içinona izinbildirdi istedi.ama Amapadisah bu izinizini verilmedivermedi. Refik Efendi'yi reisülkitaplığa tayin edilipedip Edirne'de bulunan Sadrazam Çelebi Mehmet Paşa yanına gönderildigönderdi.<ref name="sakaoğlu">Sakaoğlu: say.408</ref>
Ruslarla imzalanan bir ateşkes anlaşması yapılmıştı ama Silistre'de ordugahta bulunan "ordu" içinde yeniçeriler karışıklık çıkardılar. O kış için ordu niteliği kalmamış olan Osmanlı birlikleri başlarında Sadrazam ve Serdar-ı Ekrem Çelebi Mehmet Paşa olmak üzere Edirne'ye döndüler. <ref name="sakaoğlu">Sakaoğlu, Necdet (1999) ''Bu Mülkün Sultanları'', İstanbul:Oğlak ISBN:975-329-299-6 say. 407</ref>
 
Alemdar Mustafa Paşa 1808'de "Rusçuk Yaranı"'nin çabalarıyle Rusçuk milis ordusuyla ortalığı fazla karıştırmadan Edirne'ye geldi. Burada bulunan Sadrazam Çelebi Mustafa Paşa ona katildi. İstanbul'a giden yollar ve konaklar kapatıldı. 13 Temmuz'da Pınarhisar ayanı Hacı Ali Ağa bu milislere bağlı olan 300 süvari ile harekete geçip Rumelifeneri kalesinde oturmakta olan Kabakçı Mustafa üzerine yürüdü. Orada oturan Kabakçı Mustafa hiç tedbirsiz ve habersiz olarak yakalanıp hemen öldürüldü. Milisler kaleyi ellerine geçirdiler. Fakat bunaKabakci karşıMustafa'ya yakin olan Boğaz yamakları diğer kalelerinden getirdikleri toplarla karşı hücuma geçtiler. 14 Temmuz'da Rumelifeneri'ndene çokkarsi şiddetlihucuma birgecerek çarpışma başladı.4 Bugun dörtsuren günçok şiddetli bir çarpışmaya sürdügiristiler. Sonunda yenilgiye uğrayan yamaklar geri cekilip kacmata iken Rumelifeneri, Rumelikavağı, Sarıyer ve Yeniköy semtlerinicivarlarini yakıp yıkıpyıktilar. çekildilerKacanlar veyakanip olduruldu ama bazıları kayıkla kaçmayı başardıkaçtı. Bu çarpışma sonunda 300 kadar yamak ve 13 milis asker öldü. <ref name="sakaoğlu">say.412</ref>
Rumeli'de efektif devlet gücü 5,000'den fazla silahlı ve eğitimli Rusçuk milis askerine komuta eden Rusçuk ayanı [[Alemdar Mustafa Paşa]] elinde idi. İstanbul'dan kaçan eski Nizam-ı Cedid askerleri ve siyasiler ona sığınmışlardı. Bunlara arasında siyasi alanda ileri gelenler "Rusçuk Yaranı" adı verilen bir cemiyet kurmuşlardı. Bu gruba dahil olan eski sadrazam kethudası Refik Efendi İstanbul'a gelip padişaha yakın kişilerle görüşüp sonra'da şahsen padişah IV. Mustafa huzuruna çıkıp Alemdar Mustafa'nın padişaha bağlığını sunmak için İstanbul'a gelmesi için izin istedi. Ama bu izin verilmedi. Refik Efendi reisülkitaplığa tayin edilip Edirne'de bulunan Sadrazam Çelebi Mehmet Paşa yanına gönderildi.<ref name="sakaoğlu">Sakaoğlu: say.408</ref>
 
IV. Mustafa hazine vekili Nezir Ağa'yı Edirne'ye gönderip sadrazam Çelebi Mehmet Paşa'yi ve Edirne'deki ordugahta bulunan ordu kalintisini İstanbul'a çağırdı. Sadrazam Istanbul'a giderken Alemdar Mehmet Paşa da kendi milis kuvetleri basinda onunla beraberdi. Istanbul'dan gelen devlet erkanı sadrazam ve Alemdar Mustafa Pasa'yı İncirli'de karşıladılar. IV. Mustafa ve maiyeti de Istnabul'dan ayrilarak orduda bulunan [[Sancak-ı Şerif]]'i karşılamak bahanesi ile İncirli ile Davutpaşa arasında Kırkavak mevkine geldi. Sadrazam ve Alemdar Mustafa Pasa orada padisahin huzuruna çağırıp onunla görüştüler. <ref name="sakaoğlu">say.412</ref>
1808'de "Rusçuk Yaranı" çabalarıyle Alemdar Mustafa Paşa Rusçuk milis ordusuyla ortalığı fazla karıştırmadan Edirne'ye geldi. Sadrazam Çelebi Mustafa Paşa burada bulunmakta idi.
 
"Ruscuk Yarani" Alemdar'a IV. Mustafa'yi hemen tutuklayip III. Selim'in tekrar tahta gecirildigini ilan etmesini tavsiye ettiler. Fakat Alemdar bu tavsiyeyi "mertlige uymaz" diye kabul etmedi. 19 Temmuz günü Alemdar Mustafa Paşa milisleri Çırpıcı Çayırına kamp kurdular. Ordu askerleri ise Istanbul icindeki kışlalarına gönderildi. Sadrazam Çelebi Mehmet Paşa ise İstanbul'a konağına yerleşti. 21 Temmuz günü Alemdar'ın Rusçuk milisleri Alay Köşkü önünde IV. Mustafa'ya alay gösterildi. IV. Mustafa Alemdar'a bir hatt-i humayun gondererek onu sadık bir vezir olarak kabul ettigini ve onu tüm Balkanlarda Edirnekapı'dan Tuna boylarına kadar devlet temsilcisi ve serdarı olarak kabul ettigini bildirdi.<ref name="sakaoğlu" > say.412 </ref>
İstanbul'a giden yollar kapatıldı. 13 Temmuz'da Pınarhisar ayanı Hacı Ali Ağa bu milislere bağlı olan 300 süvari ile harekete geçip Rumelifeneri kalesinde oturmakta olan Kabakçı Mustafa üzerine yürüdü. Orada Kabakçı Mustafa hiç tedbirsiz ve habersiz olarak yakalanıp hemen öldürüldü. Milisler kaleyi ellerine geçirdiler. Fakat buna karşı Boğaz yamakları diğer kalelerinden getirdikleri toplarla karşı hücuma geçtiler. 14 Temmuz'da Rumelifeneri'nde çok şiddetli bir çarpışma başladı. Bu dört gün sürdü. Sonunda yenilgiye uğrayan yamaklar Rumelifeneri, Rumelikavağı, Sarıyer ve Yeniköy semtlerini yakıp yıkıp çekildiler ve bazıları kayıkla kaçmayı başardı. Bu çarpışma sonunda 300 kadar yamak ve 13 milis asker öldü. <ref name="sakaoğlu">say.412</ref>
 
Fakat 28 Temmuz 2008 günü Alemdar Mustafa Paşa Rusçuk milis kuvetlerinden tüfekli Kırcalı askeri ile İstanbul'a girdi ve Babibali'ye baskın yaptı. Çelebi Mustafa Paşa'dan sedaret mühr-ü alındı ve kendisi ordugaha gönderildi. Alemdar Mustafa Paşa Topkapı Sarayını bastı. Sedaret mührü silahtar ağaya teslim edildi Fakat Alemdar'ın yavaş hareket etmesi ve Topkapı harem dairesine zorla girmekten sakınması dolayısıyla IV. Mustafa'nın emriyle sabık padişah III. Selim öldürüldü ve onun yerine geçecek Şehzade Mahmut hayatını ancak CevriyeAnber Kalfa'nınAga ve cariyelerın onu saklaması ile kurtarabildi. Sonunda Alemdar Babusaade kapısını kırdırıp hareme girdi. Arzodası önünde tahta yeniden geçirmek istediği III. Selim'in cesedi ile karşılaştı. Bu sırada IV. Mustafa'nın adamları çatıda saklanmakta olan Şehzade Mahmut'un odasına ulaşmıştı. Tam o sırada Alemdar Mustafa Paşa'nın adamları yetişti ve şehzadeyi kurtardı. Alemdar yanina getirlen II. Mahmut'a biat etti ve boylece IV. Mustafa tahttan indirilip II. Mahmut padişah olarak ilan edildi. <ref name="sakaoğlu">say.413</ref>
IV. Mustafa hazine vekili Nezir Ağa'yı Edirne'ye gönderip sadrazamı ve orduyu İstanbul'a çağırdı. Sadrazam Çelebi Mehmet Paşa orduyla gelmekte iken kendi milis kuvetleri ile Alemdar Mehmet Paşa'da onunla beraberdi. Devlet erkanı sadarzam ve Alemdar Mustafa'yı İncirli'de karşıladı. Padişah İV. Mustafa orduda bulunan [[Sancak-ı Şerif]]'i karşılamak üzere İncirli ile Davutpaşa arasında Kırkavak mevkine gelmişti. Orada sadrazam ve Alemdar'ı huzuruna çağırıp onlarla görüştü. Sonra 19 Temmuz günü Alemdar Mustafa Paşa milisleri Çırpıcı Çayırına kamp kurdular. Sadrazam ise askerleri kışlalarına gönderek İstanbul'a konağına yerleşti. 21 Temmuz günü Alemdar'ın Rusçuk milisleri Alay Köşkü önünde IV. Mustafa'ya alay gösterildi. IV. Mustafa bundan sonra hemen Alemdar'ı sadık bir vezir olarak kabul eden ve onun tüm Balkanlarda Edirnekapı'dan Tuna boylarına kadar devlet temsilcisi ve serdarı olduğunu ilan eden bir hattı-hümayun hazırlayıp ona gönderdi.<ref name="sakaoğlu">say.412</ref>
 
Fakat 28 Temmuz 2008 günü Alemdar Mustafa Paşa Rusçuk milis kuvetlerinden tüfekli Kırcalı askeri ile İstanbul'a girdi ve Babibali'ye baskın yaptı. Çelebi Mustafa Paşa'dan sedaret mühr-ü alındı ve kendisi ordugaha gönderildi. Alemdar Mustafa Paşa Topkapı Sarayını bastı. Sedaret mührü silahtar ağaya teslim edildi Fakat Alemdar'ın yavaş hareket etmesi ve Topkapı harem dairesine zorla girmekten sakınması dolayısıyla IV. Mustafa'nın emriyle sabık padişah III. Selim öldürüldü ve onun yerine geçecek Şehzade Mahmut hayatını ancak Cevriye Kalfa'nın onu saklaması ile kurtarabildi. Sonunda Alemdar Babusaade kapısını kırdırıp hareme girdi. Arzodası önünde tahta yeniden geçirmek istediği III. Selim'in cesedi ile karşılaştı. IV. Mustafa tahttan indirilip II. Mahmut padişah olarak ilan edildi. <ref name="sakaoğlu">say.413</ref>
 
28 Temmuz'da [[II. Mahmut]] tahta çıkarıldıktan sonra Çelebi Mehmet Paşa [[İsmail]] kalesi muhafızlığına gönderildi. Orada, yeniçeri ağası olan Pehlivan Ağa'nın otoritesini azaltmak için askerler ile Ağa'nın arasını bozmaya yeltendi. Bunun sınırdaki orduda disiplinsizlik yarattığı için 1810'da İsmail muhafızlığı görevinden alınıp [[Sakız]] adasına sürgüne gönderildi.