Nevşehirli Damad İbrahim Paşa: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Bot: Değiştiriliyor: fa:داماد ابراهیم پاشا (عصر لاله) |
Değişiklik özeti yok |
||
17. satır:
}}
'''Nevşehirli Damat İbrahim Paşa''' (d. 1660 - ö. 1730 İstanbul)
==Hayati==
[[Enderun]]-i Hümayundan, yani Osmanlı saray üniversitesinden yetişen sadrazamların on üçüncüsü ve Osmanlı sadrazamlarının yüz otuzuncusudur. [[İzdin]] ([[Zeytin]]) Voyvodası Ali Ağanın oğlu olan İbrahim Paşa, [[Nevşehir]](Muşkara)'de dünyaya geldi. İş bulmak için [[İstanbul]]'a gelmiş ve Eski Saray masraf katibi Mustafa Efendinin delaletiyle (tavsiyesiyle) [[1689]]'da sarayın [[helvacı]] ocağına, daha sonra eski saray [[baltacı]]ları ocağına kaydolmuştur. İbrahim Efendi hizmetleri ile zamanla yükselip Darüssaade ağasının yazıcı halifesi olarak [[Padişah]]ın bulunduğu [[Edirne]]'ye gitti. [[III. Ahmet|Şehzade Ahmet]]'in padişah olmasından sonra [[1703]]'te Darüssaade ağası yazıcılığına tayin edildi. Bu vazifedeyken padişahın itimat ve teveccühünü kazandı. Ancak Sadrazam olan [[Çorlulu Ali Paşa]] onu Edirne'ye gönderdi.▼
[[Nevşehir]] (Muşkara)'de dünyaya geldi. Babasi [[İzdin]] ([[Zeytin]]) Voyvodası Ali Ağa idi.
▲
[[1715]]'te [[Mora]] Seferine çıkan Veziriazam [[Silahdar Damat Ali Paşa]], İbrahim Efendi'yi [[mevkufatçı]]lıkla beraberinde götürdü. Buranın alınmasından sonra da [[tahrir]] (katiplik) işi ile vazifelendirildi.
İbrahim Efendi, [[1716]] yılında [[Avusturya]]lılarla yapılan [[Petrovaradin Muharebesi]]'nde bulundu. Mağlubiyetten ve sadrazam ve serdar-i ekrem olan [[Silahdar Damat Ali Paşa]]] sehit olduktan sonra vaziyeti Padişaha arz etmek üzere bir arıza ile ordu tarafından [[Edirne]]'ye gönderildi. [[III. Ahmet]] çok güvendiği İbrahim Efendi'yi geri göndermeyerek birinci [[ruznameci]] yaptı. Birkaç gün sonra da [[3 Ekim]] [[1716]]'da sadaret kaymakamlığına tayin etti.
İbrahim Paşa,
İbrahim Paşanın on üç yıl süren sadrazamlığı zamanında [[İran]] ile bir kez savaş yapıldı. Ancak oluşturulan genel barış ortamında devlet bir huzur dönemine girmiştir.
Lale, [[Çırağan]], [[Sadabad]] ve diğer mesirelerde, helva sohbetleri düzenlenmesi de bu dönemde oldu. Bunun yanı sıra ilk matbaanın tesisi ve sanayi müesseselerinin kurulması onun gayretleri ile gerçekleşti.
İbrahim Paşa, Eylül [[1730]]'da meydana gelen [[Patrona Halil İsyanı]] sırasında Sultan III. Ahmet'in heyetiyle birlikte vardığı karar uyarınca öldürülerek cesedi isyancılara teslim edildi.Cesedi paramparça edildi. ==Degerelendirme==
Devlet işlerine vakıf, düşünceli, mutedil, kadirşinas, kabiliyetli insanların kadrini bilen bir devlet adamıydı. Padişahın teveccühünü (sevgi ve yakınlık) kazanmakla ve bütün işleri eline almakla şımarmamış, kendisine fenalık yapanlara dahi iyilikte bulunmuştur. Bilinmeyen yönlerinden biri [[Melami]] olmasıdır.
==Eserleri==
Damat İbrahim Paşa'nın hayır eserleri oldukça fazladır. Bunların başında, zevcesi Fatıma Sultanla beraber [[İstanbul]]'da [[Şehzade Camii]] yakınında yaptırdıkları dershane ([[Darülhadis]]), talebeye mahsus odalar, sebil, kütüphane gelir. [[İstanbul]]'un muhtelif yerlerinde çeşme, sebil ve mesire yerleri yaptırmıştır. Ayrıca doğum yeri olan ve o tarihte [[Niğde]]'ye bağlı olan [[NEVŞEHİR (merkez)|Muşkara]] köyünü, başka yerlerden ahaliyi getirip, [[aşiret]]leri iskan ile burayı kaza yaptı ve kasabayı sur ile genişletti. Muşkara adını kaldırıp [[Nevşehir (merkez)|Nevşehir]] diye adlandırdığı bu yerde iki cami, bir medrese ve medrese talebesiyle fakir halk için imaret yaptırdı.▼
▲Damat İbrahim Paşa'nın hayır eserleri oldukça fazladır. Bunların başında, zevcesi Fatıma Sultanla beraber [[İstanbul]]'da [[Şehzade Camii]] yakınında yaptırdıkları dershane ([[Darülhadis]]), talebeye mahsus odalar, sebil, kütüphane gelir. [[İstanbul]]'un muhtelif yerlerinde çeşme, sebil ve mesire yerleri yaptırmıştır. Ayrıca doğum yeri olan ve o tarihte [[Niğde]]'ye bağlı olan [[
[[İstanbul]]'da kitap satan esnafta bulunan nadide kitapların, ucuz fiyatla satın alınarak [[Avrupa]]'ya gönderildiğini öğrenen İbrahim Paşa, bu eserlerin yurtdışına çıkışını yasaklayıp kütüphaneler tesis etti. Ayrıca [[İstanbul]]'da bir çini fabrikası ve çuha fabrikasının yanında Hatayi ismi verilen kumaş fabrikasının tesisi, İbrahim Paşa'nın gayret ve çalışmalarıyla olmuştur. [[Lale Devri]] ile başlayan park ve bahçelik de bu gayretli sadrazam sayesinde gerçekleşti. Ancak [[1730]] yılındaki [[Patrona Halil İsyanı]]'ndan
{{başlangıç kutusu}}
{{sıra kutusu
| önce = [[Tevkii Nişancı Mehmed Paşa]]
|başlık= [[Dosya:Sadrazamlik-nisanlari.svg|25px]]<br/> [[Gerileme Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi|Osmanlı Sadrazamı]]
| yıllar= [[9 Nisan]] [[1718]] - [[1 Ekim]] [[1730]]
| sonra= [[Silahdar Damat Mehmed Paşa]] }}
{{bitiş kutusu}}
==Ayrıca bakınız==
* [[III. Ahmet]]
* [[Gerileme Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi]]
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
==Dış bağlantılar==
* Danışmend, İsmail Hâmi, (1961) ''Osmanlı Devlet Erkâni'', İstanbul:Türkiye Yayınevi.
* Buz, Ayhan (2009) ''Osmanlı Sadrazamları'', İstanbul: Neden Kitap, ISBN 978-975-254-278-5
* Aktepe, M. Münir, "Damad İbrahim Paşa, Nevşehirli", in: ''Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Bd. 8, S. 441–443'', Istanbul 1993
▲[[İstanbul]]'da kitap satan esnafta bulunan nadide kitapların, ucuz fiyatla satın alınarak [[Avrupa]]'ya gönderildiğini öğrenen İbrahim Paşa, bu eserlerin yurtdışına çıkışını yasaklayıp kütüphaneler tesis etti. Ayrıca [[İstanbul]]'da bir çini fabrikası ve çuha fabrikasının yanında Hatayi ismi verilen kumaş fabrikasının tesisi, İbrahim Paşa'nın gayret ve çalışmalarıyla olmuştur. [[Lale Devri]] ile başlayan park ve bahçelik de bu gayretli sadrazam sayesinde gerçekleşti. Ancak [[1730]] yılındaki [[Patrona Halil İsyanı]] ile yakılıp yıkılan bu bahçelerin benzerleri daha sonra [[Avrupa]]'da görüldü.
{{Osmanlı sadrazamları}}
| |||