|
'''Silahtar Mehmet Paşa''' [[III. Mustafa]] saltanatında [[25 Ekim]] [[1770]] - [[11 Aralık]] [[1771]] tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.
==HayatiHayatı==
18 Eylül 1710'da Istanbulİstanbul'da doğdu. BabasiBabası OsmanliOsmanlı donamasindadonamasında Piyale rutbesinerütbesine erismiserişmiş olan Cihangirli Kavun Ahmet Kaptan idi. AgabeyiAğabeyi [[Enderun]]'da bulunmaktaydibulunmaktaydı. Onun tavsiyesiyle sarayda helvahane ocaginaocağına katildikatıldı. 1731'de cikmaçıkma yaparak iciç kiler oglanlarioğlanları arasinaarasına ve 1741'de rikab cuhadariçuhadarı olan Hasoda'ya nakloldu. 1743'de padisahpadişah serşer tufekcisitüfekçisi; sonra peskirpeşkir agasiağası oldu. 1754'de [[III. Osman]] tahta gectiketengeçtikten sonra rikapdar; 2 gungün sonra cuhadarçuhadar ve 70 gungün sonra ise silahtar gorevlerinegörevlerine terfi terfianederek atandiatandı.
31 AgustosAğustos 1756'da ise vezirlik rutbesirütbesi verilip Saray'dan cikartilipçıkartılıp [[TirhalaTırhala]] Sancak Beyi gorevigörevi verildi. 1757'de II. Mustafa tahta gectigindegeçtiğinde TopkapiTopkapı'da sehzadeligişehzadeliği sırasında kendisine baglibağlı olanolarak cuhadarçuhadar gorevinigörevini yapmisyapmış olan Silahdar MehmatMehmet PasaPaşa'ya teveccuhunuteveccühünü gostermekgöstermek iciniçin kizkardesikızkardeşi AyseAyşe Sultan ile evlenmesini sagladisağladı. 16 Ocak 1758'de vekiller hgonderilerekgönderilerek TirhalaTırhala'da nikah yapildiyapıldı. Nisan 1758'de [[Silistere]]'de merkezi bulunan [[Ozi]] Eyaleti'bne vali tayin edildi. Bu goreve baslamadan istanbul'a davet edildi ve sadrazam [[Koca Mehmed Ragıp Paşa]] ile gorustukten sonra bir muddet esi Ayse Sultan'in Ortakoy'deki sarayinda kalmaya basladi. Bu sirada Silahdar Mehmet Pasa yerine Ozi valiligine bir baska vezir tayin edildi ve onun esi ile Istanbul'da bir yil birlikte oturmasi saglandi. Bu sirada kendine arpalik olarak Delvine Sancagi ve Hüdavendigâr Sancakgı has olarak verildi.
1758'de [[Silistere]]'de merkezi bulunan [[Özi]] Eyaleti'ne vali tayin edildi. Bu göreve başlamadan İstanbul'a davet edildi ve sadrazam [[Koca Mehmed Ragıp Paşa]] ile görüştükten sonra bir müddet eşi Ayşe Sultan'ın Ortaköy'deki sarayında kalmaya başladı. Bu sırada Silahdar Mehmet Paşa yerine Özi valiliğine bir başka vezir tayin edildi ve onun eşi ile İstanbul'da bir yıl birlikte oturması sağlandı. Bu sırada kendine arpalık olarak Delvine Sancağı ve Hüdavendigâr Sancağı has olarak verildi.
Mart 1759'da yien Ozi Valisi olark [[Silistre]]'ye harekete gecti ise kendine o aya sonu Rumeli Eyaleti valiligi verildi. Aralik 1760'da yine Istanbul'a davet edilerek esi Ayse Sultan ile Ortakoy'da birlikte oturdu. Mayis 1761'de Anadolu Valiligi'ne tayin edilip o eyalet merkezi olan [[Kutahya]]'ya gitti. ▼
▲Mart 1759'da yienyine OziÖzi Valisi olarkolarak [[Silistre]]'ye harekete gectigeçti ise kendine o ayaay sonusonunda Rumeli Eyaleti valiligivaliliği verildi. AralikAralık 1760'da yine Istanbulİstanbul'a davet edilerek esieşi AyseAyşe Sultan ile OrtakoyOrtaköy'da birlikte oturdu. MayisMayıs 1761'de Anadolu ValiligiValiliği'ne tayin edilip o eyalet merkezi olan [[ KutahyaKütahya]]'ya gitti.
Nisan 1762'de Sivas Eyaleti valiligine tayin olunduysa da oraya gitmeyip Istanbul'a davet olundu ve Aydin muhassalligi gorevini Istnabul'dan yapmaya basladi. 20 Temmuz 1764'de ise ikinci defa Anadolu Eyaleti valisi tayin edildi. Fakat Istanbul'da esi Ayse Sultan ile birkac ay daha birlikte kaldiktan sonra ▼bu eyalet merkezi olan Kutahya'ya 17 Eylul 1764'de gitti. Buradan Nisan 1765'de [[Selanik]] Sancak Beyi gorevine atandi. Ama daha oraya gitmeden Maras Eyaleti valiligi verildi. Sonra tekrar Ozi Eyaleti valiligine atanip bu eyalet merkezi olan [[Silistre]]'de oturdu. Mart 1767'de Hersek Sancagi ile yeni olarak birlestirilip buyultulmus olan Bosna Eyaleti valigi gorevi verilldi ve Silahdar Mehmet Pasa orada 1771'e kadar dort yil kaldi. BU valilik doneminde ortaya cikan [[1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı]] sirasinda Ruslar tahriki ile ortaya cikan Karadag isyanini hemen bastirmayi basarip Osmanli devletinin basina yeni bir gailenin cikmasini onledi.
▲Nisan 1762'de Sivas Eyaleti valiliginevaliliğine tayin olunduysa da oraya gitmeyip Istanbulİstanbul'a davet olundu ve AydinAydın muhassalligimuhassallığı gorevinigörevini Istnabulİstanbul'dan yapmaya basladibaşladı. 20 Temmuz 1764'de ise ikinci defa Anadolu Eyaleti valisi tayin edildi. Fakat Istanbulİstanbul'da esieşi AyseAyşe Sultan ile birkacbirkaç ay daha birlikte kaldiktankaldıktan sonra
Bu 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı sirasinda Guney Besarbya'da Kagul Nehri yakinlarinda 1 Ağustos,1770'de ortaya cikan Ruslara karsi yapilan [[Kartal Ovası Muharebesi]]'nde komutasindaki Osmanli ordusunun buyuk bir bozguna ugramasina neden olan Serdar-i Ekrem olan Sadrazam [[İvazzade Halil Paşa]] bu bozgundan sonra sadrazamlik ve serdar-i ekremlikten azledildi. [[25 Ekim]],[[1770]]'de Silahdar Mehmet Pasa Sadrazam ve orduya serdar-i ekrem olarak gorevlendirildi. ▼bu eyalet merkezi olan Kütahya'ya 17 Eylül 1764'de gitti. Buradan Nisan 1765'de [[Selanik]] Sancak Beyi görevine atandı. Ama daha oraya gitmeden Maraş Eyaleti valiliği verildi. Sonra tekrar Özi Eyaleti valiliğine atanıp bu eyalet merkezi olan [[Silistre]]'de oturdu.
Mart 1767'de Hersek Sancağı ile yeni olarak birleştirilip büyültülmüş olan Bosna Eyaleti valiliğı görevi verildi. Silahdar Mehmet Paşa orada 1771'e kadar dört yıl kaldı. BU valilik döneminde ortaya çıkan [[1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı]] sırasında Ruslar tahriki ile ortaya çıkan Karadağ isyanını hemen bastırmayı başarıp Osmanlı devletinin başına yeni bir gailenin çıkmasını önledi.
Silahdar Mehmet Pasa Bosna'dan morali cok bozuk ordunun basina ancak 24 Aralik 1770'de erisebildi. Osmanli ordusunun durumunu duzeltmeye vakit bulamadi. Ruslar Haziran 1771'de Kirim'i isgal ettiler ve Babadagi ile Bender kalelerini ellerine gecirdiler. Babdagi kaybindan birbucuk ay sonra 18 Kasim 1771'de bundan mesul tutulan Silahdar Mehmet Pasa serdar-i ekremlik ve sadrazamlik gorevinden azledildi. Bozgun sirasinda esyasi yagma edildigi icin geri kalan esyasi devlet tarafindan musadere edilmedi. Yeni sadrazam olarak [[Muhsinzade Mehmed Paşa]] ikinci kez sadrazam tayin edildi. ▼
▲Bu 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı sirasindasırasında GuneyGüney BesarbyaBeserabya'da Kagul Nehri yakinlarindayakınlarında 1 Ağustos,1770'de ortaya cikançıkan Ruslara karsikarşı yapilanyapılan [[Kartal Ovası Muharebesi]]'nde komutasindakikomutasındaki OsmanliOsmanlı ordusunun buyukbüyük bir bozguna ugramasinauğramasına neden olan Serdar- iı Ekrem olan Sadrazam [[İvazzade Halil Paşa]] bu bozgundan sonra sadrazamliksadrazamlık ve serdar- iı ekremlikten azledildi. [[25 Ekim]],[[1770]]'de Silahdar Mehmet PasaPaşa Sadrazam ve orduya serdar- iı ekrem olarak gorevlendirildigörevlendirildi.
Once vezirlik rutbesi de geri alindi. Kendisi [[Gelibolu]]'ya surgune gonderildi. Fakat cok gecmeden Subat 1772'de kayin biraderi olan padisah II. Mustafa tarafindan affedildi; vezirligi iade edildi. ▼
▲Silahdar Mehmet PasaPaşa Bosna'dan morali cokçok bozuk ordunun basinabaşına ancak 24 AralikAralık 1770'de erisebildierişebildi. OsmanliOsmanlı ordusunun durumunu duzeltmeyedüzeltmeye vakit bulamadibulamadı. Ruslar Haziran 1771'de KirimKırım' iı isgalişgal ettiler ve BabadagiBabadağı ile Bender kalelerini ellerine gecirdilergeçirdiler. BabdagiBabadağı kaybindankaybından birbucukbirbuçuk ay sonra 18 KasimKasım 1771'de bundan mesul tutulan Silahdar Mehmet PasaPaşa serdar- iı ekremlik ve sadrazamliksadrazamlık gorevindengörevinden azledildi. Bozgun sirasindasırasında esyasieşyası yagmayağma edildigiedildiği iciniçin geri kalan esyasieşyası devlet tarafindantarafından musaderemüsadere edilmedi. Yeni sadrazam olarakYerine [[Muhsinzade Mehmed Paşa]] ikinci kez sadrazam olarak tayin edildi.
Once [[Egriboz ]] adasi muhafizligi gorevi verildi ise de daha harekete gecmeden 27 Subat 1772'de [[Trabzon]] Valiligi'ne atandi. Buradan 21 Ocak 1774'de Selanik Sancak beyligine 3 Eylul 1775''de ikinci kez Bosna Eyaleti valigine getirildi. Nisan 1776'da Selanik Sancak beyligine geri getirildi. 24 Temmuz 1778'de ise ucuncu defa Bosna Vilayeti valiligi gorevi verildi. Sonra bir kez daha Selanik Sancak beyligi yapti. Mayis 1780'de ucuncu defa Anadolu Eyaleti valigi'yle Kutahya'ya gitti. Burada Hasanlı Kürtlerinin isyanlarai ile ugrasip asayişi yeniden temin etti. ▼
▲OnceBu azille birlikte vezirlik rutbesirütbesi de geri alindialındı. Kendisi [[Gelibolu]]'ya surgunesürgüne gonderildigönderildi. Fakat cokçok gecmedengeçmeden SubatŞubat 1772'de kayin biraderi olan padisahpadişah II. Mustafa tarafindantarafından affedildi; vezirligivezirliği iade edildi.
20 Mayis 1782'de [[Erzurum]] Eyaleti valigi verildi. Burada bozulmus olan asayisi geri getirmeyi basardi. Fakat buradan Istanbul'a zalimligi hakkinda sikayet yapilmisti. Silahdar Mehmed Paşa ile 1782'de sadrazam olan [[Yegen Haci Mehmed Pasa]]'nin arasi acikti. Nigde'ye surulmek, mallari musadere edilmek ve idam edilmek uzere tertipler yapildi. Fakat sadrazam 4 aylik gorevden sonra azledilip Silahdar Mehmed Paşa yardimiyla [[Halil Hamid Paşa]] [[31 Aralık]] [[1781]]'de sadrazam oldu. ▼
▲OnceÖnce [[ EgribozEğriboz ]] adasiadası muhafizligimuhafızlığı gorevigörevi verildi ise de daha harekete gecmedengeçmeden 27 SubatŞubat 1772'de [[Trabzon]] ValiligiValiliği'ne atandiatandı ve burada iki yıl görev yaptı. Buradan 21 Ocak 1774'de Selanik Sancak beyliginebeyliğine; 3 EylulEylül 1775 ''de ikinci kez Bosna Eyaleti valiginevaliğine getirildi. NisanNişan 1776'da Selanik Sancak beyliginebeyliğine geri getirildi. 24 Temmuz 1778'de ise ucuncuüçüncü defa Bosna Vilayeti valiligivaliliği gorevigörevi verildi. Sonra bir kez daha Selanik Sancak beyligibeyliği yaptiyaptı. MayisMayıs 1780'de ucuncuüçüncü defa Anadolu Eyaleti valigi'ylevaliği ile KutahyaKütahya'ya gitti. Burada Hasanlı Kürtlerinin isyanlaraiisyanları ile ugrasipuğraşıp asayişi yeniden temin etti.
Boylece 71 yasinda olan Silahdar Mehmed Pasa katilden kurtuldu. Vezirlik rutbesi yeniden verildi. Kendisine [[Nigde]] sancagi verildi ise de ihtiyarligini bahane eden Silahdar Mehmed Pasa bu gorevleri yuklenmekten kacindi. Fakat tekrar Girit Resmo sancagi verildi ve bunu reddedince de tekara Nigde sancagi verildi. Sonunda Bogazhisar Muhafizligi'ni kabul edip oraya gitti. Mayis 1783'de ise [[Cidde]]] sancagi verildi. Oraya gitmek icin denizden yola cikti ama [[Sakiz]] adasina vardigi zaman bir ulak ile [[Misir]] Eyalet valigi haberei geldi; bu eyalete yoneldi. Misir'da valilik yapmakta iken Mayis 1785'de Selanik sancagi ve Kavala sancagi arpalik verilerek Selanik'e bir gemi ile gelmesi emri geldi. ▼
▲20 MayisMayıs 1782'de [[Erzurum]] Eyaleti valigivaliliği verildi. Burada bozulmusbozulmuş olan asayisiasayişi geri getirmeyi basardibaşardı. Fakat buradan Istanbulİstanbul'a zalimligizalimliği hakkindahakkında sikayetşikayet yapilmistiyapılmıştı. Silahdar Mehmed Paşa ile 1782'de sadrazam olan [[ YegenYeğen HaciHacı Mehmed PasaPaşa]]' ninnın arasiarası aciktiaçıktı. NigdeNığde'ye surulmeksürülmek, mallarimalları musaderemüsadere edilmek ve idam edilmek uzereüzere tertipler yapildiyapıldı. Fakat sadrazam 4 aylikaylık gorevdengörevden sonra azledilipazledildi ve Silahdar Mehmed Paşa yardimiylayardımıyla [[Halil Hamid Paşa]] [[31 Aralık]] [[1781]]'de sadrazam oldu.
Fakat burada fazla kalmadi ayni yil Girit'te [[Hanya]] sancagi gorevi verildi. Orada iken 23 Mart 1786'da Girit Eyalet valisi tayin edildi. Bu gorevi yapmakta iken 21 Eylul 1788'de [[Kandiye]]'de hayat gozlerini yumdu. Oldugunde yasi 78 idi. ▼
▲BoyleceBöylece 71 yasindayaşında olan Silahdar Mehmed PasaPaşa katilden kurtuldu. Vezirlik rutbesirütbesi yeniden verildi. Kendisine [[ NigdeNiğde]] sancagisancağı verildi ise de ihtiyarliginiihtiyarlığını bahane eden Silahdar Mehmed PasaPaşa bu gorevlerigörevleri yuklenmektenyüklenmekten kacindikaçındı. Fakat tekrar Girit Resmo sancagisancağı verildi ve bunu reddedince de tekaratekrar NigdeNiğde sancagisancağı verildi. Sonunda BogazhisarBoğazhisar MuhafizligiMuhafızlığı' ninı kabul edip oraya gitti. MayisMayıs 1783'de ise [[Cidde]]] sancagisancağı verildi. Oraya gitmek iciniçin denizden yola ciktiçıktı ama [[ SakizSakız]] adasinaadasına vardigivardığı zaman bir ulak ile [[ MisirMısır]] Eyalet valigivaliliğine atandıği habereihaberi geldi; bu eyalete yoneldiyöneldi. MisirMısır'da valilik yapmakta iken MayisMayıs 1785'de Selanik sancagisancağı ve Kavala sancagisancağı arpalikarpalık verilerek Selanik'e bir gemi ile gelmesi emri geldi.
[[III. Ahmet]]'in kizi olan esi Ayse Sultan 1775'de 13 yil once olmustu. ▼
▲Fakat burada fazla kalmadikalmadı ayniaynı yilyıl Girit'te [[Hanya]] sancagisancağı gorevigörevi verildi. Orada iken 23 Mart 1786'da Girit Eyalet valisi tayin edildi. Bu gorevigörevi yapmakta iken 21 EylulEylül 1788'de [[Kandiye]]'de hayathayata gozlerinigözlerini yumdu. OldugundeÖldüğünde yasiyaşı 78 idi.
▲[[III. Ahmet]]'in kizikızı olan esieşi AyseAyşe Sultan 1775'de 13 yilyıl onceönce olmustuölmüştü.
==Degerlendirme==
| 