Fırtına Deresi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
|||
14. satır:
Fırtına deresi yükseklerden inerken birçok kola ayrılır. Bu kollar dağın yamaçlarında akarken ormanın içinde birçok irili-ufaklı göller ve çağlayanlar meydana getirirler. Fırtına deresi özellikle son yıllarda [[rafting]] sporuna meraklı olanlar için ideal bir merkez halini almıştır.
==DERE HAVZASI==
Fırtına Deresi havzası Rize ilinin Ardeşen ve Çamlıhemşin ilçelerinin
Sınırları içerisinde yer almakta olup, 1177,03 km²’lik yüzölçümü ile Doğu
Karadeniz’deki en büyük akarsu havzalarından biridir. Kuzeyden Karadeniz,
güneyden Kaçkar ve Soğanlı dağlarının su bölümü çizgisi ile sınırlanmıştır. Deniz
kıyısından hemen duvar gibi yükselen dağlar 40 km kuş uçuşu mesafede 3900
metrelere ulaşır. Türkiye’nin 4. büyük zirvesi olan Kaçkar Dağı 3932 m çalışma
sahasını güneyden sınırlayan su bölümü hattının en yüksek noktasıdır. Yine,
Verçenik Dağı (3711 m), Altıparmak Dağı (3562 m) sahayı güneyden sınırlayan
yüksek kütlelerdir. Çalışma sahasını doğuda Çağlayan Deresi havzası, batıda ise
Ortaköy Deresi havzası ile sınırlanmıştır.
===Klimatik Özellikler===
Dünya iklimlerinin yapısı genel olarak atmosfer sirkülasyonuna bağlı olmakla
beraber, bulunan yerin matematiksel konumu v.b özellikleri de bağlıdır. Böylece
yüksek enlemlerde kutup ve kutup altı iklimleri görülürken, orta enlemlerde ılıman
iklimler, tropikal iç bölgelerde ise ekvatoral ve tropikal iklimler görülmektedir.
Özellikle yer-deniz-atmosfer ilişkileri, karasallık, yerşekli, yükseklik etkisi bölgesel
iklimlerin kökenini tayin eder.
Çalışma sahası polar hava kütleleri ile tropikal hava kütlelerinin geçiş
sahasında yer alır. Bu kütlelerin gezici karakterde olması nedeniyle bölgede iklim
mevsimlere göre değişiklik gösterir. Kışın polar hava kütleleri hakim iken yazın
tropikal hava kütleleri sahada etkili olur ve bol yağış alır.
===Sıcaklık===
Sahanın dağlık olması ve kısa mesafelerde 3900 metreye kadar
yükseltinin artması sıcaklık değerlerinin havza içindeki farklı noktalarda farklı
değerler göstermesine neden olur. Yükseklikle sıcaklığın değişmesinde, atmosferin
yerden ısınması, atmosferin ve su buharının alt kısımlarında daha yoğun olması
önemli faktörlerden biridir. Yıllık ortama sıcaklık Ardeşen’de 13,9 °C dir. Ortalama
yüksek sıcaklık 17,5°C ve ortalama düşük sıcaklık 11,3 °C değerlerinin birbirine çok
yakın olmasında en önemli faktör sahadaki nem oranıdır. Ardeşen meteoroloji
istasyonun kıyıda yer alması ve yıllık ortalama bağıl nem değerinin % 70–80 arasında
değişmesi aşırı ısınmaya ve soğumaya engel olmaktadır. Ayrıca fön rüzgarlarının kış
aylarında sahayı etkilemesi aşırı soğumayı engellemektedir. Sahada en soğuk mevsim
kış olup; en düşük ortalama sıcaklık şubat ayında görülür (3,1 °C). Şubat ayından
sonra ısınan hava hafif değişkenlikler göstererek en yüksek değerlere Ağustos ayında
ulaşır. Ağustos ayı ortalama sıcaklığı 23,4 °C iken ortalama en yüksek sıcaklık ise 27,3 °C dir. Ağustos ayından sonra Aralık ayına kadar düzenli bir şekilde düşen
sıcaklık Şubat ayında yine minimum değerlere ulaşır
===Yağış===
Çalışma sahası Türkiye genelinde en fazla yağış alan bölgesi içerisinde yer alır
(Yıllık toplam yağış miktarı 1956 mm). Her mevsim bol yağış alan sahada Eylül,
Ekim, Kasım ve Aralık aylarında aylık ortalama yağış 200 mm’nin üzerindedir. En
fazla yağış Ekim ayında düşer (273 mm,). Yağışlar bahar ve yaz aylarında
yağmur şeklinde iken, kış aylarında kıyıda yağmur zaman zaman kar, yüksek sahalara
doğru kar şeklinde düşer. Sonbaharda sağanak karakter taşıyan yağışlar, çalışma
sahasında sel ve taşkın gibi doğal afetlere yol açar. Sahada yağışın en az olduğu ay
Nisan ayı olup (57 mm) genel itibariyle bahar mevsiminde yağış diğer mevsimlere
göre daha azdır. Sahanın topografik şartları yağışın fazlalığında rol oynayan en
önemli etkenlerden biridir. Çalışma sahasında dağların denize paralel şekilde ve
kıyıdan kısa mesafeler içinde yükselmesi orografik yağışların oluşmasına sebebiyet
vermektedir.
===JEOMORFOLOJİK ÖZELLİKLER===
Fırtına Deresi havzası Doğu Karadeniz Dağlarının Karadeniz aklanında yer
alan akarsu havzalar içerisinde en büyük ve yüzey şekilleri bakımından en arızalı
görünüme sahip olanıdır. Çalışma sahasında, deniz kıyısından güney yönünde 40 km
gidildiğinde 3900 metrelere kadar çıkan (Karçar zirvesi 3932 m) ani bir yükselti
artışını görmek mümkündür.
Fırtına Deresi Havzasının Jeomorfolojik görümüne bakıldığında, öncelikle
kıyıdan başlayan ve basamak şeklinde yükselen taraçalar dikkati çeker. Havzanın iç
kısımlarına doğru, akarsu boyunca vadi tabanlarında ve eğim şartlarının da müsaade
ettiği yüksek kısımlarda dağ içi ovaları yer alır. Havza genelinde diğer dikkat çekici
jeomorfolojik özellik ise gittikçe daralan ve derinleşen V şekilli vadilerdir. Daha
yüksek sahalarda kademeli yamaçlar, 2000 metrenin üzerinde yerine kayalıklara
geçilir. 2500 metrenin üzerinde ise büyük glasiyal vadilerinin ve üst seviyelerde ise
hakim sivri tepeler ve daimi karlarla ve buzlularla kaplı dağlar yer alır (Şekil 15).
Katılaşım kayaçlarının büyük alanlara yayıldığı çalışma sahası, üst kreatese
de meydana gelen tektonik deformasyonlar sonuncu kıvrılmış ve yükselmiştir.
Neotektonikte de devam eden tektonik deformasyonlar, sahada kabaca KD-GB ve DB
doğrultusunda uzanan tektonik hatlar ile, akarsu şebekesinin oluşum ve gelişimini
yönlendirmiş, yer yer 300 metreyi bulan su düşüşlerine ve eğim kırıklıklarına neden
olmuştur. Tektonizma sonucunda yükselen saha, dış etken ve süreçlerin günümüze
kadar devam eden faaliyetleri sonucunda bugünkü görünümüne kavuşmuştur. Alçak
alanlarda ve platolarda flüviyal süreçler, okyanusal iklim şartlarını yansıtan bir yağış
etkinliği ile sahayı hızla aşındırırken, yüksek kesimlerde de son buzul çağının
morfolojik izleri hala görülebilmektedir. Yüksek kesimlerde, buzul topoğrafyasına
ait izler 3900-2100 metreler arasında görülebilir. 2100 metreden daha alçak irtifalara
inildikçe Fırtına deresi, yatağını iyice yararak bazı kesimlerde 1500 metreye varan
dik yamaçlı derin vadiler açar. Fırtına deresi havzasının profil serilerine bakıldığında
sahadaki kademeli yapı ve kuvvetli aşınımın izlerini görmek mümkündür.
Fırtına deresi havzasında, eğim güneyden kuzeye doğru, diğer bir deyişle Doğu
Karadeniz dağların zirvelerinden Karadeniz’e doğru yönelmekle birlikte, aynı
zamanda çalışma sahasında doğudan batıya doğru bir çarpılma söz konusudur.
===Toprak Özellikleri===
Fırtına deresi havzasında yüksek yağış etkinliği, mevsimler arasında fazla
değişkenlik göstermeyen sıcaklık faktörleri, kıyıdan 3900 metrelere hızlı bir şekilde
ulaşan arızalı topoğrafyası ve jeolojik yapıda volkanik kayaçların yoğunlukta olması
farklı toprak gruplarının oluşmasına neden oluşmuştur.
Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılan kapsamlı arazi
çalışmalarına göre, Rize toprakları altı ana grupta toplanmaktadır. Bunlar; alüvyal
topraklar, kolüvyal topraklar, kırmızı-sarı podzolik topraklar, gri-kahverengi
podzolik topraklar, kireçsiz kahverengi orman toprakları ve yüksek dağ çayır
toprakları şeklindedir.
==Resimler==
| |||