|
#REDIRECT [[XMPP (Genişletilebilir Mesajlaşma ve Varlık Protokolü)]]
'''Extensible Messaging and Presence Protocol''' ('''XMPP''') (önceki adıyla '''Jabber'''<ref>[http://www.jabber.com/CE/AboutUs Jabber Inc. - About Us]</ref>), Internet'teki iki ucun herhangi bir yapısal bilgiyi birbirleri arasında karşılıklı ve neredeyse eş zamanlı aktarmalarına olanak sağlayan açık bir [[XML]] protokol ve teknolojileri bütünüdür.
== Özellikleri ==
XMPP'ın sunduğu altyapı itibarı ile çok daha fazlası için kullanılabilecek iken internet üzerindeki ilk uygulama alanı karşımıza [[ICQ]], [[AIM]], [[Yahoo]] gibi servisler ile de gerçekleştirilebilen bir ''anında haberleşme'' ağı olarak çıkmış olmasına karşın, şu anda kullanılan ve yukarda anılan mesajlaşma servislerinin sunamadığı birçok avantajı sunmaktadır:
* Açıktır: XMPP protokolleri açık ve özgürdür (kamuya aittir), ve kolayca anlaşılabilirdir; istemciler, sunucular, bileşenler ve kod kütüphaneleri için birden fazla uygulama mevcuttur.
* Standarttır: [[IETF]] (internet engineering task force; türkçeye sözcük sözcük çevrilmiş hali: Genel ağ mühendislik görev gücü) çekirdek [[XML]] (Extensible Markup Language; türkçeye sözcük sözcük çevrilmiş hali: genişletilmiş işaret dili) sürekli yayın protokollerini kabul edilen mesajlaşma teknolojisi olacak şekilde formalize etmiştir. XMPP'da kullanılmakta ve IETF'nin standartlaşma sürecine uygun olarak [[XMPP Standards Foundation]] (önceki adıyla Jabber Software Foundation) tarafından geliştirilmektedir.
* Kendini ispatlamıştır -- Jabber teknolojisi ilk olarak [[1998|1998'de]] geliştirilmeye başlanmıştır ve şu anda nerede ise tamamen kararlıdır. Şu anda XMPP teknolojileri yüzlerce geliştirici tarafından geliştirilmekte, onbinlerce suncusu Internet üzerinde çalıştırılmakta ve milyonlarca insan mesajlaşma için kullanmaktadır.
* Merkezi değildir: XMPP ağının mimarisi [[e-posta]] mimarisine çok benzer, herhangi bir kişi bir XMPP sunucu işletebilir.
* Güvenlidir: Herhangi bir XMPP sunucu, XMPP ağından tamamen izole edilebilir, örneğin sadece yerel bir ağ içerisinde kullanılabilir, ve çekirdek XMPP spesifikasyonlarında yer verilen [[SASL]] (kimlik doğrulama güvenlik katmanı) ve [[TLS]] (iletim katmanı güvenlik protokolü) ile güçlü ve sağlam bir güvenlik sunar.
* Genişletilebilirdir: Herhangi birisi XML'den faydalanarak çekirdek protokol üzerine kendi istediği fonksiyonları inşa edebilir.
* Esnektir: XMPP uygulamaları XMPP'ın sunduğu altyapı sayesinde mesajlaşmanın ötesinde, ağ yönetmek, dosya ve içerik paylaşmak, uzaktaki sistemlerin durumunu görüntülemek (system monitoring), oyun oynamak için de kullanılabilir.
* Kozmopolittir: Çok sayıda şirket ve açık kaynak kodlu proje XMPP protokolünü kullanmaktadır, gerçek zamanlı uygulamalar ve servisler geliştirmektedir.
== Çok kullanılan XMPP istemcileri ==
İstemcilerin güncel bir listesine http://xmpp.org/software/clients.shtml adresinden ulaşılabilir.
== İlgili bağlantılar ==
* [[Google Talk]]
== Kaynakça ==
<references />
== Dış bağlantılar ==
* [http://xmpp.org/ XMPP Standards Foundation] (İng.)
{{Anında mesajlaşma}}
{{Yazılım-taslak}}
[[Kategori:İletişim programları]]
[[ar:إكس إم بي بي]]
[[ast:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[be-x-old:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[bg:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[ca:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[cs:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[da:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[de:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[el:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[en:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[eo:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[es:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[et:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[eu:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[fi:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[fr:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[hu:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[it:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[ja:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[lt:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[ms:XMPP]]
[[nl:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[no:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[pl:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[pt:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[ru:XMPP]]
[[simple:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[sk:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[sl:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[sr:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[sv:XMPP]]
[[th:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[tl:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[uk:XMPP]]
[[uz:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[vi:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[wa:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[yo:Extensible Messaging and Presence Protocol]]
[[zh:XMPP]]
| 