São Paulo (eyalet): Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
183. satır:
}}
'''São Paulo''', [[Brezilya]]'nın güneydoğu kesiminde, [[Atlas Okyanusu]] kıyısında eyalet (''estado''). Yüzölçümü 247.898 km²'dir. Ülkenin en zengin ve kalabalık bölgesi olan São Paulo eyaleti, Brezilya GSMH'sindeki payı yaklaşık üçte birini oluşturur. Eyalet merkezi [[São Paulo]], Brezilya'nın en büyük kentidir.
==Tarih==
Bölgeye ilk yerleşenler, [[Santos]] yakınlarındaki gözde sayfiye kenti [[São Vicente (São Paulo)|São Vicente]]'ye gelen kâşif [[Martim Afonso de Souza]] önderliğindeki [[Portekiz]]lilerdi (1532). Brezilya yönetim bölgelerine (''capitania'') ayrıldığında, [[Rio de Janeiro]]'nun güneyinde kalan tüm Brezilya topraklarını içine alan São Vicente'nin valiliği Souza'ya verildi (1534). 1681'de yönetim bölgesinin adı São Paulo olarak değiştirildi ve São Paulo kenti (kuruluş 1554) merkez oldu. Bölgedeki Paulista (ilk göçmenler) ya da Paulistano adıyla anılan Portekizli nüfus 18. yüzyılda batıya, kuzeye ve güneye doğru yayıldı. São Paulo'nun ticarete ve [[şeker]] ile başka tarım ürünlerine dayanan ekonomisinde, 19. yüzyılda [[kahve]] üretiminin başlamasıyla yeni bir döneme geçildi. Nüfus artışı 1870'li yıllara kadar çok az oldu. 1870'te kahve tarımının yol açtığı iktisadi devrim patlak verdi.
Brezilya'nın bağımsızlığı 1822'de São Paulo'da ilan edildi. Bu tarihte yönetim bölgesi, yeni [[Brezilya İmparatorluğu]]'nun bir ili oldu. 1889'da cumhuriyetin kurulmasından sonra São Paulo eyalet yapıldı, ekonomisi güçlendikçe siyasal önemi de arttı. İmparatorluğun yıkılmasından (1889) sonra göreve gelen üç sivil başkan da Paulistalardandı. 20. yüzyılda Paulistalar düzenli denebilecek biçimde önemli siyasal görevleri ellerinde tuttular.
Hayvan ticareti ya da şekerkamışı tarımıyla zenginleşmiş bazı São Paulolular yeni tarımın önemini kavradılar. Yalnızca verimli topraklar (bazaltların ayrışmasıyla oluşan toprak) aramakla yetinmediler, aynı zamanda demiryolu şirketleri kurdular ve göç hareketini örgütlediler. Kahve tarımı, önce çöküntü alanında, daha sonra da kıyı kesimi ile hemen arkasındaki (Ribeirão Preto, Araraquara) verimli toprakları kapladı. Çoğunluğu İtalyan olmak üzere öteki İspanyol ve Portekizli binlerce göçmen Santos'a geldi ve plantasyonlarda (''fazendas'') tarım işçisi olarak çalışmaya başladı.
==Doğal Yapı==
Eyaletin Atlas Okyanusu cephesi alüvyonlardan oluşan ova şeridiyle kaplıdır. Arkada [[Serra do Mar]] sıraları yükselir. Ormandaki ağaçlar büyük ölçüde tahrip edilmiştir. Daha ötede [[Paraíba do Sul]] vadisi ile São Paulo kentinin bulunduğu [[Tietê]] havzası, akaçlamanın batıya doğru yöneldiği yüksek toprakları yarar. Nehirler, 400 km'den uzun hilal biçimindeki pürüzlü bir çöküntü alanına dökülür. Bu çöküntü alanı batıda, [[kumtaşı]] ve [[bazalt]] katmanlarının art arda geldiği bir yamaçla sınırlıdır. Öteki yüzü [[Paraná (nehir)|Paraná]] vadisine doğru hafifçe eğimli uzun platolardan oluşur.
[[Paraná (nehir)|Paraná]] ile kolları Paranapanema, Tietê, Pardo, Canoas, Inferno, Anhanguera, Turvo ve Dourados, [[Río de la Plata]] halicine doğru batı yönünde akar. Platonun doğu ucunda doğuya doğru alçalır. [[Paraíba do Sul]] Nehri, São Paulo ilinin biraz doğusundan kuzeydoğuya yönelir ve [[pirinç]] yetiştirilen bir taşkın ovasında menderesler çizerek kıyıya paralel akar.
Kıyıda ortalama sıcaklık yaklaşık 20°C, yıllık yağış miktarı yaklaşık 2.007 mm'dir. Platoda ortalama sıcaklık 18°C-20°C arasında değişir. Dağlık kesimlerde yıllık yağış miktarı 1.498 mm'ye ulaşır. Eyaletin güney kesiminden Oğlak Dönencesi geçer. Kıyıda iklim sıcak ve çok yağışlıdır.
Bölgenin eski yaprakdökmeyen ormanlarının
==Demografi==
| |||