Muhammed Zahir Şah: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
2. satır:
'''Muhammed Zahir Şah''' (d. 15 Ekim 1914 - ö. 23 Temmuz 2007), [[1933]]-[[1973]] arasında [[Afganistan]] kralı.
[[Muhammed Nadir Şah]]'ın oğluydu.1920'lerin sonlarında kargaşılığa son verilmesinde ve merkezi denetimin yeniden sağlanmasında kardeşleriyle birlikte önemli rol oynadı.Ayrıca hükümette bakan olarak görev aldı. [[Kasım]] [[1933]]'te babasının öldürülmesi üzerine 19 yaşında tahta çıktı.Ama devlet işlerini akrabalarının yönetmesi nedeniyle uzun yıllar geri planda kaldı. [[1964]]'te bir anayasa çıkararak [[meşruti monarşi]]ye dayalı bir düzen getirdi. Akrabalarının kamu görevleri üstlenmesini yasaklayarak iktidarını pekiştirdi. İzleyen dönemde bir dizi ekonomik kalkınma projesi gerçekleştirdi.
[[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]] ve [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'den aldığı dış yardımlarla sulama tesisleri ve otoyollar yaptırdı.Uluslararası ilişkilerde [[Afganistan]]'ın tarafsızlığını korumayı başardı. Bununla birlikte giriştiği reformlar [[Kabil]] çevresi dışında pek etkili olamadı. Ülke 1970'lerin başlarında kuraklık ve açlıkla karşı karşıya kaldı.[[Pakistan]] sınırındaki [[Peştu]] kabilelerinin özerklik mücadelesi daha da tırmandı. Başkentteki siyasal yapı ülkenin ekonomik sorunlarının üstesinden gelemedi.Kralın kayınbiraderi General [[Muhammed Davud Han]] [[17 Temmuz]] [[1973]]'te kansız bir darbeyle monarşiyi devirerek cumhuriyet ilan etti.Tahttan resmen [[24 Ağustos]] [[1973]]'te çekilen Zahir Şah, daha [[İtalya]]'ya sürgüne gitti.
[[Sovyet-Afgan Savaşı]] sırasında sürgündeki muhalifleri örgütleme planı başarısızlığa uğradı. [[2001]]'de, [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'nin [[Afganistan]]'daki [[Taliban]] yönetimini devirmesinden sonra ülkeye döndü. Ülkesindeki etnik grupların birliğini sağlamak için geleneksel [[Loya Jirga]] başkanlığına geçti, ancak bu hareketi, ülkede monarşinin geri dönüşüne zemin hazırlayabileceği endişesiyle yoğun tartışmalara neden oldu.
Muhammed Zahir Şah, 23 Temmuz 2007 tarihinde uzun süren hastalığının ardından, [[Kabil]]'deki başkanlık sarayında öldü. Ölümü Başkan [[Hamid Karzai]] tarafından ulusal televizyonda açıklandı. Cenazesi 24 Temmuz'da yapıldı. Tabutu daha sonra Maranjan Hill kraliyet türbesine taşınmadan önce bir camiye götürüldü.
{{başlangıç kutusu}}
| |||