Fransa'nın Mısır ve Suriye seferi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Makedon (mesaj | katkılar)
k Osmanlı Devleti, Osmanlı İmparatorluğu ile değiştirildi.
9. satır:
|bölge=
|sonuç=[[Birinci Cumhuriyet (Fransa)|Fransa]]'nın geri çekilmesiyle [[Mısır]], [[Osmanlılar|Osmanlılara]] bırakıldı.
|savaşan1=[[Dosya:Flag of the Ottoman Empire.svg|22px]] [[Osmanlı Devletiİmparatorluğu]]<br /> {{bayraksimge|Birleşik Krallık}}[[Britanya İmparatorluğu]]
|savaşan2=[[Dosya:Flag of France.svg|22px]] [[Birinci Cumhuriyet (Fransa)|1.Fransa Cumhuriyeti]]
|kumandan1= [[Cezzar Ahmet Paşa]]
23. satır:
 
== Bağlam ==
[[Dosya:Territorial changes of the Ottoman Empire 1798.jpg|thumb|1798'de Osmanlı Devletiİmparatorluğu]]
Mısır Seferi, dönemin Fransa hükümetinin girişimiyle gündeme gelmiştir. Sefer, bu dönemde Fransa ve Büyük Britanya arasındaki mücadele bağlamı çerçevesinde değerlendirilebilir. [[1796]]-[[1797]] arasında İtalya'da Fransa lehine başarılı bir askeri sefer yürütmüş olan General [[Napolyon Bonapart]], 1797'de Fransa'ya dönmüştü. Şubat [[1798]]'de dönemin Fransa hükümeti, Büyük Britanya'nın Fransa tarafından işgal edilmesi yönündeki planını General Bonapart'a iletti. Bonapart, yaptığı stratejik değerlendirmeler sonrasında bu planın gerçekçi olmadığı sonucuna vardı ve dışişleri bakanı [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]]'un da önerisiyle, hükümete Mısır'ın işgalini önerdi. Bu şekilde, [[Osmanlı Devletiİmparatorluğu]]'nin bir vilayeti olan Mısır'ın ele geçirilmesiyle [[Büyük Britanya]]'nın Mısır ve doğu ticaret yolları üzerindeki etkisinin ortadan kaldırılması ve [[Uzakdoğu]] erişiminin engellenmesi amaçlanıyordu. Ayrıca seferin Fransa'nın [[Akdeniz]] ticaretinin Büyük Britanya rekabeti karşısında güvenceye alınmasına da hizmet etmesi amaçlanmıştı. Mevcut yönetim, bir bakıma İtalya Seferi sonrasında kamuoyunca çok takdir edilen Napolyon Bonapart'ı Fransa'dan uzaklaştırmak için öneriye ilgi göstermişti.
 
== Seferin Başlangıcı ve Nil Savaşı ==
32. satır:
 
{{Anamadde|Nil Savaşı}}
Nelson komutasındaki Britanya donanması [[1 Ağustos]] 1798 tarihinde [[Abukir]] koyunda demirlemiş olan Fransız donanmasına saldırdı; bu şekilde başlayan [[Nil Savaşı]]’nda Britanya donanması parlak bir zafer kazandı. Nil Savaşı, Abukir Deniz Muharebesi olarak da adlandırılmaktadır. Muharebe sonrasında, [[2 Eylül]] [[1798]] tarihinde [[Osmanlı Devleti]]İmparatorluğu [[Birinci Cumhuriyet (Fransa)|Fransa]]'ya savaş ilan etti.
 
Bonapart, Nil Savaşı'nın ardından [[Kahire]]'ye ilerledi. Kahire'yle birlikte tüm Mısır’a hakim olan Fransa, Osmanlı sarayı ile sürtüşme içinde olan Memluk beylerini tasfiye etmek, sulama projeleri, okul ve hastane inşaasına girişmek gibi düzenlemelere başladı. Yanında götürdüğü bir bilim heyeti de derhal arkeolojik kazılara ve bilimsel araştırmalara girişti. Aynı zamanda Akdeniz'le [[Kızıl Deniz]]'i birbirine bağlayacak bir suyolu kazılması konusunda fizibilite çalışmaları başlatıldı.
40. satır:
== Akka Kuşatması ve Abukir Muharebesi ==
{{Anamadde|Akka Kuşatması (1799)}}
Bu noktada savaş bir açmaza dönüşmüştü. Fransa Cumhuriyeti Mısır'ı ele geçirmişti, fakat donanmanın yok olması nedeniyle Mısır ve Fransa arasındaki bağlantısını kurulamıyordu. Bu yüzden Bonapart komutasındaki ordu savaşın devam etmsi için gereken lojistik ve askeri desteği de alamıyordu. Britanya donanması da denizlere hakim olmasına rağmen donanmalarının Mısır önünde konuşlanmış olmasından dolayı Fransız ordusunu Mısırdan çıkartacak kara ordusunu Britanya'dan getiremiyolardı. Bu açmazın farkında olan Bonapart Mısır'a kara yönünden gelebilecek tehditleri engellemek için Suriye'ye doğru harekete geçti. Ordularını [[Filistin]] yönünde yürüyüşe kaldırarak Osmanlı Devletiİmparatorluğu üzerine yürümeye başladı.
Osmanlı eyalet ordusu [[18 Mart]] [[1799]] tarihinde küçük bir liman kenti olan [[Akka]] önlerine toplanmıştı. Akka kalesinde konuşlanan [[Cezzar Ahmet Paşa]] komutasındaki Osmanlı kuvvetleri 1200 kadar yeniçeri, 2.500 bin süvari ve 20 bin düzensiz Arap savaşçısını içeriyordu. 25.000 kişilik Osmanlı ordusu 12.000 kişilik Fransız ordusu karşısında üste üste mağlubiyet aldı. Fakat bir hafta sonra [[III.Selim]]'in modern tarzda eğitilmiş ve Britanya tarafından silahlandırılmış yeni Nizam-ı Cedit ordusu 8 bin 500 kişi mevcudiyeti ile Akka önlerine geldi. Bundan sonra gece gündüz sürdürülen topçu ateşi ve art arda girişilen taarruzlar Akka savunmasında bir gedik açamadı. Bonapart, [[21 Mayıs]] tarihinde kuşatmayı kaldırıp Kahire’ye çekildi. Mısır'daki ılımlı işgal tutumu, Fransız ordularının [[Filistin]] yönünde ilerlemeleriyle bozulmuştur. Akka’dan çekilirken savaş esirlerinin öldürülmesi, yerli halk üzerindeki mali yükümlülüklerin arttırılması, bir süre sonra isyanlara yol açacaktır.
 
46. satır:
 
== Napolyon Bonapart Sonrasında Mısır Seferi ==
Bonapart'ın dönüşünden sonra Mısır'da konuşlanmış olan Fransa kuvvetlerinin komutası General Jean-Baptiste Kléber'e geçti. Kléber Osmanlı Devletiİmparatorluğu ile [[24 Ocak]] [[1800]] tarihinde [[El-Ariş Sözleşmesi]]'ni imzaladı, bu sözleşmenin hükümleri uyarınca Fransa kuvvetleri Mısır'dan çekilecekti. Ancak Osmanlı Devletiİmparatorluğu'ninnun müttefiki konumunda olan Britanya bu sözleşmeyi imzalamayı reddetti. Britanya desteğiyle Osmanlı ordusu Fransa kuvvetlerine saldırdı. [[20 Mart]] [[1800]] tarihinde Osmanlı ve Fransa orduları arasında yapılan Heliopolis muharebesini Fransa kazandı. Kléber komutasındaki ordu Kahire'ye döndü. Ancak ordunun tutumu Mısır halkının tepkisini çekmeye başlamıştı. Kléber'in [[14 Haziran]] [[1800]]'de Suriyeli bir öğrenci tarafından öldürülmesinden sonra Mısır kuvvetlerinin komutası General [[Jacques de Menou]]'ya geçti. Menou komutasındaki Fransa ordusu [[21 Mart]] [[1801]]'de Abukir'de yapılan muharebede Britanya kuvvetleri karşısında yenik düştü. [[27 Haziran]] [[1801]] tarihinde Fransa birliklerinin [[Mısır]]'dan geri çekilmesini düzenleyen bir sözleşme imzalandı. [[9 Ekim]] [[1801]]'de imzalanan [[Paris Barış Senedi]] ile iki devlet arasındaki barışın şartlarını ortaya koyuyordu. Osmanlı Devletiİmparatorluğu ve Fransa arasındaki nihai barış antlaşması niteliğindeki [[Paris Antlaşması (1802)|Paris Antlaşması]] [[25 Haziran]] [[1802]]'de imzalandı.
 
== Değerlendirme ==