Saray ekonomisi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
kDeğişiklik özeti yok |
kDeğişiklik özeti yok |
||
30. satır:
[[Antik Mısır]]’da, [[Mezopotamya]]’da ve [[Doğu Akdeniz]]’de [[Geç Bronz Çağı]]’nda saray ekonomileri giderek küçülmüştür. Bu ekonominin yerini kendi işlerine sahip özel mülkiyete dayalı tüccar sınıfı almaya başladı. Saray ekonomilerinin son kalıntıları [[Miken]]’deydi ve onlar da [[Bronz Çağı Çöküşü]]’nü izleyen [[Yunan Karanlık Çağları|Grek Karanlık Çağı]] içinde eriyip gittiler.
==
Antik çağda ticaret her durumda fazlasıyla riskli bir işti. Özellikle uzun mesafeli karasal ticaret, nakliye olanaklarının zayfı ve yavaş olması nedeniyle riskler yaratıyordu. Ayrıca her zaman soygun riski de vardır. Bu bağlamda karasal ticarete konu olan mallar hafif, değerli ve kolay bozulmayan mallar olmak zorundadır. Büyük miktarda mallar –tahıl gibi- karlı olarak ancak deniz ticaretine konu olabilmektedir. Bu tip malların kara yoluyla ticareti fazladan ve oldukça büyük bir maliyet gerektiriyordu. Sonuç olarak antik çağın belli başlı ticari faaliyetleri hep, bunu finanse edebilecek durumdaki saray ve tapınak tarafından harekete geçirilmiştir. Örneğin [[Babil|Babil İmparatorluğu]]’nda ticaret, saray ve tüccarın gümüş olarak koyduğu açılış sermayesinden oluşan bir fon tarafından finanse edilmiştir. Sarayın ticaret üzerindeki belirleyici rolünü gösteren bir başka örnek [[Kültepe]]’de bulunan kil tabletlerden görülmektedir. Kültepe [[karum]]undaki nüfus, hemen hemen tümüyle Asurlu tacirlerdi ama ticari ilişkiler, Asur yönetimi ile Kültepe yönetimi arasında yapılana antlaşmalara dayanmaktaydı.<ref>Lukas de Blois,R. J. van der Spek, [http://books.google.com.tr/books?id=KLfxNZH4XAQC&pg=PA57&dq=palace+economy&hl=tr&sa=X&ei=_WobT7D0POTE4gT77twB&ved=0CG4Q6AEwCQ#v=onepage&q=palace%20economy&f=false An Introduction to the Ancient World] Sh.: 54-55</ref>▼
En genel biçimiyle saray ekonomisinde mal ve değer akışları şu şekilde şemalaştırılabilir,
* Tüm tarıma elverişli topraklardan alınan vergiler,
:* tapınağa ait topraklardan,
:* özel mülkiyete konu topraklardan,
:* üst düzey saray görevlilerine ve subaylara verilmiş topraklardan,
:* saraya ait topraklardan elde edilen gelirler,
* diğer gelirler,
:* çeşitli yükümlülükler,
:* gümrük vergileri,
:* savaş ganimetleri,
:* bağlı kabilelerden alınan haraç ve vergiler.
Tüm bu gelirler,
* tapınağa,
* yönetim giderlerine,
* hükümdarın kişisel harcamalarına,
* orduya,
* büyük inşaat projelerine,
* çiftliklere verilen tohumluğa,
* zananatkarlara verilen hammaddelere,
* ticarete
harcanacaktır.<ref>Lukas de Blois,R. J. van der Spek, Sh.: 57</ref>
=== Ticaret ===
▲Antik çağda ticaret her durumda fazlasıyla riskli bir işti. Özellikle uzun mesafeli karasal ticaret, nakliye olanaklarının zayfı ve yavaş olması nedeniyle riskler yaratıyordu. Ayrıca her zaman soygun riski de vardır. Bu bağlamda karasal ticarete konu olan mallar hafif, değerli ve kolay bozulmayan mallar olmak zorundadır. Büyük miktarda mallar –tahıl gibi- karlı olarak ancak deniz ticaretine konu olabilmektedir. Bu tip malların kara yoluyla ticareti fazladan ve oldukça büyük bir maliyet gerektiriyordu. Sonuç olarak antik çağın belli başlı ticari faaliyetleri hep, bunu finanse edebilecek durumdaki saray ve tapınak tarafından harekete geçirilmiştir. Örneğin [[Babil|Babil İmparatorluğu]]’nda ticaret, saray ve tüccarın gümüş olarak koyduğu açılış sermayesinden oluşan bir fon tarafından finanse edilmiştir. Sarayın ticaret üzerindeki belirleyici rolünü gösteren bir başka örnek [[Kültepe]]’de bulunan kil tabletlerden görülmektedir. Kültepe [[karum]]undaki nüfus, hemen hemen tümüyle Asurlu tacirlerdi ama ticari ilişkiler, Asur yönetimi ile Kültepe yönetimi arasında yapılana antlaşmalara dayanmaktaydı.<ref>Lukas de Blois,R. J. van der Spek,
== Kaynakça ==
| |||