Hareket işlem sistemi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
|||
34. satır:
''Çevrimiçi hareket işleme'' (''İng.'' online transaction processing; kısaca OLTP) ise gerçek zamanlı olarak icra edilir. Bu sayede kurumsal verilerin güncelliği sürekli korunur. Kurumun işleyişinin haftanın yedi günü 24 saat süreyle (7 × 24) gerçek zamanlı olarak modellenebilmesi mümkün hale gelir. Bu üstünlüğüne karşın, çevrimiçi hareket işlemciliğinin güvenlik ve devamlılık giderleri çok daha yüksektir.
== İşletmecilikte hareket işlem sistemleri ==▼
Hareket işlem sistemlerinin ana amacı kurum içi ve dışındaki paydaşların gereksindiği her türlü veri ve bilgiyi doğru, hızlı ve ekonomik biçimde işlemek ve sunmaktır. Bu veri ve bilgilerin bir bölümü yasa gereği saklanırken, diğer bölümü ise kurumsal politikalar çerçevesinde belirlenir. Hareket işlem sistemlerinin iki özelliği onları önenli kılmaktadır:▼
# [[yönetim bilişim sistemi|Yönetim bilişim sistemleri]] ve [[karar destek sistemi|karar destek sistemleri]] gibi sistemlerin hareket işlem verilerine gereksinim duyması. ▼
# Hareket işlem sistemlerinin kurum dışındaki paydaşlara kısmen açık ve onlarla ilişkide olması. ▼
Birinci özelliğin önemi, kurumsal [[rapor]]ların doğruluğu ve yönetim [[karar]]larının isabetliliğinin hareket işlem sisteminin tasarımının yetkinliğine ve işleyişinin sağlıklılığına bağlı olmasından kaynaklanmaktadır. Hareket işlem sistemi yasal ve kurumsal belge ve raporların hazırlanmasında olduğu gibi stratejik ve operasyonel kararların alınabilmesi için gereken verilerin bir bölümünü de içlerinde barındırır. Müşteriler, tedarikçiler ya da diğer ilgi ve çıkar grupları sistemlerle doğrudan ya da dolaylı olarak etkileşimde bulunduklarında, bu deneyimlerinden yola çıkarak işletmenin niteliği ve yönetiminin yetkinliği hakkında vardıkları yargıyı etkilemesi ikinci özelliği önemli kılmaktadır. İyi çalışan bir hareket işlem sistemi yalnızca veri doğruluğu, bütünlüğü ve güvenliğini sağlamakla kalmaz, müşteri hizmetlerinin daha hızlı ve etkin bir biçimde yürütülmesine olanak verir. Bu yolla müşterilerin işletmeye bağlılığının artmasına katkıda bulunur.▼
== Hareket işlem sistemlerinin yetenekleri ==
Satır 57 ⟶ 48:
''Hataya dayanıklı'' (fault tolerant) hareket işlem sistemleri, donanımda bir hata oluştuğunda işlevlerini aksatmadan sürdürürler. Bu tür sistemlerin merkezi işlem birimi, bellek, sabit disk, dentim birimi, soğutucu fan ve güç kaynağı gibi kritik bileşenlerinin en az bir yedeği bulunur; asıl bileşende bir arıza oluştuğunda yedek bileşen kesintisiz olarak devreye girer.
Hareket işlem sistemleri doğaları gereği büyük miktarlarda veri barındırır ve barındırdıkları bu verileri neredeyse sürekli olarak işlerler. Verilerin çoğunluğu kurum içinden kaynaklanır ve kullanıcılar da çoğunlukla kurumsaldır. Veriler hareketlerin ayrıntılarını betimler ve son derece biçimlenmiştir; tüm girdiler ve hemen hemen tüm çıktılar hareketlerin ayrıntılarını gösterir. Hareketlerin mantıkları görece basit olduğundan, işlemsel karmaşıklık düzeyleri oldukça düşüktür. Yüksek miktarda veriyi barındırmak için veri depolama kapasitelerinin yüksek olması gerektiği gibi, bu verileri işleyerek çok sayıda hareketi gerçekleştirmek zorunda olduklarından yüksek hızlara da gereksinme duyarlar. Son olarak, kurumsal operasyonların sürekliliği, doğruluğu ve geçerliliğini sağlayabilmek için hareket işlem sistemlerinin güvenilirlik, bütünlük, süreklilik ve yararlanılabilirliklerinin yüksek olması gerekir. ▼
Hareket işlem sistemi yönetiminde temel amaç sistemin performansının yanı sıra güvenilirlik, bütünlük, süreklilik ve yararlanılabilirliğinin kurumsal hedeflere uygun düzeylerde olmasının sağlanmasıdır. Sistemlerin kritiklikleri ve işletmelerin olanakları ölçüsünde farklı politika ve yordamlar uygulanarak, bu amaçların gerçekleştirilmesi gerekir. Alınacak önlemlerin en temel olanı, yerinde ve uzakta veri yedeklemedir. Doğal veya insan eliyle meydana gelecek yıkımlar karşısında sistemin en kısa sürede ve en az iş yitimiyle devreye girmesini sağlayacak yıkım onarımı planları hareket işlem sistemi yönetiminin bir parçasıdır. Yıkım onarımı seçenekleri arasında uzak bir yerde—örneğin bir başka kentte—başka bir işletme tarafından sağlanan sistemin ve ofis düzeninin çalışır durumda bir benzeri olan ''sıcak tesisler''; veya diğer işletmenin yalnızca bilişim altyapısını sağladığı, yazılım ve donanımın bizzat işletmenin kendisi tarafından sağlandığı ''soğuk tesisler'' sayılabilir.▼
== Hareket işlem sistemi mimarileri ==
Satır 108 ⟶ 95:
Günümüzde uygulama sunucularının çoğu Web uygulamaları barındırdığından, hem bu sunucuların hem de hareket işlem yöneticilerinin [[C (programlama dili)|C]] ve [[COBOL]] gibi geleneksel programlama dillerinin yanısıra [[Java (programlama dili)|Java]] ve [[C#(programlama dili)|C#]] gibi modern dilleri desteklemesi gerekmektedir.
▲== İşletmecilikte hareket işlem sistemleri ==
=== Hareket işlem sistemlerinin özellikleri ===
▲Hareket işlem sistemleri doğaları gereği büyük miktarlarda veri barındırır ve barındırdıkları bu verileri neredeyse sürekli olarak işlerler. Verilerin çoğunluğu kurum içinden kaynaklanır ve kullanıcılar da çoğunlukla kurumsaldır. Veriler hareketlerin ayrıntılarını betimler ve son derece biçimlenmiştir; tüm girdiler ve hemen hemen tüm çıktılar hareketlerin ayrıntılarını gösterir. Hareketlerin mantıkları görece basit olduğundan, işlemsel karmaşıklık düzeyleri oldukça düşüktür. Yüksek miktarda veriyi barındırmak için veri depolama kapasitelerinin yüksek olması gerektiği gibi, bu verileri işleyerek çok sayıda hareketi gerçekleştirmek zorunda olduklarından yüksek hızlara da gereksinme duyarlar. Son olarak, kurumsal operasyonların sürekliliği, doğruluğu ve geçerliliğini sağlayabilmek için hareket işlem sistemlerinin güvenilirlik, bütünlük, süreklilik ve yararlanılabilirliklerinin yüksek olması gerekir.
=== Hareket işlem sistemlerinin amacı ve önemi ===
▲Hareket işlem sistemlerinin ana amacı kurum içi ve dışındaki paydaşların gereksindiği her türlü veri ve bilgiyi doğru, hızlı ve ekonomik biçimde işlemek ve sunmaktır. Bu veri ve bilgilerin bir bölümü yasa gereği saklanırken, diğer bölümü ise kurumsal politikalar çerçevesinde belirlenir. Hareket işlem sistemlerinin iki özelliği onları önenli kılmaktadır:
▲# [[yönetim bilişim sistemi|Yönetim bilişim sistemleri]] ve [[karar destek sistemi|karar destek sistemleri]] gibi sistemlerin hareket işlem verilerine gereksinim duyması.
▲# Hareket işlem sistemlerinin kurum dışındaki paydaşlara kısmen açık ve onlarla ilişkide olması.
Birinci özelliğin önemi, kurumsal [[rapor]]ların doğruluğu ve yönetim [[karar]]larının isabetliliğinin hareket işlem sisteminin tasarımının yetkinliğine ve işleyişinin sağlıklılığına bağlı olmasından kaynaklanmaktadır. Hareket işlem sistemi yasal ve kurumsal belge ve raporların hazırlanmasında olduğu gibi stratejik ve operasyonel kararların alınabilmesi için gereken verilerin bir bölümünü de içlerinde barındırır.
▲
=== Hareket işlem sistemi yönetimi ===
▲Hareket işlem sistemi yönetiminde temel amaç sistemin performansının yanı sıra güvenilirlik, bütünlük, süreklilik ve yararlanılabilirliğinin kurumsal hedeflere uygun düzeylerde olmasının sağlanmasıdır. Sistemlerin kritiklikleri ve işletmelerin olanakları ölçüsünde farklı politika ve yordamlar uygulanarak, bu amaçların gerçekleştirilmesi gerekir. Alınacak önlemlerin en temel olanı, yerinde ve uzakta veri yedeklemedir. Doğal veya insan eliyle meydana gelecek yıkımlar karşısında sistemin en kısa sürede ve en az iş yitimiyle devreye girmesini sağlayacak yıkım onarımı planları hareket işlem sistemi yönetiminin bir parçasıdır. Yıkım onarımı seçenekleri arasında uzak bir yerde—örneğin bir başka kentte—başka bir işletme tarafından sağlanan sistemin ve ofis düzeninin çalışır durumda bir benzeri olan ''sıcak tesisler''; veya diğer işletmenin yalnızca bilişim altyapısını sağladığı, yazılım ve donanımın bizzat işletmenin kendisi tarafından sağlandığı ''soğuk tesisler'' sayılabilir.
== Kaynaklar ==
| |||