|
'''Beykoz Kasrı''' ya da '''Mecidiye Kasrı''', [[İstanbul]]'un [[Beykoz, İstanbul|Beykoz]] ilçesinde yer alan tarihî bir kasırdır. [[Yalıköy, Beykoz|Yalıköy]] semtinde [[Hünkâr İskelesi]] olarak anılan alanın güneyinde yer alır. MısırDenizden Hıdivlerindenbaşlayarak [[Kavalalıteraslar Mehmethalinde Aliyükselen Paşa]]bir tarafındanpeyzajın dönemintepe Osmanlınoktasında padişahıağaçlar [[Abdülmecit]]'earasında armağanyer edilmekalan üzerekasır, yaptırılmıştır.Batılılaşma Kasrındönemi mimarlarımimarlığının Osmanlıbir dönemindeörneğidir. pekKasrın çokyapımı saray1845 yapısınınyılında projesineMısır imza atan Balyan ailesindenvalisi [[NigoğosMehmed Balyan|Nigoğos]]Ali ve [[Sarkis BalyanPaşa]]'dır. Kasrın yapımına 1855 yılında başlandıysa datarafından ancakbaşlatılmış; 11paşanın yılölümü sonraüzerine, 18661854’de yılındaoğlu bitirilebilmiştir.tarafından 1861tamamlatılmış yılındave Abdülmecitdönemin veremden öldüğü için, kasır yeni tahta geçenpadişahı [[AbdülazizSultan Abdülmecid]]'e’e (1839-1861) armağan edilmiştir. Kasıraİki aitkatlı 70ve dönümlüksimetrik genişyapılı birolan korubinada bulunmaktadır.orta Manolya,sofalı çamşema vetercih ıhlamur ağaçlarının görüldüğü koru bir tepecik üstünde bulunmaktadıredilmiştir.
Kasrın bahçesinde iç duvarları istridye kabukları ile bezenmiş “dağ hamamı” olarak anılan küçük bir dinlenme köşkü mevcuttur. Osmanlı geleneğinde bulunan serdap köşklerinin 19. yüzyıldaki bir uygulaması olarak görülen köşk, sıcak yaz günlerinde serin bir ortam sunmaktadır.
Kasır ilk yıllarında, sultan tarafından bir biniş kasrı olarak günlük konaklamalarda; sonraki dönemlerde yabancı devlet erkânı ve elçi kabulünde kullanılmıştır. Bir saltanat yapısı olmakla birlikte kentin dışında ve temiz havalı bir yerde bulunduğu için daha [[Osmanlı]] döneminde kamu hizmetine tahsis edilmiş ve '''Dârü’l-eytâm''' (yetimler yurdu) haline getirilmiştir. [[Cumhuriyet]] yıllarından hastane ve [[prevantoryum]] olarak kullanılmış olan kasır bu dönemde içyapısında değişikliklere uğramıştır. '''Beykoz Kasrı''', 1997 yılında [[Milli Saraylar Daire Başkanlığı]]’na tahsis edilmiş ve 1999 yılında boş olarak teslim alınmıştır.
Tarihi boyunca çeşitli amaçlarla kullanılan kasır, 20. yüzyılda [[Dârüleytam]] (Çocuk Esirgeme Kurumu) olarak kullanılmıştır. Daha sonra [[trahom]] hastalığında uzmanlaşmış bir hastane burada hizmet vermiştir. Bir süre göçmenlerin barınmasına tahsis edilmiş, daha sonra ordunun kullanımına sunulmuştur. 1953 yılında Sağlık Bakanlığı'na geçmiş, yapı onarılarak klinik olarak kullanılmıştır. 1963 yılında Beykoz Prevantoryum'una ev sahipliği yapmış, 1997'de boşaltılana değin Beykoz Çocuk Göğüs Hastalıkları Hastanesi olarak kullanılmıştır.
Kasrın, [[Sultan II. Abdülhamid]] (1876-1909) döneminde çekilmiş fotoğraflarında ağır altın varaklı mobilya takımları, [[Hereke]] kumaşlarından döşemelik ve perdeleri, Baccarat vazoları, büyük kristal avize ve şamdanlarıyla gayet zengin bir şekilde döşenmiş olduğu görülmektedir. '''Beykoz Kasrı''', 2005 yılında [[TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı]] tarafından Y. Mimar İ. [[Umut KUKARACI]]'nın şantiye sorumluluğunda tecrübeli sanatkarlarla esaslı bir restorasyon çalışmasına alınarak 2011 yılında tamalanmıştır. Setlerden oluşan 70 dönümlük bahçesinin set duvarlarında onarımlar devam etmektedir.
Beykoz Kasrı Boğaziçi'nde [[kâgir]] ve [[Neo-Klasik]] üslupta yapılan ilk yapıdır. Dış cephesinde kullanılan taşlar İtalya'dan getirilmiştir. Taşla birlikte mermer de kullanılmıştır. Dörtgen planlı, iki katlıdır. Kat ortalarında birer sofa, sofa çevrelerinde odalar yer almaktadır. Katlararası yükseklik 8 metredir. Deniz ve kara tarafındaki cephelerde dikdörtgen planlı geniş balkonlar görülmektedir. Kasırın bahçesinde, dolambaçlı bir yolla ulaşılan [[grotto]] (''yapay mağara'') bulunmaktadır. Mağara içinde kubbeli iki küçük oda vardır. Oda duvarları istiridye kabukları ile kaplanarak süslenmiştir.
Boşaltıldıktan sonra atıl duruma düşen kasır, bakımsızlık nedeniyle büyük zarar görmüş, korusundaki ağaçlar bakımsızlık nedeniyle kısmen tahrip olmuştur. 1997 yılında TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı'na devredilen Kasır, aynı kurum tarafından 2005-2011 yılları arasında Y. Mimar İ. Umut KUKARACI yönetimindeki tecrübeli sanatkarlar marifetiyle restore edilmiştir. Setlerden oluşan bahçesinin set duvarlarında onarımlar devam etmektedir.
[[Kategori:İstanbul'daki kasırlar]]
[[Kategori:Balyan ailesinin eserleri]]
| 