Sapienza Deniz Muharebesi (1499): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Mirochi (mesaj | katkılar)
Noyder (mesaj | katkılar)
29. satır:
Venedik donanmasının Osmanlı donanması karşısında uğradığı bu büyük yenilgi [[Venedikliler]] tarafından büyük bir utançlık nedeni ve kibir kırılması meselesi olarak görüldü. Özellikle Venedik'e gelen ilk haberlere göre, bu hezimet Venedik devletinin çok iyi tanınmış ve 40 yıldan daha çok yıllar ülkesine sadıkane hizmet etmiş bir Kaptan-Generalin terreddüdlü komutası ve hatta korkaklığından ortaya çıkmıştı. Venedik kanal ve sokaklarında ahali yenik donanma komutanının canını istemeye başlamışlardı ve "Antonio Grimani, ruina de'Cristiani (Antonio Grimani Hristiyanları tahrib edici)" diye kafiyeli bir slogan her yeri alıp sarmıştı.
 
Venedik Senatosu hemen Zenta adasına sığınmış olan donanma komutanını görevinden azledip [[Venedik]]'e geri çağırdı. Grimani'nin dört yetişmiş oğlundan biri Zenta'ya giderek babasının Venedik şehrine geri dönmesini sağladı. Grimani şehre daha girmeden onu karşılayan bir diğer oğlu onu tutuklayarak ayaklarına zincir ayakbağı taktırdı. Grimani Venedik'e geldiğinde Katolik kilisesinde Kardinal olan bir diğer oğlu ise babasını hapishaneye götürüp kendi eliyle prangaya bağladı. Hemen Grimani Büyük Konsey tarafından yargılamaya tabi tutuldu ve yargılama çok uzun ve yorucu oldu. Sonunda Grimani darağacından kendini savunmak maksadıyla yaptığı sözlü müdafaların çok etkin olması nedeniyle kurtuldu. Dalmaçya sahillerinde Cherso adasında sürgüne mahkûm edildi. Ama bir zaman sonra Antonio Grimani sürgünden dönüp 1521 yılında Venedik DükasıDükü (Doçe) olarak seçilmiş ve ölümüne kadar bu yüksek görevi ifa etmiştir.
 
Bu Sapienza Deniz Savaşı galibiyeti hem yeniden denizde hem de karada [[Osmanlı]] kuvvetlerinin taktik ve stratejik başarılarına neden olmuştur. Bu deniz savaşında büyük gayret gösteren Kemal Reis, Osmanlı Sultanı Beyazıd II. Beyazid tarafından savaş sonucunda esir alınan 10 Venedik kadırgasının verilmesi suretiyle odülendirilmiştirodülendirildi. Osmanlı akıncı birlikleri karadan ta kuzey [[İtalya]]'da Friuli yörelerini bastılar ve hatta ta [[Vicenza]] şehrinin yakınlarına gelebildiler. Bütün Kuzey İtalya halkı, özellikle doğu [[Lombardiya]], Türk akınlarından korkmaya başladı. Savaş galibi Osmanlı donanması ise önce Kefalonya açıklarına çekildi. Sonradan karadan ulaşan Osmanlı kara güçleri ile birlikte İnebahtı kalesi denizden ve karadan kuşatıldı ve İnebahtı kalesi Osmanlı kuvvetlerinin eline geçti. Bu nedenle bazı tarihçiler bu deniz savaşına Birinci İnebahtı Deniz Savaşı adını vermektedirler.
 
[[Venedikliler]] elçi gönderip ateşkes istemelerine rağmen Sultan [[II. Bayezid]]'ın istediği şartı, yani [[Venedikliler]]in bütün [[Mora]] sahillerini terk etmesini, Venedik otoriteleri kabul etmedi. Bunun üzerine ertesi yıl, [[1500]]de Sultan [[II. Bayezid]] komutasındaki Osmanlı kara kuvvetleri Venedik'in Mora yarımadasındaki en önemli üssü olan [[Modon]] kalesini kuşattılar. Bütün direnme gücünü yitiren Venedik garnizonu, şehri ve kaleyi yakıp yıkarakyıktıktan sonra, teslim oldular. Aynı seferde Venedik'in Mora'da diğer üsleri olan Koron ve Navarin kaleleri de fethedildi. Ayni yıl Kemal Reis komutası altındaki Osmanlı donanması ile Venedik deniz güçleri arasında [[Modon Deniz Savaşı]] veya [[İkinci İnebahtı Savaşı]] adı verilen diğer bir deniz savaşı da olmuş ve Osmanlı deniz gücü yine Venedik deniz gücünü yenilgiye uğratmıştır. Böylelikle Osmanlılarca daha önce barış için istenen ve Venedik tarafından reddilen barış şartı olan, Venedik'in yıllarca elinde bulundurduğu Mora sahillerinden ayrılması, Osmanlı deniz ve kara askeri güçleri üstünlüğü ile gerçekleştirildi. [[Venedik]] [[İspanyol]] yardımı ile İyon [[İyonya Denizi]] üzerinde olan Kefelonya[[Kefelonia]] adası ve İtika[[İthaka]] adalarınaadasına asker çıkarıp bu adaları egemenliği altına aldı ise de, Mora yarımadasındaki üslerin kaybını bu arazi kazançları hiçbir zaman telafi edememiştir.
 
Gerçekten Sapienza Deniz Savaşı Osmanlı donanmasının [[16. yüzyıl]]daki katı üstünlüğüne ve [[Akdeniz]]'in bir Osmanlı gölü haline girişinin en iyi bir müjdesicidir denilebilir. [[20 Şubat]] [[1500]] de [[İstanbul]] [[Venedik Cumhuriyeti|Venedik]] Balyosu Alvise Manetti'nin raporuna göre [[Osmanlı]] vezirisadrazamı kendisine şunu söylemiştir:<ref “Venedikname"norwich">say.385</ref> <blockquote>"Venedik iderecisi olan Signoria'ya şunu söyle: Artık Venedik'in denizle evlenmesini bıraksınlar; denizi komuta için artık bizim sıramız gelmiştir.” Ama hatırlamak lazımdır ki [[1499]] yalnız Sapienza Deniz Savaşı'nın tarihi değildir: [[Portekiz]]li kaptan Vasko do Gama [[Afrika]]'nın etrafından dolaşarak eriştiği [[Hindistan]]'dan Portekiz'e [[9 Eylül]] [[1499]]'da dönmüştür."</blockquote>
 
Ama hatırlamak lazımdır ki [[1499]] yalnız Sapienza Deniz Savaşı'nın tarihi değildir: [[Portekiz]]li kaptan Vasko do Gama [[Afrika]]'nın etrafından dolaşarak eriştiği [[Hindistan]]'dan Portekiz'e [[9 Eylül]] [[1499]]'da dönmüştür.
14 Aralik 1502 de Osmanli-Venedik Savaşına son veren ateşkes anlaşması imzalanmıştır. Mayıs 1503de tasdik edilen anlaşma ile Venedik eskisi gibi Osmanlı hükümetine yılda 10000 düka vergi ödeyen bir devlet sıfatına tekrar bürünmüştür. Osmanlı donanması ise doğu Akdeniz ve Ege Denizinde egemenliğini artırmakla beraber, Venedik elinde bulunan Kıbrıs ve Girit adaları ve korsan Saint Jean şövalyelerin elinde bulunan Rodos dolayısıyla bu egemenlik ta 17. yüzyıla kadar tüm olamamıştır.
 
14 AralikAralık 1502 de OsmanliOsmanlı-Venedik Savaşına son veren ateşkes anlaşması imzalanmıştır. Mayıs 1503de tasdik edilen anlaşma ile Venedik eskisi gibi Osmanlı hükümetine yılda 1000010.000 düka altın vergi ödeyen bir devlet sıfatına tekrar bürünmüştür. Osmanlı donanması ise doğu Akdeniz ve Ege Denizinde egemenliğini artırmakla beraber, Venedik elinde bulunan Kıbrıs ve Girit adaları ve korsan Saint Jean şövalyelerin elinde bulunan Rodos dolayısıyla bu egemenlik ta 17. yüzyıla kadar tüm olamamıştır.
 
== Kaynakça ==