Kalsiyum: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k r2.6.4) (Bot: Ekleniyor: af, an, ar, ast, az, be, bg, bn, bs, ca, co, cs, cv, cy, da, de, dv, el, en, eo, es, et, eu, fa, fi, fr, frr, fur, ga, gl, gv, hak, haw, he, hi, hif, hr, ht, hu, hy, id, io, is, it, ja, jbo, jv, ka, kk, kn, ko, ku, kv, la, lb |
|||
1. satır:
{{Element|
Element_adı=Kalsiyum|
Kimyasal_simge=Ca|
Atom_numarası=20|
Kimyasal_seri=Alkalinler|
Grup=2|
Periyot=4|
Blok=s|
Görünüş=Gümüşi beyaz|
Atom_ağırlığı=40.078(4)|
Elektron_dizilimi= [[Argon|Ar]] 4s<sup>2</sup>|
Elektronlar=2, 8, 8, 2|
Maddenin_hali=katı|
Yoğunluk=1.55 |
Sıvı_yoğunluğu=1.378|
Erime_noktası_K=1115|
Erime_noktası_C=842|
Erime_noktası_F=1548|
Kaynama_noktası_K=1757|
Kaynama_noktası_C=1484|
Kaynama_noktası_F=2703|
Erime_ısısı=8.54 |
Buharlaşma_ısısı=154.7|
Isı_kapasitesi=25.929|
Kristal_yapısı=Kübik|
Yükseltgenme_seviyeleri=(2+)|
Elektronegatifliği=1.00|
İyonlaşma_enerjisi= 589.8|
Atom_yarıçapı=180|
Atom_yarıçapı_hes=194|
Kovalent_yarıçapı=174|
Van_der_Waals_yarıçapı=?|
Elektrik_direnci=33.6|
Isıl_iletkenlik=201|
Isıl_genleşme=22.3|
Ses_hızı=3810|
Ses_hızı_derecesi=20 °C|
Mohs_sertliği=1.75|
Vickers_sertliği=?|
Brinell_sertliği=167|
İzotop_tablosu=}}
'''Kalsiyum''', toprak alkalileri grubundan metalik bir [[element]]. Sembolü “[[Ca]]”dır. İsmi [[Latince]]de “kireç” mânâsına gelen “calx” kelimesinden gelmektedir. İlk defa [[1808]]’de Lumphru Davy tarafından [[kalsiyum hidroksit]]ten [[elektroliz]] yoluyla elde edilmiştir.
Satır 16 ⟶ 57:
Bundan başka kimyevî yollarla da kalsiyum elde edilebilir. Bunlardan biri eritilmiş kalsiyum iyodürü sodyum ile muamele etmektir:
CaI<sub>2</sub> + 2Na → Ca+ 2NaI
denklemine göre ayrılan kalsiyum, sodyumun fazlasıyla sıcakta alaşım yapar, soğukta kristallerden saf alkol ile [[sodyum]] uzaklaştırılarak kalsiyum elde edilir.
Kalsiyum, pekçok metallerin alaşımlarının elde edilmesinde kullanılır. Kalsiyum-silikon alaşımları çelikte kristallerin tânecik büyüklüğünü kontrol eder. [[Alüminyum]]lu alaşımlarda ise kalsiyum, metallerin mekanik ve elektrik özelliklerini iyileştirir. Kalsiyum-lityum alaşımları, çelik, bakır ve nikel alaşımlarında deoksidan olarak kullanılır. Kalsiyum-[[germanyum]] alaşımları da, saflaştırıcı olarak kullanılır % 98 kurşun, % 2 kalsiyumdan meydana gelen alaşım mekanik yatak metallerinin hazırlanmasında kullanılır.
Kalsiyum kolayca elektron kaybettiğinden dolayı, çok iyi bir indirgeyicidir. Bu amaç için kullanılan metalik sodyumdan pahalı olmasına rağmen, [[zirkonyum]], [[hafniyum]], [[vanadyum]], [[tungsten]], [[toryum]], [[uranyum]], yitryum, [[skandiyum]], [[sezyum]] ve nadir toprak metalleri gibi az bulunan metallerin elde edilmesinde yaygın olarak kullanılır. Bu metaller, oksitleri veya florürlerinin indirgenmesi sonucu elde edilir. Suya olan aşırı hassaslığından dolayı, kalsiyum aynı zamanda alkol gibi organik çözücüleri kurutmak için de kullanılır. Deniz altında ses veren aletlerde kullanılması, su ile olan reaksiyonunda hidrojen gazı açığa çıkarmasına dayanır.
Önemli bir kalsiyum bileşiği olan kalsiyum asetat, asetat ve asetik asit îmâlâtında, tekstil kurutmasında ve baskısında; kalsiyum bromür, fotoğrafçılıkta, su alıcı madde olarak yiyecek ve ahşabın korunmasında; kalsiyum siyanamit, sun’î gübrede istenmeyen otlara karşı ve demir-çeliğin sertleştirilmesinde; kalsiyum sikhamat, alkolsüz içkilerde, düşük kalorili ve diyabetik yiyeceklerde sun’î tat verici olarak; kalsiyum hipoklorit, bakterilere, mantarlara karşı; kalsiyum tungstat ışık veren boyalarda ve floresan lambalarda kullanılır. Bu bileşiğin sentetik kristalleri laser ve maserler için bir başlangıç maddesidir.
== Biyolojik önemi ==
Yaşayan canlıların fizyolojik kimyâsında kalsiyum önemli rol oynar. İnsan vücûdundaki kalsiyumun % 99’u [[kemik]]lerde ve [[diş]]te bulunur. Kan kalsiyum düzeyi sağlıklı bır insanda 8,5-10,2 mg/dL düzeyindedir. 8,5 mg/dL altındaki değerler [[Hipokalsemi]], 10,2mg/dL üzerindeki değerlerde ise [[hiperkalsemi]] olarak adlandırılır. Kalsiyumun büyük bir kısımı kanda [[Albumin]]e bağlanarak taşınır. Vücutta birçok [[fizyoloji]]k fonksiyonu olan kalsiyumun kâfi miktarlarda alınmaması, barsaklardan emiliminde bozukluklar, yetersiz güneş ışığına maruz kalmak kalsiyum eksikliğine sebep olur. Çocuklardaki klinik tablo [[Raşitizm]], yetişkinlerde ise [[Osteomalazi]] olarak isimlendirilir. Kalsiyumun dokularda kullanılabilmesi için [[C vitamini|C]] ve [[D vitamini|D vitaminlerinin]] de yeterince bulunması lâzımdır. Hattâ kandaki [[fosfor]] ve kalsiyumun birbirine oranları da uygun olmalıdır. [[Peynir]] kalsiyumca, ceviz fosforca zengin bir yiyecektir.
Kalsiyumun, kasların gerginliği ve kalbin çalışmasında, gebelik ve doğumdan sonra süt yapımında büyük rolü vardır. Kemik gelişimi ve yapısı üzerindeki etkileri nedeniyle özellikle bebeklerde ve çocuklarda yeterince kalsiyum alınmasına özen gösterilmelidir. Kalsiyum, süt ve süt ürünlerinde, yeşil sebzelerde bol miktarda bulunur. Ayrıca, badem, fındık gibi kuru yemişlerde kalsiyum içerir.
Çok Fazla alınması durumunda ise kas güçsüzlüğü, kireçlenme gibi belirtiler görülebilir.
== Bitkilerdeki önemi ==
Yaşlı yapraklardan genç yapraklara hareket etmediği için eksiklik belirtileri ilk olarak genç yapraklarda veya dokularda görülür. Bitkinin kök gelişimi zayıflar. Genç yapraklarda kenar ölümleri, kıvrılma ve kırışma olur. Meyveler yumuşar ve raf ömürleri kısalır. Şeker pancarında uç yanıklığı oluşur. Domateste çiçek burnu çürüklüğü, karpuz ve biberde de benzer belirtiler görülür. Elma ve armutta mantarsı leke, acı çürük ve acı beneğe rastlanır. Birçok meyve ve sebzelerde dış ve iç zararlar görülür. Meyvelerin pazar değeri düşer ve ucuz olur.
== Kaynaklar ==
* [http://kitap.hakikatkitabevi.com/ Rehber Ansiklopedisi]
{{kaynakça}}
== Dış bağlantılar ==
* [http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Ca/index.html WebElements.com — Kalsiyum]
* [http://www.nal.usda.gov/fnic/foodcomp/Data/SR17/wtrank/sr17a301.pdf USDA Beslenme Bankası ]
{{commons-ufak|Calcium}}
[[Kategori:Kalsiyum|*]]
[[af:Kalsium]]
| |||