Silahtarağa Elektrik Santrali: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k r2.6.4) (Bot: Değiştiriliyor: pt:Central Elétrica de Silahtarağa |
Değişiklik özeti yok |
||
23. satır:
Santralin işletmesini yapan yabancı sermayeli şirket, Osmanlı Devleti dağıldıktan sonra kurulan cumhuriyet yönetimi süresince de faaliyetini sürdürdü. İlk olarak ülkede değişen rejim nedeniyle şirket unvan değişikliğine gitti ve adını ''Türk Anonim Elektrik Şirketi'' olarak değiştirdi.<ref name="Aktüel"/> 1926 yılında [[İstanbul Boğazı]]'na [[Arnavutköy, Beşiktaş|Arnavutköy]]-[[Vaniköy, Üsküdar|Vaniköy]] arasında sualtı kabloları döşenerek [[Anadolu Yakası]]'na da elektrik verildi.<ref name="Santralistanbul"/> Santral, 1937 yılında devlet tarafından satın alınarak kamulaştırıldı ve Nafia Vekaleti'ne bağlı Elektrik Umum Müdürlüğü'ne geçti.<ref name="Aktüel"/> İstanbul Belediyesi, İstanbul Elektrik Tünel ve Tramvay İşletmeleri Umum Müdürlüğü'nü ([[İETT]]) kurunca santral 1 Temmuz 1938 tarihinde buraya devredildi.<ref name="Santralistanbul"/><ref name="Aktüel"/>
Santral, 1952 yılına değin İstanbul'un elektrik gereksinimini tek başına karşıladı. Bu tarihte devlet eliyle yeni kurulan [[Çatalağzı Termik Santrali]] ile arasında bağlantı kuruldu ve İstanbul'un elektrik yükü bu iki merkez arasında paylaştırıldı.<ref name="Santralistanbul3"/> Santralin yönetimi 1962'de [[Etibank]]'a; 1970'te ise [[
Türbin ve kazanlarının yıpranması ve [[Haliç]] çevresinde yarattığı aşırı kirlilikten dolayı ekonomik ömrünü tamamladığına karar verildi ve tesis 1 Mart 1983 tarihinde faaliyetine son verdi.<ref name="Santralistanbul3"/> Boşaltılan tesis binaları 20 yıl boyunca atıl vaziyette kaldı. 2004 yılında [[Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı]]nca [[İstanbul Bilgi Üniversitesi]]'ne tahsis edildi.<ref name="Santralistanbul"/> Üniversite yönetimi, tesisin aslına uygun bir biçimde yenilenerek yeniden kullanıma kazandırılması için çalışmalara başladı. Tesis arazisi tamamen elden geçirilerek üniversite yerleşkesi, müze ve sanat galerisi olarak hizmet vermeye başladı. Bu dönüşümle birlikte tesis ''[[Santralistanbul]]'' adıyla anılmaya başlandı.<ref name="Santralistanbul"/><ref name="Santralistanbul3"/>
34. satır:
1914 ve 1983 yılları arasında, 69 yıllık ömrü boyunca İstanbul'un enerji gereksinimini karşılayan santral kapatılmasının ardından boşaltıldı ve terk edildi. Boşalan yapılara herhangi bir kurum taşınmadığı gibi, yapılara onarımda da bulunulmadı. 1990 yılında Eyüp Belediyesi metruk yapıların elden geçirilerek bir Enerji Müzesi olarak değerlendirilmesi önerisinde bulundu. Bunun üzerine yapılan incelemeler sonucunda santral yapıları 1991 yılında ''İstanbul I Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'''nun 2532 sayılı ve 6 Mart 1991 tarihli kararı ile ''korunması gerekli kültür varlığı'' olarak tescillendi.<ref name="Eyüp">{{Cite web | url = http://belediyeden.com/29/eyup-belediyesi/1295027/silahtaraga-elektrik-santrali.html | başlık = Silahtarağa Elektrik Santrali | erişimtarihi = [[3 Haziran]] [[2011]] }} ([http://www.webcitation.org/5zC694SRH WebCite®]) </ref><ref name="Eyüp2">{{Cite web | url = http://www.eyup.bel.tr/yonetim/mudurlukdetay.asp?did=47 | başlık = Silahtarağa Elektrik Santrali | erişimtarihi = [[3 Haziran]] [[2011]] }} ([http://www.webcitation.org/5zC6Tq6jH WebCite®]) </ref> 90'lı yılları koruma altında fakat hâlen onarımsız geçiren santralin, etkin olarak kullanılabilmesi için 2000'li yıllarda birtakım öneriler ortaya atıldı. Bunlardan en göze çarpanları: 2001 yılında [[Elektrik Mühendisleri Odası]] İstanbul Şubesi'nin [[İstanbul Teknik Üniversitesi]] ile birlikte oluşturduğu teknopark projesi ve 2002 yılında [[İstanbul Bilgi Üniversitesi]]'nin kurucusu [[Oğuz Özerden]] santral yapılarını bir üniversite yerleşkesine dönüştürme önerisiydi.<ref name="HDN">{{Cite web | url = http://www.hurriyetdailynews.com/h.php?news=silahtaraga-santral-becomes-santralistanbul-museum-2007-09-08 | başlık =
Silahtarağa Santral becomes Santralistanbul Museum | erişimtarihi = [[3 Haziran]] [[2011]] }} ([http://www.webcitation.org/5zC9MVyXE WebCite®]) </ref> Özerden'in planına göre santral yapıları restore edilerek eğitim kurumu olarak kullanılmasının yanısıra bir enerji müzesi ve çağdaş sanat galerisi olarak da hizmet verecekti. Yapı üzerinde sözsahibi kurum olan [[Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı]] Özerden'in projesini uygun görerek onay verdi. Elektrik Mühendisleri Odası yürütmeyi durdurmak için dava açtıysa da, dava Özerden'in projesi uygulamaya konululması yönünde sonuçlandı.<ref name="HDN"/>
2005 yılında öngörülen onarımların yapılması için sunulan proje Koruma Kurulu'ndan geçti. Malî destekçilerin ve İstanbul Büyükşehir ile Eyüp belediyelerinin de katkılarıyla tesis içinde bulunan yapıların aslına uygun restorasyonuna başlandı. Bu kapsamda, [[Birinci Ulusal Mimarlık Akımı]]'nın uslubunu taşıyan santral yapıları, memur lojmanları, bir cami ve 1913 yılına ait makina donanımı restore edildi.<ref name="Eyüp2"/> Tesis arazisine eklenen yeni binalarda; İstanbul Bilgi Üniversitesi için derslikler, bir amfitiyatro ve sanat galerisi açıldı. Silahtarağa Elektrik Santrali, 8 Eylül 2007 tarihinde kapılarını [[Santralistanbul]] adı altında yeniden açarak bir sanayi müzesi olarak İstanbul'a kazandırıldı.<ref name="Eyüp"/> Müze bölümü pazartesi günleri dışında haftaiçi her gün 10.00 ile 18.00 saatleri arasında; haftasonları ise 10.00 ile 20.00 saatleri arasında ziyaret edilebilmektedir.<ref name="Santral">{{Cite web | url = http://www.santralistanbul.org/pages/index/visit/tr | başlık =
| |||