|
'''Adliye Nazırlığı''' ya da '''Adliye Nezareti''' [[Son dönem Osmanlı Hükümeti|Son dönem Osmanlı Hükümetleri]]'nde [[Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı|Adalet Bakanlığı]]'nın yaptığı işin yapan [[bakan|nazırlık]]tır<ref>Adliye Nezareti: Kuruluşu ve Faaliyetleri 1876-1914, Fatmagül Demirel,
'''Adliye Nazırları listesi''' [[Osmanlı Devleti]]'nde dışişlerinden sorumlu bakanların listesidir<ref>Sicil-i Osmani, Mehmet Süreyya Bey</ref><ref>[http://www.ezberim.com/sozluk/59459-adliye-nezareti-nedir/ Adliye Nezareti Nedir?]</ref>. Tanzimat döneminde [[1837]] yılında Meclis-i Vala-yı Ahkam-ı Adliye oluşturuldu. Bu kurum [[1868]] yılında [[Şura-yı Devlet]] ve [[Divan-ı Ahkam-ı Adliye]] olarak ikiye ayrıldı. [[1878]] yılında da Divan-ı Ahkam-ı Adliye [[Adliye Nazırlığı]] adını aldı.
Boğaziçi Üniversitesi Yayınları; İstanbul, 2008, ISBN 9756193969</ref>. [[Cumhuriyet]]in kurulmasıyla birlikte önce Ankara'ya taşınmış ve sonra da dilde sadeleşme çalışmalarının ardından adı Adalet Bakanlığı olarak değişmiştir.
Padişah [[II. Mahmut]] döneminde devlet yapısında yapılan köklü reformların bir parçası olarak, adalet işlerini yürütmek üzere 1837 yılında Meclis-i Vala-yı Ahkam-ı Adliye adında bir kurum kuruldu. Daha sonra 1867 yılında bu kurum ikiye ayrılarak [[Şura-yı Devlet]] ve Divan-ı Ahkam-ı Adliye adı altında iki kurum oluşturuldu. Bu kurumlardan Divan-ı Ahkam-ı Adliye, 1878 yılında Adliye Nazırlığı'na dönüştü<ref>[http://www.aysetulun.com/t/01/sub.jsp?p=12204 Adliye Nezareti, Ayşe Tulun]</ref>. Adalet Nazırı yeni kurulmuş olan Heyet-ı Vükela'nın (Bakanlar Kurulu) bir üyesi oldu.
Adalet sisteminde yapılan değişikliklerin bir parçası da devletin Müslüman yurttaşlarının yargılandığı [[Şeriat]]a dayalı Şeriyye Mahkemelerinden, batı anlamında adalete dayalı Nizamiye Mahkemelerinde geçiştir. Ayrıca 1880 yılına kadar Müslüman olmayan azınlıkların adaletle ilgili işlemleri de [[Osmanlı Hariciye Nazırlığı|Hariciye Nazırlığı]] tarafından yürütülmekteyken bu tarihten sonra onlar da Adliye Nazırlığı'na bağlandı. Bundan sonra Adalet Nazırlığı'nın resmi adı Adliye ve Mezahib Nezareti olarak değiştirildi<ref>[http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/262/2352.pdf II. Meşrutiyet döneminde Adliye ve Mezahib Nezaretinde Bürokratik Reform, Erkan Tural, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2008]</ref>. Adliye Nazırlığı 1880 yılından sonra düzenli olarak '''Ceride-i Mehakim''' ve 1909 yılından sonra ise '''Ceride-i Adliye''' adlarında altında 2 dergi yayınlamıştır.
* [[Ahmed Cevdet Paşa]] ([[1868]]-[[1868]])
* [[Mustafa Fazıl Paşa]] ([[1868]]-[[1870]])
* [[İbrahim Edhem Paşa]] ([[1870]]-[[1871]])
* [[Şirvanlızade Mehmed Rüşdi Paşa]] ([[1871]]-[[1871]])
* [[Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa]] ([[1871]]-[[1871]])
* [[Mustafa Fazıl Paşa]] ([[1871]]-[[1872]])
* [[Yusuf Kamil Paşa]] ([[1872]]-[[1872]])
* [[Mehmed Esad Saffet Paşa]] ([[1872]]-[[1873]])
* [[Mehmed Hurşid Paşa]] ([[1873]]-[[1874]])
* [[Mehmed Akif Paşa]] ([[1874]]-[[1875]])
* [[Ahmed Arifi Paşa]] ([[1875]]-[[1876]])
* [[Ahmed Cevdet Paşa]] ([[1875]]-[[1876]])
* [[Halil Şerif Paşa]] ([[1876]]-[[1876]])
* [[Mehmed Esad Saffet Paşa]] ([[1876]]-[[1876]])
* [[Ahmed Cevdet Paşa]] ([[1876]]-[[1877]])
* [[Asım Mehmed Paşa]] ([[1877]]-[[1877]])
* [[Mehmed Esad Saffet Paşa]] ([[1877]]-[[1877]])
* [[Damat Mahmud Celaleddin Paşa (1853–1903)|Mahmud Celaleddin Paşa]] ([[1878]]-[[1878]])
* [[Mehmed Hurşid Paşa]] ([[1878]]-[[1878]])
* [[Mehmed Esad Saffet Paşa]] ([[1878]]-[[1878]])
* [[Mehmed Said Paşa]] ([[1878]]-[[1879]])
* [[Ahmed Cevdet Paşa]] ([[1879]]-[[1883]])
* [[Hasan Fehmi Paşa]] ([[1883]]-[[1885]])
* [[Server Paşa]] ([[1885]]-[[1886]])
* [[Ahmed Cevdet Paşa]] ([[1886]]-[[1890]])
* [[Hüseyin Rıza Paşa]] ([[1890]]-[[1895]])
* [[Abdurrahman Nureddin Paşa]] ([[1895]]-[[1908]])
* [[Hasan Fehmi Paşa]] ([[1908]]-[[1909]])
* [[Manyasizade Refik Bey]] ([[1908]]-[[1909]])
* [[Mustafa Nazım Paşa]] ([[1909]]-[[1909]])
* [[Necmeddin Molla Kocataş|Necmeddin Molla Efendi]] ([[1909]]-[[1911]])
* [[Mustafa Hayri Efendi]] ([[1911]]-[[1911]])
* [[Mehmed Memduh Bey]] ([[1911]]-[[1912]])
* [[Hüseyin Hilmi Paşa]] ([[1912]]-[[1912]])
* [[Samipaşazade Halim Bey]] ([[1912]]-[[1912]])
* [[Arif Hikmet Paşa]] ([[1912]]-[[1913]])
* [[Pirizade İbrahim Hayrullah Bey]] ([[1913]]-[[1915]])
* [[Samipaşazade Halim Bey]] ([[1915]]-[[1915]])
* [[Halil Menteşe|Halil Bey]] ([[1915]]-[[1915]])
* [[Mustafa Hayri Efendi]] ([[1918]]-[[1918]])
* [[Samipaşazade Halim Bey]] ([[1918]]-[[1918]])
* [[Ali Haydar Arsebük|Ali Haydar Molla]] ([[1918]]-[[1919]])
* [[Üryanizade Cemil Molla]] ([[1919]]-[[1919]])
* [[Sıtkı Bey]] ([[1919]]-[[1919]])
* [[Vasfi Efendi]] ([[1919]]-[[1920]])
* [[Arif Hikmet Paşa]] ([[1919]]-[[1921]])
* [[Mustafa Sıtkı Efendi]] ([[1920]]-[[1920]])
* [[Hüseyin Kazım Bey]] ([[1920]]-[[1920]])
* [[Mahmud Celaleddin Bey]] ([[1920]]-[[1920]])
* [[Ali Rüşdü Efendi]] ([[1920]]-[[1920]])
* [[Rumbeyoğlu Fahreddin Bey]] ([[1920]]-[[1920]])
* [[Hüseyin Kazım Bey]] ([[1921]]-[[1921]])
* [[Mustafa Nuri Bey]] ([[1922]]-[[1922]])
== Kaynaklar ==
{{Kaynakça}}
== Ayrıca bakınız ==
* [[ Kategori:Osmanlı İmparatorluğu listeleri|Adliye Nazırları listesi]] ▼
* [[Şura-yı Devlet]]
{{Osmanlı İmparatorluğu Organizasyonu}}
[[Kategori:Adliye NazırlarıNazırlığı|*]]
▲[[Kategori:Osmanlı İmparatorluğu listeleri|Adliye Nazırları]]
| 