|
|ilgili_gruplar=Diğer [[İran halkları]]
}}
'''Zazalar,''' [[Hint-Avrupa dil ailesi]]ne bağlı bir dil olan [[Zazaca]] konuşup [[Türkiye]]'nin çoğunlukla [[Doğu Anadolu Bölgesi]]'nde; [[Bingöl (il)|Bingöl]], [[Elazığ (il)|Elazığ]], [[Erzincan (il)|Erzincan]] ve [[Tunceli (il)|Tunceli]], [[Güneydoğu Anadolu Bölgesi]]'nde ise; [[Diyarbakır]], [[Adıyaman]], [[Şanlıurfa]] illerinin belirli bölgelerinde yaşayan <ref name=":0">{{Web kaynağı | url = https://islamansiklopedisi.org.tr/zazalar | başlık = Zazalar | erişimtarihi = 13 Ekim 2020 | tarih = | çalışma = Bugün Bingöl, Tunceli (Dersim), Diyarbakır, Elâzığ ve Erzincan, Zazalar’ın yoğun olarak yaşadığı yerlerdir. Bunun dışında aşağıdaki ilçelerde Zazalar’ın kısmen yerleşik olduğu görülür: Varto (Muş), Hizan-Mutki (Bitlis), Sason (Batman), Hınıs, Tekman, Çat ve Aşkale (Erzurum), Pötürge (Malatya), Gerger-Samsat (Adıyaman), Siverek-Bucak (Urfa), Zara-Ulaş-Divriği (Sivas), Sarız (Kayseri) ve Ekecik (Aksaray). | yayıncı = TDV İslam Ansiklopedisi | arşivurl = https://web.archive.org/web/20191030214606/https://islamansiklopedisi.org.tr/zazalar | arşivtarihi = 30 Ekim 2019}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.atlasdergisi.com/kesfet/kultur/tarihin-izinde-zazalar.html | başlık = Tarihin İzinde: Zazalar | erişimtarihi = 14 Ekim 2020 | dil = Türkçe | çalışma = Atlas | ad = Emre | soyadı = Ergül | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150416225636/https://www.atlasdergisi.com/kesfet/kultur/tarihin-izinde-zazalar.html | arşivtarihi = 16 Nisan 2015}}</ref> [[İran halkları|İranî bir halktır]].<ref>{{Web kaynağı | url = https://iranicaonline.org/articles/dimli | başlık = DIMLĪ – Encyclopaedia Iranica | erişimtarihi = 3 Kasım 2020 | çalışma = iranicaonline.org | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110429180830/https://iranicaonline.org/articles/dimli | arşivtarihi = 29 Nisan 2011}}</ref> Bölgelere göre kendilerini Kırd, Kırmanc veya Dımıli olarak da adlandırırlar.<ref name=":0" /> Yaklaşık 2-3 milyon<ref>Kausen, Ernst: Zaza. http://zazaki.de/deutsch/aufsaezte/kausen-Zaza.pdf {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110815194713/http://zazaki.de/deutsch/aufsaezte/kausen-Zaza.pdf |tarih=15 Ağustos 2011 }}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://elalliance.org/languages/iranic/zaza//|başlık=Zaza|erişimtarihi=4 Mayıs 2022|çalışma=Endangered Language Alliance|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210518202043/https://elalliance.org/languages/iranic/zaza/|arşivtarihi=18 Mayıs 2021|ölüurl=hayır}}</ref> nüfusa sahip olan [[Zaza]]lar; [[Türkler]], [[Kürtler|Kürt]]ler ve [[Arap]]lardan sonra sayısal olarak [[Türkiye]]'deki dördüncü en büyük etnik grubu oluşturmaktadır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://yetkinreport.com/2019/11/18/turkiyede-kac-kurt-kac-sunni-kac-alevi-yasiyor/|başlık=Türkiye’de kaç Kürt, kaç Sünni, kaç Alevi yaşıyor?|erişimtarihi=23 Aralık 2023|tarih=18 Kasım 2019|dil=tr-TR|website=|yayıncı=Yetkin Report|ad=Murat|soyadı=Yetkin|arşivurl=https://web.archive.org/web/20231223200713/https://yetkinreport.com/2019/11/18/turkiyede-kac-kurt-kac-sunni-kac-alevi-yasiyor/|arşivtarihi=23 Aralık 2023|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://tr.euronews.com/2019/05/03/konda-dan-dikkat-ceken-arastirma-turkiye-nin-nufusu-100-kisi-olsaydi|başlık=KONDA'dan dikkat çeken araştırma: Türkiye'nin nüfusu 100 kişi olsaydı|erişimtarihi=23 Aralık 2023|tarih=3 Mayıs 2019|yayıncı=Euronews|ad=Sertaç|soyadı=Aktan|arşivurl=https://web.archive.org/web/20231223200712/https://tr.euronews.com/2019/05/03/konda-dan-dikkat-ceken-arastirma-turkiye-nin-nufusu-100-kisi-olsaydi|arşivtarihi=23 Aralık 2023|ölüurl=hayır}}</ref><ref>[https://konda.com.tr/wp-content/uploads/2019/11/KONDA_ToplumsalCinsiyetRaporu.pdf Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Raporu] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20201204081315/https://konda.com.tr/wp-content/uploads/2019/11/KONDA_ToplumsalCinsiyetRaporu.pdf |tarih=4 Aralık 2020 }}. KONDA. November 2019</ref>
[[12 Eylül Darbesi]]'nin ardından Zazalar dahil birçok entelektüel azınlık, Türkiye'den [[Avrupa]], [[Avustralya]] ve [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD'ye]] göç etmiştir. [[Zaza diasporası]]nın en büyük kısmı Avrupa'da, ağırlıklı olarak [[Almanya]]'da bulunmaktadır.<ref>{{Web kaynağı |url=http://glm.uni-graz.at/etc/publications/GPS-05-Arslan-2017-Contents.pdf |başlık=Zazaca – Dünü, Bugünü ve Yarını - Zeynep Arslan |erişimtarihi=22 Kasım 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20211103224223/http://glm.uni-graz.at/etc/publications/GPS-05-Arslan-2017-Contents.pdf |arşivtarihi=3 Kasım 2021 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11655/7960/B_Mutluay_DR.pdf?sequence=1&isAllowed=y |başlık=12 Eylül 1980 Darbesi sonrası Türkiye'den göç |erişimtarihi=22 Kasım 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20201129221900/http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11655/7960/B_Mutluay_DR.pdf?sequence=1&isAllowed=y |arşivtarihi=29 Kasım 2020 |ölüurl=hayır }}</ref> Dini açıdan günümüzde [[İslam|Müslümanlığı]] benimseyen Zazalar, [[Sünnilik|Sünni]] ve [[Alevilik|Alevi]] olmak üzere iki kesime ayrılmıştır. Zazalar, [[İran halkları]] ve [[İranî diller]] ile kültür ve dil bakımından çeşitli benzerlikleri barındırırlar.<ref>Zazalar: Tarihi, Kültürel ve Sosyal Yapı, S Karabulut, ŞAS el-Palevi - Altın Kalem Yayınları, İzmit, 2013</ref>
|
