Gazneliler: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Anlam ayrımı sayfalarına verilen bağlantı asıl maddeye bağlandı. |
k Anlam ayrımı sayfalarına verilen bağlantı asıl maddeye bağlandı. |
||
174. satır:
[[Arslan Yabgu]]'ya bağlı 4.000 çadırlık bir [[Oğuzlar|Oğuz]] (Türkmen) grubunun ileri gelenleri, Sultan Mahmut'a, Maveraünnehir'de geçim darlığı çektiklerini belirttiler ve bu yüzden Horasan'a geçmeleri için ondan izin istediler. Sultan Mahmut, onlardan askeri kuvvet olarak faydalanabileceğini düşünerek, [[Tus, İran|Tus]] valisi Arslan Câzib'in muhalefetine rağmen, Oğuzların Ceyhun Nehri'ni geçmelerine izin verdi.<ref name="Kymn">''Köymen'', s.173-174</ref> Ancak Oğuzlar, gittikleri şehirleri ekonomik yönden zor duruma düşürünce, Mahmut'a 1028'de oranın yerli halkından şikayet geldi. Bunun üzerine Mahmut tarafından Oğuzların üzerine gönderilen Arslan Câzib sorunu çözemedi. Arslan Câzib, başarısızlıkla suçlanınca, Türkmenlerin kuvvetlendiğini, güçlerinin bir eyalet ordusunu aştığını bildirdi ve Mahmut'u bizzat onlarla mücadeleye çağırdı.
Gazneli Mahmut, hastalığına rağmen 1028'de Tus'a yürüdü ve Arslan Câzib'in orduyla birleşerek Türkmenleri yenilgiye uğrattı. Bu savaşta Türkmenlerin büyük bir kısmı öldürüldü, geri kalanların bir kısmı civar dağlara ve kalan kısmı da [[Kirman (şehir)|Kirman]]'a kaçtı. Sultan Mahmut, ölünceye kadar içte ve dışta Türkmenleri takip ettirerek ülkesini onlardan temizledi.<ref name="Kymn"/><ref>''Nazım'', s.s.64-66</ref>
==== Sultan Mahmut-Ziyarî ilişkileri ====
180. satır:
==== Sultan Mahmut-Büveyhî ilişkileri ====
1012'ye kadar Gazneli Mahmut-[[Büveyhî]] ilişkileri dostane yürümesine karşın, bu tarihten itibaren Büveyhî tahtında mücadele başlamış ve Mahmut'un eline bu mücadeleye karışma fırsatı geçmişti. Ebu'l-Fevâris, Mahmut'tan Büveyhî tahtını ele geçirebilmek için yardım istedi ve bu isteğe cevap veren Mahmut da onun yeniden [[Kirman (şehir)|Kirman]]'a hâkim olmasını sağladı. Bir süre sonra [[Şiraz]]'ı da ele geçiren Ebu'l-Fevâris'le Gazneli kumandan Ebu Sait'in arası açıldı ve Gazneli Mahmut, Ebu'l-Fevâris'e olan desteğini geri çekti. Yenilen Ebu'l-Fevâris, Kirman'ı Gazne ordusuna bırakarak kaçtı.<ref name="Kir">''Merçil'', Kirman Hâkimiyeti, s.35</ref>
Öte yandan Büveyhîlerin 1028'de tahta çıkan [[Rey]] hâkimi, ordusunun kendinden memnun olmadığını görerek Mahmut'tan yardım istedi. İsteği kabul eden Mahmut, 1029 yılında Rey hâkimini mevkisine geri getirdi.<ref name="Kir"/>
198. satır:
Abbasi halifesi [[Kadir (Abbasi)|El-Kadir]] ve [[Horasan (bölge)|Horasan]] orduları kumandanı gibi makam sahibi olan kişilerin de kendini hükümdar olarak tanıdığını haber alan Mesut, [[Karahanlı]] hükümdarının da desteğini almış ve babası Gazneli Mahmut devrinde ülkeden kovulan [[Türkmenler]]in geri gelmesine izin vermiştir.<ref>''Köymen'', s.175-176</ref> Gazneli Muhammet, sultan oluşundan 4 ay sonra, kardeşinin üzerine yürüdü. Ordu komutanları [[Rey]]'e ulaşmadan, Muhammet'e artık Sultan Mesut'a tâbi olduklarını bildirdiler ve Muhammet'i yol üzerindeki bir kaleye hapsettiler.<ref name="ger"/>
Gazneli Muhammet'i hapseden komutanlar, Ekim 1030'da [[Gazneli I. Mesut]]'un adına hutbe okuttular ve bunun üzerine Mesut, hükümdar oldu. Gazneli Sultan Mesut, ilk iş olarak hapiste bulunan kardeşi Muhammet'in gözlerine [[:wikt:mil çekmek|mil çektirdi]].<ref>''Gerdîzî'', s.196</ref><ref>''Bosworth'', The Ghaznavids, s.232</ref> Sonra, amcası Yusuf'u [[Kusdar]] valisi olarak görevlendirdi. Mesut'un [[Belh]]'te bulunduğu sırada [[Kirman (şehir)|Kirman]]'dan gelen casuslar, bu bölgenin karışıklık içerisinde olduğunu belirttiler. [[Sistan]]'a komşu olması yönüyle stratejik bir konuma sahip olan Kirman, 1031 yılında kesin olarak Gazneli hâkimiyetine alındı.<ref>''Merçil'', Kirman Hâkimiyeti, s.36-44</ref>
Casusları sayesinde amcası Yusuf'un [[Karahanlılar]]'la yazıştığını öğrenen Mesut, amcasını tutuklattırarak bir kalede hapsettirdi; amcası 1032'de hapiste öldü. Sultan Mesut, 2 Haziran 1031'de Gazne'ye geldiğinde halk tarafından iyi karşılanarak, çeşitli tayinler yaptı. Ardından, 17 Ağustos 1031'de Hindistan'a doğru sefere çıktı.<ref name="ger" />
| |||