Girih: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k →top: genel dz. ve madde bakımı, değiştirildi: ) → ) |
k Anlam ayrımı sayfalarına verilen bağlantı asıl maddeye bağlandı. |
||
18. satır:
Girihte simetrik geometrik şekiller kullanılırdı; 6-, 8- ve 12- köşeli yıldızlar, çeşitli konveks çokgenlerle birleştirilirdi. Bunlar şeritler ile birbirinden ayrılır ve çoğu zaman şeritler birbirinin altından ve üstünden geçiyormuş gibi çizilerek bir "dokuma" havası verilirdi. Tekrar eden tarzda çizildikleri için bu şekiller sonsuza kadar devam etme potansiyeline sahiptir. En eski girihler düzgün aralıklı noktalar etrafında iki-, üç-, dört- ve altı-katlı [[dönel simetri]] sahipti.<ref name="iranica2"/>
Girih tarzının öncülleri [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] dönemi [[Suriye]]'sinde görülebilir. [[Emevîler|Emevi]] döneminden kalma [[Şam]]'daki [[Emevî Camii|Büyük Cami]]'nin pencere kafeslerinde 3 katlı dönel simetriye sahip girift desenler görülebilir, ama bunlar daha sonraları İran'da ortaya çıkacak olan girih örüntüleri kadar karmaşık değildi. 10. yüzyılda [[İsfahan]]'daki [[Curcir Camisi]]'nin kapısında köşeli geometrik desenler vardır. Ama tam anlamıyla teşekkül etmiş girih desenleri İran'a 11. yüzyıldan önce görülmez. Üzerinde girift geometrik desenler olan oyma stükko paneller ve diğer girih örnekleri 11. ve 12. yüzyılda İran'ın [[Kazvin]] ve [[Horasan (İran)|Horasan]] bölgelerinde bulunmuştur.<!--İlk girih örnekleri [[Kazvin]]'in güneyindeki Karakan kabrinde (1067-93), Horasan'daki Rebae MahI kervansarayı (erken 12. yy) ve Maraa yakınındaki Gonbad-e Sorá'de (1148) görülür.--><ref name="iranica2"/>
[[İlhanlı Devleti]] döneminde girih, mimari repertuvarın bir parçası olmaya devam etmiştir. 14. yüzyılda girih genel dekorasyondaki ağırlığını kaybetmiş ve [[Timur Devleti]] döneminde yerini bitkisel desenlere bırakmıştır. Ancak, Timur sonra Orta Asya'sında geometrik şerit desenleri önemli bir dekoratif biçim olmaya devam etmiştir.<ref name="iranica2"/>
| |||