Vikipedi

Nükleer fizik: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
LostMyMind (mesaj | katkılar)
Devriyeler
107.953 değişiklik
dz
LostMyMind (mesaj | katkılar)
Devriyeler
107.953 değişiklik
enwiki'den bazı cümleler için kaynak kopyaladım, kaynaksız şablonunu kaynak yetersiz şablonu ile değiştirdim
1. satır:
{{KaynaksızKaynak yetersiz|tarih=Şubat 2014}}
{{Çekirdek fiziği}}
{{Modern fizik}}
5. satır:
 
== Tarihi ==
[[Atom fiziği]]nden farklı bir disiplin olan nükleer fiziğin tarihçesi 1896’da [[Henri Becquerel]]’in uranyum tuzlarının [[fosforesans]] olayını araştırırken radyoaktiviteyi keşfetmesiyle başlar.<ref name=brm>{{cite book
[[Atom fiziği]]nden farklı bir disiplin olan nükleer fiziğin tarihçesi 1896’da [[Henri Becquerel]]’in uranyum tuzlarının [[fosforesans]] olayını araştırırken radyoaktiviteyi keşfetmesiyle başlar. Bir yıl sonra [[J. J. Thomson|J.J. Thomson]] tarafından elektronun keşfedilmesiyle atomun bir iç yapıya sahip olduğu ortaya çıktı. 20. yüzyılın başlarında ise kabul edilen atom modeli J.J. Thomson’un üzümlü kek modeli oldu. Buna göre büyük pozitif yüklü parçacıklar, küçük negatif yüklü parçacıklarla atomun içine gömülüdür. 20. yüzyılda fizikçiler aynı zamanda atomdan yayılan alfa, beta ve gama ışınlarını keşfetti. 1911 yılında [[Otto Hahn]] ve [[James Chadwick]] tarafından yapılan deneyler sonucunda 1914’te beta ışını bozunma spektrumun ayrılmasına göre daha devamlı olduğu keşfedildi. Diğer bir deyişle, alfa ve gama bozunmalarına göre beta ışınında daha çok enerji gözlemlenmiştir. Fakat nükleer fizikçiler için bu bir problem olmuştur, bu bozunmalar sonuncunda enerjinin korunmadığı anlaşıldı.▼
|title=Nuclear and Particle Physics
|author=B. R. Martin
|publisher=John Wiley & Sons, Ltd.
|year=2006
|isbn=978-0-470-01999-3
}}</ref><ref>{{cite journal
|author=Henri Becquerel
|title =Sur les radiations émises par phosphorescence
|journal=Comptes Rendus
|volume = 122
|pages = 420–421
|year=1896
|url=http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k30780/f422.chemindefer
▲[[Atom fiziği]]nden farklı bir disiplin olan nükleer fiziğin tarihçesi 1896’da [[Henri Becquerel]]’in uranyum tuzlarının [[fosforesans]] olayını araştırırken radyoaktiviteyi keşfetmesiyle başlar.}}</ref> Bir yıl sonra [[J. J. Thomson|J.J. Thomson]] tarafından elektronun keşfedilmesiyle atomun bir iç yapıya sahip olduğu ortaya çıktı.<ref>{{cite journal|last1=Thomson|first=Joseph John|author1-link=Joseph John Thomson|title=Cathode Rays|year=1897|journal=[[Royal Institution|Proceedings of the Royal Institution of Great Britain]]|volume=XV|pages=419–432|url=https://archive.org/stream/proceedings15roya#page/418/mode/2up}}</ref> 20. yüzyılın başlarında ise kabul edilen atom modeli J.J. Thomson’un üzümlü kek modeli oldu. Buna göre büyük pozitif yüklü parçacıklar, küçük negatif yüklü parçacıklarla atomun içine gömülüdür. 20. yüzyılda fizikçiler aynı zamanda atomdan yayılan alfa, beta ve gama ışınlarını keşfetti. 1911 yılında [[Otto Hahn]] ve [[James Chadwick]] tarafından yapılan deneyler sonucunda 1914’te beta ışını bozunma spektrumun ayrılmasına göre daha devamlı olduğu keşfedildi. Diğer bir deyişle, alfa ve gama bozunmalarına göre beta ışınında daha çok enerji gözlemlenmiştir. Fakat nükleer fizikçiler için bu bir problem olmuştur, bu bozunmalar sonuncunda enerjinin korunmadığı anlaşıldı.
1915 yılında [[Albert Einstein]] [[kütle-enerji eşdeğerliği]] fikrini formüle etti. [[Marie Curie|Madam Curie]] ve Becquerel’in radyoaktivite üzerine çalışmaları bundan daha eski olmasına rağmen radyoaktif enerji kaynağıyla ilgili açıklama çekirdeğin küçük bileşenlerden -nükleonlardan- oluştuğunun anlaşılmasına kadar beklemek zorundaydı.
Satır 11 ⟶ 25:
== Rutherford'un takımının çekirdeği keşfetmesi ==
 
[[1907]] yılında'da [[Ernest Rutherford]] “Radyumdan Gelen Alfa Parçacıklarının Radyasyonunun Maddeden Geçmesi” makalesini yayınladıyayımladı.<ref>{{cite journal|last=Rutherford|first=Ernest|author-link1=Ernest Rutherford|title=On the retardation of the α particle from radium in passing through matter|journal=[[Philosophical Magazine]]|year=1906|volume=12|number=68|pages=134–146|doi=10.1080/14786440609463525|url=https://zenodo.org/record/1430810}}</ref> [[Hans Geiger]]’de de bu çalışmayı [[Royal Society]] ile iletişim içinde genişletti ve alfa taneciklerinin ince metal yapraklardan saçılmasını inceledi.<ref>{{cite Dahajournal|last=Geiger|first=Hans|author-link1=Hans fazlasıGeiger|title=On the scattering of α-particles by matter|journal=[[Proceedings of the Royal Society A]]|year=1908|volume=81|number=546|pages=174–177|doi=10.1098/rspa.1908.0067 |bibcode=1908RSPSA..81..174G}}</ref> 1909 yılında Geiger ve [[Ernest Marsden]] tarafından yayınlanmışyayımlanmış<ref>{{cite vejournal | last1 =Geiger | first1 =Hans| author-link1=Hans Geiger|last2=Marsden|first2=Ernest|author-link2=Ernest Marsden| title=On the diffuse reflection of the α-particles | year =1909 | volume=82| pages =495|number=557|journal=[[Proceedings of the Royal Society A]] | doi=10.1098/rspa.1909.0054 |bibcode=1909RSPSA..82..495G}}</ref>, daha ileri düzeyde genişletilmiş bir çalışma 1910 yılında Geiger tarafından yayınlanmıştıryayımlanmıştır.<ref>{{cite journal|last=Geiger|first=Hans|author-link1=Hans Geiger|title=The scattering of the α-particles by matter|year=1910|volume=83|number=565|pages=492–504|journal=[[Proceedings of the Royal Society A]]|doi=10.1098/rspa.1910.0038|bibcode=1910RSPSA..83..492G}}</ref> 1911-1912 yıllarında Rutherford önce Royal Society’e deneylerini açıklamak için gitti ve daha sonra atom çekirdeği teorisini ortaya attı.
Bunun ardındaki anahtar deneyi, 1910 yılında Rutherford gözetimi altında Geiger ve Marsden’ın ince altın folyo filminden alfa parçacıklarını ateşleyip yaptıkları deneyle gerçekleştirdiler. Üzümlü kek atom modeline göre folyodan çıkan alfa parçacıkları folyoyu hafifçe bükmesi gerekiyordu. Rutherford takımını bilgilendirmek için birçok deney yaptı, bu deneylerde alfa paracıklarının genel anlamda küçük açılarla saptığını ama bazılarının büyük açılarla saptığını hatta bazılarının geri döndüğünü gözlemledi. 1911 yılında Rutherford’un analiziyle başlayan bu keşif sonucunda atomun kütlesinin çoğunu içeren yoğun bir kütleye sahip olduğu, pozitif parçacıklar içinde dengeli olarak elektronların gömülü olduğu Rutherford atom modelini buldu. Bu modele göre örneğin Nitrojen-14 14 proton 7 elektron içeriyor (21 parçacık) ve çekirdeğin çevresinde 7 den fazla elektron yörüngesi vardır.
Satır 19 ⟶ 33:
== James Chadwick'in nötronu keşfetmesi ==
[[1932]] yılında [[Walther Bothe]], [[Herbert Becker]], Irene and Frederic Joliot-Curie gözlemlediği nötronların varlığı Chadwick tarafından keşfedilmiştir.<ref>{{cite journal|last=Chadwick|first=James|author-link1=James Chadwick|title=The existence of a neutron|journal=[[Proceedings of the Royal Society A]]|year=1932|volume=136|number=830|pages=692–708|doi=10.1098/rspa.1932.0112 |bibcode=1932RSPSA.136..692C}}</ref> Aynı yıl [[Dmitri Ivanenko]] nötronların ½ [[Spin (fizik)|spinde]] olduğunu keşfetmiştir ve çekirdeğin nötron ve protondan oluştuğunu elektron bulunmadığını söylemiştir. Böylece nötron spinler Nitrojen-14 problemini çözdü çünkü buna göre 1 tane eşlenmemiş proton ve bir tane eşlenmemiş nötron vardır her biri aynı yönde ½ spinine katkıda bulunur sonuç olarak 1 spin olur. Nötronun keşfiyle, bilim adamları bağlanma enerjisinin sürtünmesini her atom çekirdeği için nükleer kütle içindeki her proton ve nötronu karşılaştırarak hesaplayabildiler. Nükleer kütleler arasındaki fark da bu yolla bulunmuştur ve Einstein’ın kütle-enerji hesaplamalarıyla da desteklenmiştir.
 
== Proca'nın masif bozon alanı denklemleri ==
 
[[Alexandra Proca]], vektör boson alanı denklemlerini ve nükleer kuvvetlerin mesonıc alan teorisini geliştiren ve rapor eden ilk kişi olmuştur. Proca’nın denklemleri [[Wolfgang Pauli]]’nin nobel konuşmasında bu denklemlerden bahsetmesiyle bilindi. Aynı zamanda bu denklemler atom çekirdeği teorisini geliştirdiği için Yukawa, Wentzel, Taketani, Sakata, Kemmer, Heitler, ve Fröhlich tarafından takdir edilmesiyle bilinir.<ref>{{cite journal |doi=10.1051/epn:2006504 |title=Alexandru Proca (1897–1955) and his equation of the massive vector boson field |first1=Dorin N. |last1=Poenaru |first2=Alexandru |last2=Calboreanu |journal=[[Europhysics News]] |volume=37|issue=5|pages=25–27 |bibcode = 2006ENews..37...24P |year=2006 }}</ref><ref>''G. A. Proca, Alexandre Proca.Oeuvre Scientifique Publiée'', S.I.A.G., Rome, 1988.</ref><ref>{{cite journal | last1 = Vuille | first1 = C. | last2 = Ipser | first2 = J. | last3 = Gallagher | first3 = J. | year = 2002 | title = Einstein–Proca model, micro black holes, and naked singularities | journal = General Relativity and Gravitation | volume = 34 | issue = 5| page = 689 | doi=10.1023/a:1015942229041| arxiv = 1406.0497 | bibcode = 2002GReGr..34..689V | s2cid = 118221997 }}</ref><ref>{{cite journal | last1 = Scipioni | first1 = R. | year = 1999 | title = Isomorphism between non-Riemannian gravity and Einstein–Proca–Weyl theories extended to a class of scalar gravity theories | journal = Class. Quantum Gravity | volume = 16 | issue = 7| pages = 2471–2478 | doi=10.1088/0264-9381/16/7/320|arxiv = gr-qc/9905022 |bibcode = 1999CQGra..16.2471S | s2cid = 6740644 }}</ref><ref>{{cite journal | doi=10.1016/s0920-5632(97)00399-x |bibcode = 1997NuPhS..57..259T |title = An Einstein–Proca-fluid model for dark matter gravitational interactions |journal = Nuclear Physics B: Proceedings Supplements |volume = 57 |issue = 1–3 |pages = 259–262 |last1 = Tucker |first1 = R. W |last2 = Wang |first2 = C |year = 1997 }}</ref>
 
== Atom çekirdeğini bağlamak için varsayılan Yukawa'nın Meson'u ==
Satır 68 ⟶ 82:
Helyum dışında bazı elementlerde büyük patlama sonucunda oluştu çünkü proton ve nötronlar birbiriyle çarpışmıştır sonucunda da lityum, berilyum ve muhtemelen biraz boron oluşmuştur, fakat bugün gördüğümüz bütün ağır metaller füzyon aşamaları boyunca yıldızlarda oluşmuştur. Örneğin proton proton zinciri CNO döngüsü ve üçlü alfa süreci. Kademeli ağır elementler her yıldızın evrimi sırasında oluşur.
 
== Kaynakça ==
{{Kaynakça|2}}
 
{{Radyasyon}}
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Nükleer_fizik" sayfasından alınmıştır