Antik Roma: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Yzkoc (mesaj | katkılar)
Kaynak gösterme hatası giderildi
15. satır:
[[Dosya:She-wolf suckles Romulus and Remus.jpg|sağ|küçükresim|250px|[[Romulus ve Remus]]'u emziren dişi kurt]]
[[Dosya:Giambologna sabine.jpg|küçükresim|250px|Sabin kadınlarının çalınması. Heykeltıraş [[Giambologna]]'nın eseri.|alt=Sabin kadınlarının kaçırılması. Heykeltıraş Giambologna'nın eseri.]]
Efsaneye göre Roma, MÖ 27 Nisan [[MÖ 753|753]] tarihinde [[Troya|Truva]] prensi [[Aeneas]]'ın torunları olan [[Romulus ve Remus]] adlı ikiz kardeşler tarafından kuruldu.{{Kdş|Adkins|1998|s= 3}} [[Alba Longa]]'nın Latin kralı [[Numitor]], kardeşi [[Amulius]] tarafından tahtından edilmiş ve Numitor'un kızı [[Rhea Silvia]] Romulus ve Remus'u doğurmuştu.<ref name="FoundofRome">{{Web kaynağı | son = | ilk = | yazarlink = | eşyazarlar = | tarih = | url = http://www.roman-empire.net/founding/found-index.html | başlık = The Founding of Rome | biçim = | iş = | sayfalar =| yayımcı = | erişimtarihi = 8 Mart | erişimyılı = 2007 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150307025836/http://www.roman-empire.net/founding/found-index.html | arşivtarihi = 7 Mart 2015 | ölüurl =evet}}</ref>{{Kdş|Livy|1998|s= 8}} Rhea Silvia [[Mars (mitoloji)|Mars]]'ın tecavüzüne uğramış bir [[Vesta bakiresi]]ydi ve bu da ikizleri yarı tanrı konumuna getirmişti. İkizlerin tahtı yeniden ele geçirmelerinden korkan yeni kral, Romulus ve Remus'un boğdurulmasını emretti.{{Kdş|Livy|1998|s= 8}} Dişi bir kurt (bazı anlatımlara göre bir çobanın karısı) ikizleri kurtardı ve büyüttü. İkizler yeterince büyüdüklerinde Alba Longa tahtını Numitor'a geri verdiler.<ref name="CaesarandChrist">{{Kdş|Durant|1944|s= 12-14}}</ref>{{Kdş|Livy|1998|ss=9-10}} Ardından kendi şehirlerini kurdular. Ancak Romulus şehrin ilk kralının kim olacağına ilişkin bir tartışmada Remus'u öldürdü. Böylece şehir Romulus'un adıyla anılmaya başlandı.{{Kdş|Livy|1998|ss=10-11}} Efsaneye göre şehirde kadın olmadığından [[Latinler]] [[Sabin]]leri bir festivale davet ettiler ve bakire kadınlarını çaldılar. Bu da Latinler ile Sabinlerin bütünleşmesine yol açtı.<ref>{{Web kaynağı | son = | ilk = | yazarlink = | eşyazarlar = | tarih = | url = http://ancienthistory.about.com/cs/grecoromanmyth1/a/mythslegends_3.htm | başlık = Myths and Legends- Rome, the Wolf, and Mars | biçim = | iş = | sayfalar =| yayımcı = | erişimtarihi = 8 Mart | erişimyılı = 2007 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150929112935/http://ancienthistory.about.com/cs/grecoromanmyth1/a/mythslegends_3.htm | arşivtarihi = 29 Eylül 2015 | ölüurl = hayır }}</ref>
 
Roma şehri [[Tiber nehri]]nin sığ bir bölümündeki yerleşimlerin gelişmesiyle ortaya çıkmıştı.<ref name{{Kdş|Durant|1944|s="CaesarandChrist"/> 12-14}} [[Arkeolojik]] bulgulara göre Roma köyü muhtemelen [[MÖ 8. yüzyıl]]da kurulmuştu ancak bu tarih [[MÖ 10. yüzyıl]]a kadar götürülebilir.{{Kdş|Matyszak|2003|s= 19}}{{Kdş|Duiker|2001|s= 129}} [[Etrüskler]]in [[MÖ 7. yüzyıl]] sonlarında [[aristokrat]] ve monarşik bir elit kesim oluşturarak bölgede siyasi kontrol sağladıkları anlaşılmaktadır. Etrüskler [[MÖ 6. yüzyıl]] sonlarında bölgedeki güçlerini yitirdiler ve bu noktada Latin ve Sabin kabileleri yöneticilerin iktidarını çok daha fazla sınırlayan bir [[cumhuriyet]] oluşturarak kendi devletlerini yeniden kurdular.<ref>Kerrigan, Michael. ''Ancient Rome and the Roman Empire'', Dorling Kindersley, London: 2001. ISBN 0-7894-8153-7. s. 12.</ref>
 
=== Cumhuriyet ===
100. satır:
 
=== Eğitim ===
Cumhuriyetin erken dönemlerinde okul olmadığından erkek çocukları okuma yazmayı ya ebeveynlerinden ya da genellikle Yunan kökenli olan ''paedagogi'' adı verilen eğitimli kölelerden öğreniyorlardı.<ref name="Lecture 13">{{Web kaynağı | son = Kreis | ilk = Steven | yazarlink = | eşyazarlar = | tarih = 11 Ekim 2006 | url = http://www.historyguide.org/ancient/lecture13b.html | başlık = Lecture 13: A Brief Social History of the Roman Empire | biçim = | iş = | sayfalar =| yayımcı = | erişimtarihi = 2 Nisan | erişimyılı = 2007 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20151002090700/http://www.historyguide.org/ancient/lecture13b.html | arşivtarihi = 2 Ekim 2015 | ölüurl = evet }}</ref><ref name="Adk211">Adkins, 1998. s. 211.</ref><ref name="Werner31">Werner, 1978. s. 31.</ref> Bu dönemde eğitimin başlıca amacı delikanlıları [[tarım]], [[savaş]], Roma gelenekleri ve kamu işleri konusunda eğitmekti.<ref name="Lecture 13"/> Genç erkekler şehir hayatını babalarına dinî ve siyasi görevlerinde eşlik ederek öğrenirlerdi.<ref name{{Kdş|Durant|1944|s="CaesarandChrist"/> 12-14}} Asillerin oğulları Senato'da da babalarına eşlik ederlerdi. Asillerin oğulları 16 yaşına geldiklerinde önde gelen bir siyasi şahsiyetin yanına stajyer olarak verilir ve 17 yaşına geldiklerinde orduyla sefere gönderilirlerdi (bu sistem imparatorluk döneminde de bazı asil aileler arasında geçerliydi).<ref name{{Kdş|Durant|1944|s="CaesarandChrist"/> 12-14}} Eğitim faaliyetleri MÖ 3. yüzyılda Helen krallıklarının fethedilmesi ve sonrasındaki Yunan etkisiyle ıslah edilmişti ancak yine de Roma eğitimi hâlen Yunan eğitiminden oldukça farklıydı.<ref name{{Kdş|Durant|1944|s="CaesarandChrist"/> 12-14}}<ref>Duiker, 2001. s. 143.</ref> Ebeveynlerin imkânları elveriyorsa erkek çocukları ve bazı kız çocukları 7 yaşında ''lüdus'' adı verilen özel okula gönderilirdi. Burada 11 yaşına kadar ''litterator'' veya ''magister'' adı verilen ve genellikle Yunan kökenli olan bir öğretmenden temel okuma yazma, [[aritmetik]] ve bazen de [[Yunanca]] öğrenirlerdi.<ref name{{Kdş|Durant|1944|s="CaesarandChrist"/> 12-14}}<ref name="Werner31"/><ref name="TexEd">{{Web kaynağı | son = Lindzey | ilk = Ginny | yazarlink = | eşyazarlar = | tarih = Eylül 1998 | url = http://www.txclassics.org/exceteducation.htm | başlık = Roman Education | biçim = | iş = | sayfalar =| yayımcı = Latin ExCET Preparation. Texas Classical Association. | erişimtarihi = 27 Mart | erişimyılı = 2007 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20081209054335/http://www.txclassics.org/exceteducation.htm | arşivtarihi = 9 Aralık 2008 | ölüurl =evet}}</ref> 12 yaşından itibaren öğrenciler ortaokula devam ederlerdi. Burada ''grammaticus'' adı verilen öğretmenden Yunan ve Roma edebiyatını öğrenirlerdi.<ref name{{Kdş|Durant|1944|s="CaesarandChrist"/> 12-14}}<ref name="TexEd"/> 16 yaşında bazı öğrenciler belagat okuluna giderlerdi. Buradaki hocalar da neredeyse istisnasız Yunandı ve kendilerine ''rhetor'' denirdi.<ref name{{Kdş|Durant|1944|s="CaesarandChrist"/> 12-14}}<ref name="TexEd"/> Bu okullar öğrencileri hukuk kariyerine hazırlıyordu ve öğrenciler Roma yasalarını ezberlemek zorundaydı.<ref name{{Kdş|Durant|1944|s="CaesarandChrist"/> 12-14}} Dinî günler ve pazar günleri dışında öğrenciler her gün okula giderdi. Yaz tatilleri vardı.
 
== Kültür ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Antik_Roma" sayfasından alınmıştır